Jędker

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jędker
Ilustracja
Jędker (2011)
Imię i nazwisko

Andrzej Wawrykiewicz

Pseudonim

Jędker, Jędker Realista, Jędker R., Jedi

Data i miejsce urodzenia

1977
Warszawa

Gatunki

hip-hop, hardcore rap, świadomy hip-hop, boom bap[1], pop-rap, disco, euro house[2]

Zawód

raper, tekściarz, wokalista, producent muzyczny, surfer

Aktywność

1996–2013, 2018–2019

Wydawnictwo

Prosto, Entyrecords LTD, Sony Music Entertainment Poland, Wiör Rec

Powiązania

Sokół, DJ Deszczu Strugi, Red, Robert M

Zespoły
WWO
RealHood
L.A.B.Z.
Fundacja nr 1
ZIP Skład
Monopol

Jędker, również Jędker Realista, właściwie Andrzej Wawrykiewicz[3] (ur. 1977 w Warszawie[3]) – polski raper, wokalista, autor tekstów, producent muzyczny i surfer. Członek zespołów WWO, Fundacja nr 1 i Monopol oraz kolektywu ZIP Skład. Prowadził również solową działalność artystyczną. Członek Akademii Fonograficznej ZPAV[4]. Właściciel wytwórni muzycznej Entyrecords LTD.

Współpracował z takimi wykonawcami, jak Zipera, Mor W.A., Brahu, Numer Raz, Eldo, Pono, Bosski Roman, Popek, DJ Decks, Robert M, Fu, TPWC, czy HiFi Banda.

Działalność artystyczna[edytuj | edytuj kod]

Andrzej Wawrykiewicz działalność artystyczną rozpoczął w 1996 w formacji Fundacja nr 1. Rok później wraz z zespołem, a także członkami TPWC utworzył kolektyw ZIP Skład. Początkowo działalność grupy była skupiona w artystycznym podziemiu. Debiut fonograficzny rapera znalazł się na wydanej w 1998 kompilacji Hiphopowy raport z osiedla w najlepszym wykonaniu. Na płycie ukazały się dwa utwory ZIP Skład: „Koncerty” i „Nie warto”. Także w 1998 ZIP Skład gościł na płycie prekursorów hip-hopu w Polsce – zespołu Wzgórze Ya-Pa 3 pt. Ja mam to co ty. Następnie formacja podpisała kontrakt z należącą do Krzysztofa Kozaka wytwórnią R.R.X. W efekcie powstał debiutancki album grupy pt. Chleb powszedni, który ukazał się 6 września 1999[5].

Również w 1999, Jędker wraz z Sokołem założył zespół WWO[6]. Debiutancki album duetu zatytułowany Masz i pomyśl ukazał się 6 września 2000[7]. Materiał dotarł do 31. miejsca zestawienia OLiS. Gościnnie w nagraniach wzięli członkowie ZIP Składu, w tym m.in. Pono, Koras i Fu, a także DJ 600V, DJ Deszczu Strugi, Włodi i Pele znani z grupy Molesta Ewenement. Z wydanej przez koncern BMG płyty pochodziły przeboje „Obejrzyj sobie wiadomości” i „Jeszcze będzie czas” notowane na Szczecińskiej Liście Przebojów Polskiego Radia. Do piosenek powstały także teledyski. W międzyczasie Jędker wystąpił gościnnie na debiutanckim albumie Mor W.A. pt. Te słowa mówią wszystko. Zwrotki rapera znalazły się w utworze „To czego nie chcą...”.

W 2002, jako trio, z DJ-em Deszczu Strugi w składzie grupa zrealizowała drugi album pt. We własnej osobie[8]. Materiał ukazał się 28 października nakładem należącej do Sokoła oficyny Prosto. Produkcje albumu podjęli się m.in. Waco, White House oraz Noon. Płyta dotarła do 8. miejsca zestawienia OLiS, najwyższego w historii działalności WWO. Na albumie znalazł się prawdopodobnie najpopularniejszy utwór grupy pt. „Damy radę”. Piosenka znalazła się w zestawieniach Szczecińskiej Listy Przebojów oraz programu 30 ton – lista, lista przebojów, odpowiednio na 2. i 23. miejscu. Wydawnictwo uzyskało także nominację do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyka. Jędker natomiast gościł w międzyczasie na płytach PonaHołd (2002) i FusznikaFuturum (2002).

