Kanonierki typu Ardent

Kanonierki typu Ardent

Kraj budowy	Francja
Użytkownicy	Marine nationale
Stocznia	7 stoczni, patrz w tekście
Wejście do służby	1916-1917
Wycofanie	1920–1944
Zbudowane okręty	23
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 266–310 ton pełna: 400–410 ton
Długość	60,2 metra
Szerokość	7,2 metra
Zanurzenie	2,9 metra
Napęd	1 lub 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 1200–2200 KM 2 kotły, 1 lub 2 śruby
Prędkość	14–17 węzłów
Zasięg	2000 Mm przy prędkości 10 węzłów
Załoga	55
Uzbrojenie	2 działa kal. 100 lub 145 mm L/45 (2 x I) 2 zrzutnie bg

Kanonierki typu Ardent – typ francuskich okrętów klasyfikowanych jako kanonierki lub awizo z okresu I wojny światowej i dwudziestolecia międzywojennego. W latach 1915–1917 w siedmiu stoczniach zbudowano 23 okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1916–1917 i wzięły udział w działaniach wojennych, operując na Atlantyku i Morzu Śródziemnym. Większość jednostek została wycofanych ze służby w okresie międzywojennym, a cztery dotrwały do II wojny światowej.

Projekt i budowa

Okręty typu Ardent zostały zamówione na podstawie wojennego programu rozbudowy floty francuskiej z 1916 i 1917 roku. Klasyfikowane były początkowo jako kanonierki do zwalczania okrętów podwodnych (fr. Canonnières contre sous-marins). Później we Francji klasyfikowano je jako awiza 2. klasy . Okręty były w zasadzie identyczne z awizami typu Friponne, różniąc się głównie rodzajem siłowni: jednostki typu Ardent wyposażono w maszyny parowe (w wielu przypadkach zdemontowanych z wycofanych ze służby przybrzeżnych torpedowców), zaś na kanonierkach typu Friponne zastosowano silniki wysokoprężne. Wszystkie miały kliprowe dzioby, różniąc się kształtem nadbudówek i wyposażeniem.

Spośród 23 okrętów typu Ardent trzy zbudowane zostały w stoczni Arsenal de Brest w Breście, trzy w stoczni Arsenal de Rochefort w Rochefort, pięć w stoczni Chantiers et Ateliers de Provence w Port-de-Bouc, trzy w stoczni Forges et Chantiers de la Gironde w Bordeaux, dwa w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w La Seyne-sur-Mer, dwa w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Saint-Nazaire, a pięć w stoczni Arsenal de Lorient w Lorient . Stępki jednostek położono w latach 1915-1917, a zwodowane zostały w latach 1916–1917 .

Okręt	Stocznia	Początek budowy	Wodowanie	Wejście do służby	Los jednostki
„Agile”	Brest	1916	1916	1916	wycofany w 1933
„Alerte”	Rochefort	1916	1916	1916	wycofany w 1936
„Ardent”	Brest	1916	5 marca 1916	1916	wycofany w 1936
„Audacieuse”	Port-de-Bouc	1916	1917	1917	złomowany w 1940
„Batailleuse”	Port-de-Bouc	1916	1917	1917	zatopiony jako okręt-cel w 1938
„Belliqueuse”	Bordeaux	1916	1916	1916	wycofany w 1928
„Boudeuse”	La Seyne-sur-Mer	1916	1916	1916	wycofany w 1920, sprzedany Rumunii
„Capricieuse”	Saint-Nazaire	1916	1916	1916	wycofany w 1934
„Courageuse”	Rochefort	1916	1916	1916	wycofany w 1920
„Curieuse”	Lorient	1916	1916	1916	wycofany w 1926
„Dédaigneuse”	Bordeaux	1916	1916	1916	samozatopiony 27 listopada 1942 w 1943 włoski FR 56 później niemiecki M-6020
„Emporté”	Saint-Nazaire	1916	1916	1916	wycofany w 1927
„Espiègle”	Rochefort	1916	1916	1916	wycofany w 1920
„Étourdi”	Lorient	1916	21 marca 1916	1916	samozatopiony 19 czerwca 1940
„Éveillé”	La Seyne-sur-Mer	1917	1917	1917	wycofany w 1928
„Gracieuse”	Lorient	1916	1916	1916	wycofany w 1938
„Impétueuse”	Bordeaux	1916	1917	1917	wycofany w 1938
„Inconstant”	Brest	1916	6 marca 1916	1916	wycofany w 1933
„Malicieuse”	Port-de-Bouc	1916	1916	1916	wycofany w 1939
„Moqueuse”	Lorient	1916	1916	1916	zniszczony w 1923
„Railleuse”	Port-de-Bouc	1916	1916	1916	wycofany 1 marca 1920
„Sans Souci”	Lorient	1 grudnia 1915	1916	1916	wycofany w 1936
„Tapageuse”	Port-de-Bouc	1916	1917	1917	złomowany w 1944

Dane taktyczno-techniczne

Okręty były kanonierkami przeznaczonymi do zwalczania okrętów podwodnych. Długość całkowita kadłuba wynosiła 60,2 metra, szerokość 7,2 metra i zanurzenie 2,9 metra. Wyporność normalna wynosiła od 266 („Agile”, „Ardent”, „Emporté”, „Espiègle”, „Étourdi”, „Éveillé”, „Inconstant” i „Sans Souci”) do 310 ton (pozostałe), zaś pełna między 400 a 410 ton . Okręty napędzane były przez jedną („Agile”, „Ardent”, „Emporté”, „Espiègle”, „Étourdi”, „Éveillé”, „Inconstant” i „Sans Souci”) lub dwie pionowe (pozostałe) maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy od 1200 do 2200 KM, poruszające odpowiednio jedną bądź dwiema śrubami. Parę dostarczały dwa opalane węglem kotły systemu Du Temple lub Normand . Maksymalna prędkość okrętów wynosiła od 14 do 17 węzłów. Okręty zabierały 85 ton paliwa, co pozwalało osiągnąć zasięg wynoszący 2000 Mm przy prędkości 10 węzłów .

Uzbrojenie kanonierek składało się z dwóch pojedynczych dział kalibru 145 mm L/45 M1910 („Ardent”, „Étourdi” i „Sans Souci”) lub 100 mm M1897 L/45 (pozostałe) i dwóch zrzutni bomb głębinowych .

Załoga pojedynczego okrętu liczyła 55 oficerów, podoficerów i marynarzy.

Służba

Jednostki typu Aredent zostały wcielone do służby w Marine nationale w latach 1916–1917 . Okręty służyły podczas I wojny światowej na wodach Oceanu Atlantyckiego i na Morzu Śródziemnym. Między 1918 a 1920 rokiem kanonierki przebudowano na trałowce, dodając do ich wyposażenia trały mechaniczne . Większość okrętów została wycofana ze służby w okresie międzywojennym . Do wybuchu II wojny światowej dotrwały cztery jednostki, z których najdłużej w służbie (do 1944 roku) został „Tapageuse”, który w listopadzie 1942 roku został przejęty przez Wolnych Francuzów .

Bibliografia

• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: ARDENT 2nd class avisos (ASW gunboats) (1916 - 1917). Navypedia. [dostęp 2022-10-22]. (ang.).
• Jane’s Fighting Ships 1933. Oscar Parkes (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
• Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).