Komenda Rejonu Uzupełnień Siedlce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Komenda Rejonu Uzupełnień
Siedlce
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Siedlce
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1918

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Siedlce II
PKU 22 pp
PKU Siedlce

Komendanci
Pierwszy

płk Aleksander Sawicki

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Siedlce

Podległość

DOGen. „Warszawa”
DOGen. „Lublin”
DOK IX

Skład

PKU typ III

Komendy rejonów uzupełnień OK IX
Kapitan 14 pp Stanisław Trojan - w latach 1935–1939 komendant PKU Siedlce.

Komenda Rejonu Uzupełnień Siedlce (KRU Siedlce) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

W 1917 na terenie Siedlec funkcjonował Główny Urząd Zaciągu[2]. Rozporządzeniem kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 144 z 27 listopada 1918 w sprawie organizacji władz zaciągowych powołano do życia między innymi Powiatową Komendę Uzupełnień w Siedlcach dla Okręgu Wojskowego II, obejmującego powiaty: siedlecki, sokołowski, mińsko-mazowiecki, węgrowski, łukowski i garwoliński[3]. Z chwilą wejścia w życie rozkazu i sformowania nowego PKU, Główny Urząd Zaciągu do Wojska Polskiego zobowiązany był przekazać całość dokumentacji tej PKU na obszarze której znajdował się[4]. Bezpośrednią kontrolę nad PKU sprawowała Okręgowa Komenda Uzupełnień w Warszawie[4]. Stan etatowy obejmował jednego oficera (komendant), jednego sierżanta sztabowego (zastępca komendanta), dwóch podoficerów (pisarzy) oraz dwóch szeregowych lub starszych żołnierzy (ordynansi kancelaryjni i kurierzy)[5].

10 stycznia 1919 roku do PKU Siedlce został włączony powiat radzymiński[6].

W czerwcu 1921 roku PKU 22 pp w Siedlcach podlegała Dowództwu Okręgu Generalnego „Lublin” i obejmowała swoją właściwością powiaty: konstantynowski, siedlecki i sokołowski. Powiat konstantynowski został wcześniej wyłączony z XIV PKU w Białej. Powiaty mińsko-mazowiecki i radzymiński znalazły się w okręgu poborowym PKU 36 pp w Mińsku Mazowieckim, natomiast powiaty: garwoliński i łukowski w okręgu poborowym PKU 35 pp w Kozienicach, a powiat węgrowski – PKU 15 pp w Ostrowi[7].

W listopadzie 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów i wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, dotychczasowa PKU 22 pp znalazła się na terenie Okręgu Korpusu Nr IX, została przemianowana na PKU Siedlce i administrowała dwoma powiatami: konstantynowskim i siedleckim. Powiat sokołowski znalazł się na terenie Okręgu Korpusu Nr I i został podporządkowany PKU Ostrów Łomżyński[8][9].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Siedlce[10].

Od 1924 roku okręg poborowy PKU Siedlce obejmował wyłącznie powiat siedlecki, natomiast powiat konstantynowski (janowski) został podporządkowany PKU Biała Podlaska[11][12].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[13], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[12]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[14][15]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[16].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[14]. W skład PKU Siedlce wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[14]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[17][18][19].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[20].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Siedlce normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[21]

Z dniem 1 października 1927 roku powiat konstantynowski ponownie został podporządkowany PKU Siedlce[22].

W marcu 1930 roku PKU Siedlce nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IX i administrowała powiatami: siedleckim i konstantynowskim[23]. W grudniu tego roku PKU Siedlce posiadała skład osobowy typ III[21].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[24].

Z dniem 1 kwietnia 1932 roku powiat konstantynowski został zniesiony, a należące do niego gminy włączone do powiatów: bialskiego i siedleckiego[25].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Siedlce została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Siedlce przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[26], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[27]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Siedlce normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[28].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiat siedlecki[1].

Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Siedlce, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Kolejne stanowisko (dalsze losy)
płk piech. Aleksander Sawicki od 8 I 1919[29]
ppłk piech. Jan Brzeziński[a] 1920 – 1921 stan spoczynku z dniem 1 V 1921
płk piech. Jan Janiszowski 1923 – 30 IX 1927 stan spoczynku, †1940 Charków
ppłk piech. Aleksander Naganowski[b] X 1927[48] – 1 IV 1928[49] dyspozycja MSWewn.
mjr piech. Stanisław Kobyliński XI 1928 – VII 1929 dyspozycja dowódcy OK IX
ppłk piech. Józef Zych XII 1929[52] – VI 1933 komendant PKU Sanok[53]
mjr piech. Jan I Sadowski VI 1933[54] – VII 1935 dyspozycja dowódcy OK IX, †1940 Katyń[55]
kpt. piech. / mjr adm. (piech.) Stanisław I Trojan VIII 1935 – 1939[56] †1940 Katyń[57]
Obsada personalna PKU w styczniu 1919 roku[58]
Nazwa stanowiska etatowego Stopień, imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Kolejne stanowisko (dalsze losy)
komendant płk Aleksander Sawicki
zastępca komendanta kpt. Stanisław Dunin
naczelnik kancelarii ppor. Eugeniusz Kwiatkowski do 21 II 1919[59] dowódca placu w Łukowie
pchor. Wacław Hudec od 21 II 1919[59]
oficer gospodarczy urzędnik wojsk. Józef Burkacki
oficer ewidencyjny na powiat siedlecki pchor. Edmund Sawczyński
oficer ewidencyjny na powiat sokołowski ppor. Eugeniusz Lenkiewicz
oficer ewidencyjny na powiat mińsko-mazowiecki chor. Wiktor Teofil Kożuchowski
oficer ewidencyjny na powiat węgrowski chor. Zygmunt Burakowski
oficer ewidencyjny na powiat łukowski chor. Wacław Jasieński
oficer ewidencyjny na powiat garwoliński ppor. Kazimierz Kwiatkowski
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[60][61]
I referent por. piech. / kpt. kanc. Władysław II Zalewski 1923 – II 1926 kierownik II referatu
II referent por. piech. / kanc. Jan Grzelak do II 1926 referent
oficer instrukcyjny por. piech. Włacław Pełko do XII 1923[62] 34 pp
por. piech. Władysław Horyd XII 1923[62] – III 1926[63] 22 pp
oficer ewidencyjny na powiat siedlecki urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Jerzy Andrzej Wodziński od 1 IX 1923[64]
oficer ewidencyjny na powiat konstantynowski
z siedzibą w Janowie Podlaskim
urzędnik wojsk. XI rangi Jerzy Andrzej Wodziński 1 VI[65] – 1 IX 1923 OE Siedlce
por. / kpt. piech. Stanisław II Stańkowski 30 VIII 1923[64] – I 1925[66] I referent PKU Baranowicze
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[67][68][69]
kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta
kpt. piech. Witold Stanisław Niepokojczycki[c] od IX 1926[73], był w VI 1935
kierownik II referatu poborowego kpt. kanc. mgr Władysław II Zalewski[d] II 1926 – IV 1928 praktyka w WSO nr IX
por. kanc. Jan Grzelak[e] XI 1928 – 1 VIII 1932 praktyka u płatnika 22 pp, †1940 Katyń
kpt. piech. Jan Boczarski od 1932[83], był w VI 1935 kierownik I referatu KRU
referent por. kanc. Jan Grzelak II 1926 – XI 1928 kierownik II referatu
kpt. piech. Leon Wincenty Czechowski VII 1929 – III 1930 DOK IX
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[56][f]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Jan Boczarski[g] 1939
kierownik II referatu uzupełnień rtm. adm. (kaw.) Jan Bartoszewicz[h] 1939
referent kpt. piech. Stefan Węgleński[i] 1939 niewola (Oflag II C Woldenberg)[92]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Ppłk piech. Jan Brzeziński (ur. 26 listopada / 10 grudnia 1863 roku[30]). Z dniem 10 listopada 1918 roku został przydzielony do Szkoły Oficerskiej w Dęblinie. 3 grudnia 1918 roku został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podpułkownika ze starszeństwem od 5 października 1913 roku[31]. Z dniem 1 maja 1921 roku został przeniesiony w stan spoczynku[32]. Na emeryturze mieszkał w Siedlcach. 26 października 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu tytularnego pułkownika[33]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji PKU Siedlce. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IX. Był wówczas w dyspozycji dowódcy OK IX[34].
  2. ppłk piech. Aleksander Naganowski ur. 16 kwietnia 1884[35]. Na stopień kadeta-zastępcy oficera został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1904 i wcielony do 1 Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich w Innsbrucku[36]. W latach 1910–1912 pełnił funkcję adiutanta batalionu[37][38][39]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1905[40], a na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1911 w korpusie oficerów piechoty[41][42]. W 1913 został przeniesiony do 4 Tyrolskiego Pułku Strzelców Cesarskich w Trydencie[43]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Batalionu Strzelców Polnych Nr 18[44][45][46]. W 1915 dostał się do rosyjskiej niewoli[47]. Przebywał w Aczyńsku[47]. W październiku 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem do Powiatowej Komendy Uzupełnień Siedlce na stanowisko komendanta[48]. Z dniem 1 kwietnia 1928 został zwolniony ze stanowiska komendanta z równoczesnym oddaniem do dyspozycji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[49]. Z dniem 30 listopada 1928 został przeniesiony w stan spoczynku[50]. Mieszkał z rodziną w Bochni przy ul. Jagiellońskiej 3. Był żonaty z Marittą von Holzschuher, z którą miał dwóch synów: Aleksandra (1923–1942), ofiarę KL Auschwitz i Egona (1913–2000). Był odznaczony Krzyżem Walecznych[51] i austriackim Krzyżem Jubileuszowym Wojskowym[46].