Kolejne dwa lata grupa intensywnie koncertowała. Jędker wraz z zespołem wziął udział m.in. w trasie „RBK Hip Hop Tour 2004”. Występy były promowane zrealizowaną w tym celu kompilacją różnych wykonawców U ciebie w mieście. 15 listopada 2005 jednocześnie ukazały się dwie płyty WWO: Życie na kredycie według pomysłu Jędkera oraz Witam was w rzeczywistości według pomysłu Sokoła[9][10]. Nagrania dotarły odpowiednio do 18. i 12 miejsca zestawienia OLiS. Po zakończonej w 2006 trasie koncertowej Jędker wyemigrował do Anglii. Raper nie zaprzestał jednak działalności artystycznej. Tego samego roku powołał projekt muzyki tanecznej pod nazwą Monopol, inspirowany dokonaniami Mory Kante i Sabriny Salerno[11]. W 2007 ukazał się wyprodukowany przez Jędkera debiutancki nielegal Popka Wyjęty spod prawa, rapera związanego z krakowskim zespołem Firma. Tego samego roku ukazał się debiut solowy Wawrykiewicza zatytułowany Czas na prawdę. Wydana w Polsce płyta znalazła się na 28. miejscu listy OLiS.

Również w 2007 raper powołał wytwórnię Entyrecords LTD[12]. Nakładem oficyny ukazał się drugi album Popka pt. HeavyWeight. Pod koniec roku ukazał się debiut nowego projektu Sokoła TPWCTeraz pieniądz w cenie. Na płycie znalazł się utwór „W aucie” z gościnnym udziałem Franka Kimono, powstały według pomysłu Jędkera. Piosenka odniosła sukces komercyjny, jednakże w aranżacji bez zwrotek Wawrykiewicza[13]. Przyczyną była jego nieobecność w trakcie prac nad teledyskiem[13]. Ostatecznie obraz powstał do zremiksowanej wersji z gościnnym udziałem Freda[13]. W 2008 ostatecznie uformował się skład zespołu Monopol. Rok później ukazał się pierwszy album formacji pt. Product of Poland 100%[14]. Pewną popularność zyskała pochodząca z płyty piosenka „Zodiak na melanżu”.

Drastyczna zmiana stylistyczna przysporzyła Jędkerowi fali krytyki, a także swoistego wykluczenia ze środowiska hip-hopowego[13]. 2010 rok to ostatnie nagrania rapera i współprace z innymi artystami w stylistyce hip-hopowej. Jędker gościł w utworach „Dzień jak co dzień” oraz „I żeby było normalnie”, które znalazły się na kompilacji różnych wykonawców Prosto Mixtape 600V. Także w 2010 ukazał się album z remiksami Monopolu pt. Remixed in Poland[15]. Materiał wydała należąca do rapera wytwórnia Entyrecords LTD. Na rynek muzyczny trafiła także reedycja debiutu ZIP Skład. Zaanonsowano także plan realizacji drugiej płyty formacji. Jednakże w wyniku kontrowersji narastających wokół osoby Jędkera, raper został usunięty ze składu w 2011[16]. 1 kwietnia, również 2011 ukazał się kolejny album Monopolu pt. Eko[17]. W międzyczasie Wawrykiewicz nawiązał współpracę z duetem Groovebusterz. Efektem była piosenka „Ta noc”, do której powstał również teledysk. Na początku 2013 zespół Monopol zakończył działalność[18].

Po wieloletniej przerwie Jędker wrócił z nowym wydawnictwem pt. X. Płyta ukazała się 7 stycznia 2019 nakładem Wiör Rec[19]. W 2020 ukazała się jego książka zatytułowana Dzienniki pokładowe rapera[20][21]. W 2022 premierę miał jego kolejny album pt. Y Natura Featy Taktyka[22].

Jędker uprawiający wakeskating (2014)

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Kształcił się w policealnej szkole reklamy oraz studiował w Wyższej Szkole Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku i Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie[23].

