Okręty podwodne typu Pluviôse
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Stocznia | |
| Zbudowane |
18 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Służba w latach |
1908-1919 |
| Stracone |
5 |
| Uzbrojenie: | |
| 8 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • rufowe • zewnętrzne |
|
| Załoga |
24 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
398 ton |
| • w zanurzeniu |
550 tony |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Długość |
51,1 m |
| Szerokość |
4,9 m |
| Zanurzenie |
3 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 700 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 1500 Mm przy 9 w. |
Okręty podwodne typu Pluviôse – francuskie oceaniczne okręty podwodne z początku XX wieku i okresu I wojny światowej. W latach 1906–1911 w stoczniach Arsenal de Cherbourg, Arsenal de Rochefort i Arsenal de Toulon zbudowano 18 okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1908–1911. Podczas służby utracono pięć jednostek, a pozostałe zostały skreślone z listy floty w końcu 1919 roku.
Projekt i dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręty podwodne typu Pluviôse zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1905 roku[1][2]. Jednostki zaprojektował inż. Maxime Laubeuf, powracając do napędu parowego na powierzchni[3][4]. Wadą okrętów był długi czas zanurzania[2][3].
Jednostki typu Pluviôse były średniej wielkości oceanicznymi okrętami podwodnymi o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 51,1 metra, szerokość 4,9 metra i zanurzenie 3 metry[1][2][3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 398 ton, a w zanurzeniu 550 ton[1][2][3]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 700 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa kotły du Temple[1][2][3]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 450 KM[1][2][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[1][3][5]. Zasięg wynosił 1500 Mm przy prędkości 9 węzłów (lub 900 Mm przy prędkości 12 węzłów) w położeniu nawodnym oraz 50 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][2][3]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[6].
Okręty wyposażone były w siedem wyrzutni torped kalibru 450 mm: jedną wewnętrzną na dziobie[a], dwie zewnętrzne systemu Drzewieckiego, dwie zewnętrzne po obu stronach kiosku (odchylone o 6° od osi symetrii okrętu) i dwie zewnętrzne na rufie (odchylone o 1° od osi symetrii okrętu), z łącznym zapasem 8 torped model 1904[1][2][3].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 24 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][3].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Spośród osiemnastu okrętów typu Pluviôse dziewięć zbudowanych zostało w Arsenale w Cherbourgu, trzy w Arsenale w Tulonie i sześć w Arsenale w Rochefort[1][2][3]. Stępki okrętów położono w 1906 roku[6], zwodowane zostały w latach 1907–1910[1][2][3], a do służby weszły w latach 1908–1911[6]. Nazwy okrętów nawiązywały do miesięcy we francuskim kalendarzu rewolucyjnym (9 jednostek) oraz wybitnych naukowców i wynalazców (także 9 jednostek)[7]. Okręty otrzymały numery burtowe Q51-Q59, Q64-Q69 i Q75-Q77[1].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Pluviôse” (Q51) | Arsenal de Cherbourg | 1906 | 27 maja 1907 | październik 1908 |
| „Ventôse” (Q52) | 15 września 1907 | 1908 | ||
| „Germinal” (Q53) | 7 grudnia 1907 | |||
| „Floréal” (Q54) | 18 kwietnia 1908 | 1909 | ||
| „Prairial” (Q55) | 26 września 1908 | |||
| „Messidor” (Q56) | 24 grudnia 1908 | |||
| „Thermidor” (Q57) | 3 lipca 1909 | 1910 | ||
| „Fructidor” (Q58) | 13 listopada 1909 | |||
| „Vendémiaire” (Q59) | 7 lipca 1907 | 1908 | ||