  3. Witold Stanisław Niepokojczycki (ros. Витольд Брониславович Непокойчицкий) ur. 15 listopada 1889[70]. Był absolwentem Aleksandrowskiej Szkoły Wojskowej w Moskwie. Służył w 41 Możajskim Pułku Piechoty (ros. 141-й пехотный Можайский полк). W czasie I wojny światowej w stopniu porucznika walczył w szeregach 289 Korotojakskiego Pułku Piechoty (ros. 289-й пехотный Коротоякский полк) należącego do rezerwowej 73 Dywizji Piechoty. 4 września 1915 dostał się do niewoli (został uznany za zaginionego). Był odznaczony Orderem Świętej Anny 3. stopnia z mieczami i kokardą (29 lutego 1916) i Orderem Świętego Stanisława 2. stopnia z mieczami (2 czerwca 1916). 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Baonie Zapasowym 2 pp Leg.[71] 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. W 1932 roku zajmował 1. lokatę wśród kapitanów piechoty z tym starszeństwem. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[72].
  4. Władysław II Zalewski tytuł magistra praw uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim[74]. W kwietniu 1928 roku został przydzielony do Biura Personalnego MSWojsk. jako oddziału macierzystego z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr IX w Brześciu nad Bugiem na okres sześciu miesięcy celem odbycia praktyki[75]. W tym samym roku, po zakończeniu praktyki, został przeniesiony do korpusu oficerów sądowych z równoczesnym wcieleniem macierzyście do kadry oficerów służby sprawiedliwości i przeniesieniem służbowym do WSO nr IX na stanowisko asystenta[76]. W 1939 roku, w stopniu majora audytora pełnił służbę Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr 8 w Grudziądzu na stanowisku sędziego śledczego.
  5. Jan Grzelak ur. 1 stycznia 1892 roku we Włocławku, w rodzinie Marcina i Józefy z Karwowskich. W czasie I wojny światowej służył w I Korpusie Polskim w Rosji, a następnie w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej. W lutym 1926 roku został zatwierdzony na stanowisku referenta. W listopadzie 1928 roku został przesunięty na stanowisko kierownika II referatu poborowego[77]. Z dniem 1 sierpnia 1932 roku został skierowany został na czteromiesięczną praktykę u płatnika 22 pp[78]. Po zakończeniu praktyki został przeniesiony do 22 pp na stanowisko płatnika[79], a z dniem 15 sierpnia 1933 roku przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[80]. W czerwcu 1934 roku został przeniesiony do 20 puł w Rzeszowie na stanowisko płatnika[81]. W marcu 1939 roku nadal pełnił służbę w 20 puł na stanowisku oficera gospodarczego, a w czasie kampanii wrześniowej na stanowisku płatnika pułku. Wiosną 1940 roku został zamordowany w Katyniu. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości i Medalem Zwycięstwa[82].
  6. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[84].
  7. kpt. adm. (piech.) Jan Antoni Boczarski ur. 6 lutego 1891 w Złoczowie, w rodzinie Ignacego[85]. W 1932 został przeniesiony z 52 pp w Złoczowie do PKU Siedlce. Figuruje w kolekcji akt ujawnionych członków Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich[85]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości[86] i Srebrnym Krzyżem Zasługi[87].
  8. rtm. adm. (kaw.) Jan Bartoszewicz ur. 26 maja 1898 w Chorzelach, w rodzinie Wincentego[88]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[89]. W lipcu 1948 wyemigrował z Edynburgu do Bostonu, gdzie zmienił imię i nazwisko na „John Barton”.
  9. kpt. piech. Stefan Węgleński ur. 17 sierpnia 1897 w Kielcach[90]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)[91]. 23 maja 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[90].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. Szandrocho 2011 ↓, s. 42.
  3. Szandrocho 2011 ↓, s. 44, 46.
  4. a b Szandrocho 2011 ↓, s. 47.
  5. Dz. Rozp. MSWojsk. Nr 7 z 30 listopada 1918 roku, s. 144.
  6. Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 1919 roku, poz. 198.
  7. Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11
  8. Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 38.
  9. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1473, 1478.
  10. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  11. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1328, 1347.