Wyczynowo uprawiał wakeskating, startował w ramach Pucharu Polski[23]. Po przerwaniu kariery muzycznej wyjechał z Polski, osiadł w Australii przebywając tam 3 lata i 3 miesiące, gdzie zajmował się surfingiem[23][24][25]. Uzyskał dyplom Leadership & Management na uczelni w Sydney[23][26].

Jego bratem jest Michał Wawrykiewicz (ur. 1971), adwokat, działacz inicjatywy Wolne Sądy[27][28].

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

 Zobacz więcej w artykule ZIP Skład, w sekcji Dyskografia.
 Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Dyskografia.
 Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Dyskografia.
Albumy solowe
Rok Album Pozycja
na liście
POL
2007 Czas na prawdę 28[30]
2019 X
  • Data: 7 stycznia 2019[19]
  • Wydawca: Wiör Rec
2022 Y Natura Featy Taktyka
  • Data: 2022[31]
  • Wydawca: Wiör Rec
Single
Rok Tytuł Pozycja
na liście
Album
30 ton
[32]
2002 „Temat zakazany” – Pono (gościnnie: Fu, Jędker)[33] 37 Hołd
2007 „Rewers”[34] Czas na prawdę
„–” singel nie był notowany
Inne
Rok Utwór Album Źródło
2000 „To czego nie chcą...” – Mor W.A. (gościnnie: Jędker) Te słowa mówią wszystko [35]
2002 „Tabu – temat zakazany” – Pono (gościnnie: Jędker)
„Bałagan na strychu” – Pono (gościnnie: Jędker)
Hołd [36]
„Taki cel” – Fu (gościnnie: Jędker) Futurum [37]
2004 „Umiesz prawdę mówić” – Jażwa, Kosior, Jędker U ciebie w mieście (kompilacja) [38]
2006 „Normalne chłopaki” – Fred, Jędker, Hudy HZD, Pono Prosto Mixtape Deszczu Strugi (kompilacja) [39]
„Sposób na życie” – Pono (produkcja: Jędker)
„Historia jednego bucha” – Pono (produkcja: Jędker)
Tak to widzę [40]
2007 „Czemu to robisz?” – Bosski Roman (gościnnie: Jędker) Krak [41]
„Jak tu normalnie żyć” – Popek (gościnnie: Jędker)
„Na temat” – Popek (gościnnie: Jędker)
„Problem” – Popek (gościnnie: Jędker)
„To co straciłem” – Popek (gościnnie: Jędker)
Wyjęty spod prawa [42]
W aucie” – TPWC (gościnnie: Jędker) Teraz pieniądz w cenie [43]
2008 „Zabawa w chowanego” – Suja (produkcja: Jędker, gościnnie: Jędker, Jaźwa, Ward) Ulica nadaje [44][45]
„Chciałbym” – Popek (gościnnie: Jędker) HeavyWeight [46]
„Puszer” – HiFi Banda (gościnnie: Jędker) Fakty, ludzie, pieniądze – 5 minut mixtape [47]
2009 „Odbicie mojej duszy” – Zarys Zdarzeń (gościnnie: Jędker) Zarys zdarzeń [48]
„Mam moc” – Hudy HZD (gościnnie: Jędker) Wykorzystana chwila [49]
„Więzi muzyki” – Fundacja nr 1 (gościnnie: Jędker) Poste restante [50]
„Jak mam żyć?” – Robert M (gościnnie: Jędker) Taxi [51]
„Lekcja” – Meritum (gościnnie: Jędker) Meritum 2 [52]
2010 „Dzień jak co dzień” – Jędker, Diox, MadMajk Prosto Mixtape 600V (kompilacja) [53]

Teledyski[edytuj | edytuj kod]

 Zobacz więcej w artykule ZIP Skład, w sekcji Teledyski.
 Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Teledyski.
 Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Teledyski.
Rok Tytuł Reżyseria/Realizacja Album Źródło
2007 „Rewers” Czas na prawdę [54]
„Wielkie miasto” (gościnnie: Popek, HiJack, Brad Strut, Kaczy) [55]
Inne
2009 „Ekskluzywny nokaut” – Fu (gościnnie: WWO, Marysia Starosta) Dwaem Media Group Retrospekcje [56]
2010 „Złudzenie” – TPWC (gościnnie: Jędker) Sebastian Perchel, Peri Films To prawdziwa wolność człowieka [57]
„I żeby było normalnie” – Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół, Brahu, Numer Raz, Eldo 1cell Prosto Mixtape 600V [58]
2011 „Ta noc” – Groovebusterz (gościnnie: Jędker) Adam Rosołowski [59]