| „Papin” (Q64) | Arsenal de Rochefort | 4 stycznia 1908 | 1909 | |
| „Fresnel” (Q65) | 16 czerwca 1908 | |||
| „Berthelot” (Q66) | 19 maja 1909 | 1910 | ||
| „Monge” (Q67) | Arsenal de Toulon | 31 grudnia 1908 | 1909 | |
| „Ampère” (Q68) | 30 października 1909 | 1910 | ||
| „Gay-Lussac” (Q69) | 17 marca 1910 | styczeń 1911 | ||
| „Watt” (Q75) | Arsenal de Rochefort | 18 czerwca 1909 | 1910 | |
| „Cugnot” (Q76) | 14 października 1909 | |||
| „Giffard” (Q77) | 10 lutego 1910 |
Przebieg służby[edytuj | edytuj kod]
Okręty typu Pluviôse były intensywnie wykorzystywane przed I wojną światową i podczas wojny, służąc na wodach kanału La Manche i Morzu Śródziemnym[3][6]. 5 października 1908 roku podczas prób na „Fresnelu” doszło do wypadku – okręt został zalany przez wodę, która dostała się do wnętrza okrętu przez dziobową wyrzutnię torped[2][3]. W maju 1910 roku „Ventôse” w ciągu sześciu dni przepłynął 1000 Mm bez uzupełniania zapasów[3]. 26 maja 1910 roku nieopodal Calais „Pluviôse” został staranowany i zatopiony z całą, liczącą 27 osób załogą przez przybrzeżny parowiec „Pas-de-Calais”[1][3][b]. Okręt po podniesieniu i remoncie powrócił do aktywnej służby[1][9]. 8 czerwca 1912 roku w kanale La Manche „Vendémiaire” został staranowany i zatopiony przez francuski przeddrednot „Saint Louis” (katastrofę przeżył tylko jeden członek załogi okrętu)[1][6][9]. 5 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru „Fresnel” został zaskoczony przez austro-węgierskie samoloty i okręty nawodne, które zmusiły go do wejścia na mieliznę[2][9]. Okręt został ostatecznie zatopiony przez niszczyciel SMS „Warasdiner” (cała, licząca 26 osób załoga została uratowana)[2][7][9]. 29 grudnia 1915 roku nieopodal Kotoru „Monge” został staranowany przez austro-węgierski krążownik SMS „Helgoland”, a następnie zatopiony ogniem artylerii[9][10][c]. 29 kwietnia 1918 roku nieopodal Hawru „Prairial” zatonął w wyniku kolizji z brytyjskim parowcem „Tropic” (z załogi liczącej 26 osób ocalało 7 marynarzy)[1][7][9]. 2 sierpnia 1918 roku nieopodal Mudros „Floréal” zatonął w wyniku kolizji z brytyjskim uzbrojonym parowcem HMS „Hazel” (cała, licząca 26 osób załoga została uratowana)[2][7][9]. Pozostałe okręty zostały skreślone z listy floty w listopadzie i grudniu 1919 roku[1][6][9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zdemontowane na większości jednostek w 1914 roku, po wypadku na „Fresnelu”, który został zalany przez wodę, która dostała się do wnętrza okrętu przez dziobową wyrzutnię torped[2][3].
- ↑ Dowódcą „Pluviôse” był wówczas por. mar. Maurice Callot, na którego cześć nazwano później okręt podwodny[8].
- ↑ Na cześć poległego dowódca jednostki, kpt. mar. Rolanda Morillota nazwano w 1917 roku zdobyczny niemiecki okręt podwodny – SM UB-26[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 209.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 140.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 81.
- ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 199.
- ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.
- ↑ Pierre Félix Maurice CALLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
- ↑ a b c d e f g h Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 82.
- ↑ Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 143.
- ↑ Antoine Joseph Louis Roland MORILLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antoine Joseph Louis Roland MORILLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: PLUVIÔSE submarines (1908 - 1911). Navypedia. [dostęp 2017-01-01]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Pierre Félix Maurice CALLOT. Ecole Navale. [dostęp 2017-01-01]. (fr.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-01-01]. (ang.).