  12. a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  13. Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  14. a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  15. Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  16. Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  18. Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  19. Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  21. a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  22. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927 roku, poz. 350.
  23. Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  24. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  25. Dz.U. z 1932 r. nr 6, poz. 33.
  26. Jarno 2001 ↓, s. 173.
  27. Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  28. Historia WKU Suwałki ↓.
  29. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 4 z 1919 roku, poz. 195
  30. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 324.
  31. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 10 z 11 grudnia 1918 roku, poz. 227, 246.
  32. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921 roku, s. 819.
  33. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923 roku, s. 740.
  34. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 1026.
  35. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-15]..
  36. Schematismus 1905 ↓, s. 320, 615.
  37. Schematismus 1911 ↓, s. 669.
  38. Schematismus 1912 ↓, s. 672.
  39. Schematismus 1913 ↓, s. 711.
  40. Schematismus 1906 ↓, s. 319.
  41. Schematismus 1912 ↓, s. 336.
  42. Ranglisten 1918 ↓, s. 139.
  43. Schematismus 1914 ↓, s. 591.
  44. Ranglisten 1916 ↓, s. 504.
  45. Ranglisten 1917 ↓, s. 672.
  46. a b Ranglisten 1918 ↓, s. 855.
  47. a b Lista strat nr 261. c. i k. Ministerstwo Wojny, 1915-09-08, s. 5..
  48. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 301.
  49. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 87.
  50. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 382.
  51. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-15]..
  52. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226, zatwierdzony na stanowisku komendanta.
  53. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 139.
  54. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.
  55. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 549.
  56. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 857.
  57. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 651.
  58. Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 1919 roku, poz. 195-196.
  59. a b Dz. Rozk. Wojsk. Nr 22 z 27 lutego 1919 roku, poz. 730.
  60. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1478, 1570.
  61. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1347.
  62. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 712.
  63. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 9.
  64. a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 30 sierpnia 1923 roku, s. 538.
  65. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923 roku, s. 225.
  66. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 23 stycznia 1925 roku, s. 34.
  67. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 18.
  68. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. XIII, 523.
  69. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 25, 34, 41.
  70. Tu podano, że urodził się 14 listopada 1889. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-15]..
  71. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920, s. 779.
  72. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 40.
  73. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 311.
  74. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 11 czerwca 1927 roku, s. 174.
  75. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 167.
  76. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 10.
  77. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 374.
  78. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
  79. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 138.
  80. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 180.
  81. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 171.
  82. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 190.
  83. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  84. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
  85. a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-15]..
  86. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 46, 580.
  87. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 292.
  88. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 156.
  89. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 309.
  90. a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-15]..
  91. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 36.
  92. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-11-04].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]