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

 Zobacz więcej w artykule Monopol (zespół muzyczny), w sekcji Nagrody i wyróżnienia.
 Zobacz więcej w artykule WWO, w sekcji Nagrody i wyróżnienia.
Rok Nagroda Kategoria Uwagi Źródło
2011 VIVA Comet Awards „Teledysk roku” – „I żeby było normalnie” – Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół, Brahu, Numer Raz, Eldo Nominacja [60]

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Uwagi Źródło
1987 Antygona Teatr Telewizji, jako paź Kreona, adaptacja dzieła Jeana Anouilha, reżyseria: Andrzej Łapicki [61][16]
2001 Mówią bloki człowieku 2 film dokumentalny, reżyseria: Joanna Rechnio [62]
2006 Ziomek rola dubbingowa, serial animowany, reżyseria: Laurent Nicolas [63]
2010 SkarLans reżyseria: Paweł Bilski [64][65]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. WWO. rateyourmusic.com. [dostęp 2024-03-03]. (ang.).
  2. Monopol. rateyourmusic.com. [dostęp 2024-03-03]. (ang.).
  3. a b Jędker [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
  4. Akademia Fonograficzna (Sekcja Muzyki Rozrywkowej) [online], ZPAV [dostęp 2010-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-21] (pol.).
  5. Radek Miszczak, Andrzej Cała: Beaty, rymy, życie: Leksykon muzyki hip-hop. Poznań: Kurpisz S.A., 2005, s. 509. ISBN 83-89738-75-9.
  6. Wizytówka – Jędker Realista [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  7. WWO – „Masz i pomyśl” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  8. WWO – „We własnej osobie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  9. WWO – „Witam was w rzeczywistości” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  10. WWO – „Życie na kredycie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  11. Taneczny projekt Roberta M i Jędkera [online], Onet.pl, 15 października 2009 [dostęp 2012-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-13] (pol.).
  12. Nowy label Jędkera Realisty – Entyrecords [online], Hip-Hop.pl, 5 marca 2008 [dostęp 2012-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  13. a b c d Ewelina Potocka, Disco polo z wyższej półki [online], Onet.pl, 15 kwietnia 2011 [dostęp 2012-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-16] (pol.).
  14. Monopol – „Product of Poland” [online], Onet.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-14] (pol.).
  15. Płyta „Remixed in Poland” – Monopol [online], Onet.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-12-21] (pol.).}
  16. a b Pokolenie „Elo, Kurwa” [online], machina.pl, 3 grudnia 2011 [dostęp 2011-12-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-08] (pol.).
  17. Płyta „Eko” – Monopol [online], Onet.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-07-13] (pol.).
  18. Monopol kończy działalność [online], eska.pl, 1 marca 2013 [dostęp 2013-03-01] (pol.).
  19. a b Jędker – „X” [online], GlamRap.pl, 7 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-07] (pol.).
  20. Mariusz Jop: Jędker napisał książkę kontrowersyjną i szczerą do bólu. glamrap.pl, 2020-10-01. [dostęp 2023-05-08].
  21. Dzienniki pokładowe rapera. minsk-mbp.sowa.pl. [dostęp 2023-05-08].
  22. Patryk: Jędker wrócił z kolejną płytą. Jest kilku gości!. rapnews.pl, 2022-05-05. [dostęp 2023-05-08].
  23. a b c d Michał Jośko: "Większość małolatów ciągnie grubą bekę z tuzów hip-hopu". Jędker, czyli niezgorzkniały realista. natemat.pl, 2020-07-27. [dostęp 2023-05-08].
  24. Co u Jędkera? „Teraz spełnia się jako surfer w Australii” [online], CGM, 9 czerwca 2016 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-12].
  25. Sokół i Jędker ze wspólnym zdjęciem: „wrzuć im, niech mają pożywkę” [online], rap-news.eu, 3 stycznia 2017 [dostęp 2017-09-11].
  26. Bartek Strowski: Jędker: hejt jest jednym z powodów, dla których nie chcę mieszkać w Polsce. newonce.net, 2019-01-23. [dostęp 2023-05-08].
  27. CNE, Sokół: Wojtek Sokół RAP KONTENER odcinek #1. Czas 16 min. 45. sek.. youtube.com, 2022-04-12. [dostęp 2023-05-08].
  28. Michał Wawrykiewicz. infoveriti.pl. [dostęp 2023-05-08].
