Komenda Rejonu Uzupełnień Gdynia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1930 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
PKU Gdynia |
| Komendanci | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
| Skład |
PKU typ IV, typ II |
Komenda Rejonu Uzupełnień Gdynia (KRU Gdynia) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy[edytuj | edytuj kod]
Jesienią 1930 roku na obszarze Okręgu Korpusu Nr VIII została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Gdynia, która administrowała miastem Gdynia i powiatem morskim, który został wyłączony z PKU Kościerzyna. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ IV[2].
PKU Gdynia funkcjonowała na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej oraz rozporządzeń wykonawczych do tejże ustawy[3], a także „Tymczasowej instrukcji służbowej dla PKU”, wprowadzonej do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[2]
Zadania i organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej. W skład PKU Gdynia wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[4].
Z dniem 1 października 1935 roku minister spraw wojskowych zaliczył PKU Gdynia do II typu składów osobowych według organizacji służby uzupełnień na stopie pokojowej[5].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Gdynia została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Gdynia przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[6], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[7]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Gdynia normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[8].
Komendant Rejonu Uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował miasto Gdynia oraz powiat morski i powiat kartuski, który został wyłączony z PKU Kościerzyna[1]. Dowódcy Floty przysługiwało prawo wglądu w prace KRU Gdynia i otrzymywania wszelkich informacji z tej KRU w zakresie administracji rezerw Marynarki Wojennej i jednostek wojska przydzielonych do Marynarki Wojennej z terenu podległego dowódcy Floty[9].
W planie mobilizacyjnym „W” KRU Gdynia nie została obarczona zadaniem formowania innych oddziałów. Po ogłoszeniu mobilizacji funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. Pod względem ewidencji i uzupełnień miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 15 DP[10].
17 września 1939 roku kpt. Julian Fabicki objął dowództwo 6. kompanii 2 morskiego pułku strzelców i na jej czele walczył w obronie Kępy Oksywskiej[11].
| Lista oficerów zajmujących kierownicze stanowiska w PKU i KRU Gdynia[12][13][14][15][16] | |||
|---|---|---|---|
| Stanowisko etatowe | Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia obowiązków | Uwagi |
| komendant | mjr kanc. / żand. Maksymilian Gawlik | IX 1930[17] – III 1934[18] | dyspozycja dowódcy OK VIII |
| mjr dypl. piech. Wiktor Pawłowicz | IV 1934[19][20] – 1939[21] | niewola niemiecka[22] | |
| kierownik I referatu
i zastępca komendanta[a] |
kpt. piech. Józef Krasowski vel Eugeniusz Krassowski | IX 1930 – IV 1933[23] | PKU Dębica |
| kpt. piech. Leon Edward Cepurski[b] | od IV 1933[23], był w VI 1935 | ||
| kpt. adm. (piech.) Stanisław Szwajkowski[c] | II 1937[28] – IX 1939 | niewola niemiecka[22] | |
| kierownik II referatu[d] | por. piech. / kpt. adm. (piech.) Julian Walenty Fabicki[e] | IX 1930 – IX 1939 | |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Do 1938 był to I referat administracji rezerw, a następnie I referat ewidencji.
- ↑ Kpt. piech. Leon Edward Cepurski ur. 13 marca 1896 w Nowym Sączu, w rodzinie Andrzeja. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach c. i k. 24 pp. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1917 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty. Był odznaczony Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy i Krzyżem Wojskowym Karola[24]. 7 maja 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 19 pp[25]. Został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty[26]. 19 marca 1937 będąc w stanie spoczynku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za „całokształt zasług w służbie wojskowej”[27].
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Stanisław Szwajkowski, ps. „Stanisław” ur. 12 października 1895 w Kórniku, w rodzinie Jana i Marii z Książkiewiczów[28][29]. Uczestnik powstania wielkopolskiego w szeregach IV kompanii kórnickiej. Był odznaczony Medalem Niepodległości (19 grudnia 1933 roku[30][31]) i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 roku w korpusie oficerów piechoty. W marcu 1931 roku został przeniesiony z KOP do 3 pp Leg. w Jarosławiu[32][33]. Zmarł 12 listopada 1968 roku we Wrocławiu. Dwa dni później został pochowany na Cmentarzu Osobowickim[34].
- ↑ Do 1938 był to II referat poborowy, a następnie II referat uzupełnień.
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Julian Walenty Fabicki (ur. 13 lutego 1896 w Końskich) był odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi[35]. Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii rosyjskiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 4 z 15 października 1935 roku, poz. 123.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowego Centrum Rekrutacji w Suwałkach. Wojskowe Centrum Rekrutacji w Suwałkach. [dostęp 2024-01-08].
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 707.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 799.
- ↑ Tym i Rzepniewski 1985 ↓, s. 136, 372–373, 503.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 297, 302.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 512.
- ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 40, 88.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 39, 88.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 847.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 302.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 136.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 159.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 16.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 19, 847.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 91.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 355, 524.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 54 z 17 maja 1919, poz. 1685.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 45.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937 roku, s. 11.
- ↑ a b Stanisław Szwajkowski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15752 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 123.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 72.
- ↑ Stanisław Szwajkowski. Zarząd Cmentarzy Komunalnych we Wrocławiu. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 306.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Kępa Oksywska 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-7210-3.