  29. Jędker – „Czas na prawdę” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  30. Sprzedaż w okresie 14.05.2007 – 20.05.2007 [online], OLiS, 28 maja 2007 [dostęp 2010-02-22] (pol.).
  31. Jędker wydał z zaskoczenia nowy album ze sporą liczbą gości. Artysta promuje materiał teledyskiem. cgm.pl, 2022-05-05. [dostęp 2023-05-08].
  32. 30 ton – lista, lista przebojów – 4 kwietnia 2004 [online], CGM [dostęp 2012-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2004-04-04] (pol.).
  33. Pono – „Temat zakazany” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  34. Jędker Realista – „Rewers” [online], Discogs [dostęp 2012-09-19] (ang.).
  35. Mor W.A. – „Te słowa mówią wszystko” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  36. Pono – „Hołd” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  37. Fu – ''Futurum'' [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  38. V/A – „U ciebie w mieście” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  39. V/A – „Prosto Mixtape Deszczu Strugi” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  40. Pono – „Tak to widzę” [online], Discogs [dostęp 2012-06-22] (ang.).
  41. Bosski Roman & Piero – „Krak” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  42. Popek – „Wyjęty spod prawa” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  43. TPWC – „Teraz pieniądz w cenie” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  44. Suja – „Ulica nadaje” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  45. Suja – „Ulica nadaje” [online], Discogs [dostęp 2012-06-22] (ang.).
  46. Popek – „HeavyWeight” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15] (pol.).
  47. HiFi Banda – „Fakty, ludzie, pieniądze – 5 minut mixtape” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  48. Zarys Zdarzeń – „Zarys zdarzeń” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  49. Hudy HZD – „Wykorzystana chwila” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  50. Fundacja #1 „Poste restante” – tracklista [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2009-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-05] (pol.).
  51. Robert M – „Taxi” [online], Onet.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-04] (pol.).
  52. Meritum – „Meritum 2” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  53. V/A – „Prosto Mixtape 600V” [online], hiphopedia.info [zarchiwizowane z adresu 2017-07-16] (pol.).
  54. Jędker Realista – „Rewers” [online], YouTube, 7 lutego 2008 [dostęp 2017-10-13] (pol.).
  55. Jędker Realista feat. HiJack, Popek, Brad Strut, Kaczy – „Wielkie miasto” [online], YouTube, 7 lutego 2008 [dostęp 2017-10-13] (pol.).
  56. Fu „Ekskluzywny nokaut” ft. WWO – teledysk [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2009-10-26] (pol.).
  57. Pono feat. Sokół „Złudzenie” [online], YouTube, 29 czerwca 2010 [dostęp 2010-06-28] (pol.).[martwy link]
  58. Felipe, VNM, Jędker, Pezet, Sokół... „I żeby było normalnie” [online], Hip-Hop.pl [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-13] (pol.).
  59. GrooveBusterz & Jędker (Monopol) – „Ta noc” – klip [online], CGM, 14 grudnia 2011 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-20] (pol.).
  60. Ogłoszono nominacje do Viva Comet 2011 [online], CGM, 18 stycznia 2011 [dostęp 2017-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] (pol.).
  61. „Antygona” [online], filmpolski.pl [dostęp 2011-12-19] (pol.).
  62. Mówią bloki człowieku 1 i 2 – (dokument o Polskim HipHopie) [online], GlamRap.pl, 6 listopada 2011 [dostęp 2012-03-18] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-02] (pol.).
  63. „Ziomek” (1998) [online], Filmweb [dostęp 2012-07-04] (pol.).
  64. Ruszają zdjęcia do „SkarLans” z Rafałem Mroczkiem i muzykami [online], Stopklatka.pl, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2010-10-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-13] (pol.).
  65. RED i Jędker zagrają w filmie z Mroczkiem! [online], dlaStudenta.pl, 3 sierpnia 2010 [dostęp 2017-10-13] (pol.).