Veto (gra karciana)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Szlachecka Gra Karciana Veto! (SGK: Veto) – polska kolekcjonerska gra karciana rozgrywająca się w scenerii XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, której historia alternatywna jest inspirowana historią, literaturą oraz legendami (sezon Czarty i Upiory). Gracze kierują frakcjami podczas wolnej elekcji. Celem gry jest osadzenie na tronie swojego kandydata na króla (elekta) lub pokonanie przeciwnej frakcji.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza edycja gry ukazywała się w latach 2004–2005 i została wydana przez Krakowską Grupę Kreacyjną (KGK, w składzie: Kuba Janicki, Krzysztof Schechtel, Tomasz Majkowski, Marcin Tomczyk, Michał Rokita)[1][2][3]. Już po czterech miesiącach twórcy szacowali, że w grę gra prawie tysiąc osób[3].

Druga ukazywała się w latach 2007–2017. Miała kilku wydawców. Debiutowała w 2007 roku (wydana przez wydawnictwo Imperium)[1], od czerwca 2009[4][5] do 2013 roku wydawcą gry była Kuźnia Gier[6]. W roku 2014 wydawcą gry została Fabryka Gier Historycznych[6][7][8], a w roku 2015 grę przejęło Wydawnictwo Veto[9]. W 2017 Wydawnictwo Veto ogłosiło „tymczasowe zawieszenie działalności wydawniczej”[10].

Gra posiadała aktywną scenę turniejową. Istniał ogólnopolski ranking graczy, a przez kilka lat Fabryka Gier Historycznych organizowała mistrzostwa krajowe pod nazwą Indywidualne Mistrzostwa Polski a także Elitarny Turniej Sarmacki[11].

Recenzent serwisu Poltergeist (polter.pl) w 2009 określił grę jako jedną „z najpopularniejszych polskich karcianek”[12]. Według jednego z twórców, złoty okres gry to lata 2009–2012, gdy w Polsce była to druga najpopularniejsza kolekcjonerska gra karciana (po Magic: the Gathering); w tym okresie gra miała rocznie „kilkaset turniejów rocznie, kilkuset aktywnych graczy, a jeszcze więcej cichych zwolenników”[2]. Spadek popularności gry po roku 2012 był wyjaśniony tematyką sezonu Czarty i Upiory, krytykowanego za „odejście od klimatów sienkiewiczowskich” i nacisk na „zjawiska nadprzyrodzone” (np. wprowadzenie postaci takich jak diabeł Boruta czy potworów takich jak utopce), a także konkurencją związaną z rozwojem tytułów LCG (patrz Android: Netrunner)[8][13]. Według artykułu w Komputer Świecie z 2015, gra „przeżywa drugą młodość i znów wkracza w fazę świetności”[14].

W 2010 ukazał się tez samodzielny dodatek Veto! Konfrontacja[15]. Veto! otrzymało także spin-offów w postaci gier planszowych Veto: The Boardgame z 2013 (autorzy: Krzysztof Schechtel, Michał Stachyra, Maciej Zasowski)[16] i Liberum Veto z 2016[17].

Sezony[edytuj | edytuj kod]

Druga edycja gry od 2010 roku ukazuje się w postaci sezonów – powiązanych tematycznie bloków, w których turniejowo legalne są tylko wydane w nich (bądź przedrukowane) karty pochodzące z dodatków aktualnego sezonu. Wcześniej wydane dodatki zostały zaliczone do sezonu podstawowego.

  • Podstawowy
    • Podstawka (2007)
    • Charakternicy (2008)
    • Casus belli (2008)
    • Ogniem i Mieczem (2009) (Jest to dodatek zamykający sezon podstawowy i otwierający sezon Warchoły i Pijanice; mogą się w nim pojawić karty z tego sezonu)
  • Warchoły i Pijanice
    • Do szabel! (2010)
    • Rębajłowie (2011)
    • Krwi (2011)
  • Szpiedzy i Dyplomaci
    • W niewoli (2012)
    • Spiskowcy (2012)
    • Królobójstwo (2013)
  • Czarty i Upiory
    • Cmentarzysko (2013)
    • Danse Macabre (2014)
    • Malleus Maleficarum (2015)
  • Potop
    • Initium Calamitatis Regni (2015)
    • Trudne Czasy (maj 2016)
    • Polonia Invicta (grudzień 2016)
    • Finis Poloniae (2017)

Mechanika[edytuj | edytuj kod]

Gra jest przeznaczona dla dwóch osób. Gracze kierują frakcjami podczas wolnej elekcji. Celem gry jest osadzenie na tronie swojego kandydata na króla (elekta) lub pokonanie przeciwnej frakcji. Gracze zbierają i tworzą talie kart. Karty przedstawiające rozmaitych bohaterów, uzbrojenie, lokacje, manewry szermiercze oraz wydarzenia (zarówno specyficzne, takie jak konkretne bitwy, jak i generyczne z epoki gry). W grze są też żetony (reprezentujące dukaty i głosy na sejm). Dukaty służą do wystawiania bohaterów i ich ulepszania (np. kartami uzbrojenia); bohaterowie natomiast wykonują akcje agitacyjne lub pojedynkują się, zbierając głosy i osłabiając przeciwnika[1][15][18][19].

Frakcje[edytuj | edytuj kod]

W grze występuje pięć frakcji: Awanturnicy, Dworscy, Radziwiłłowie, Osmanowie i Wiśniowieccy, różniących się stylem gry[1].

  • Awanturnicy – frakcja najbardziej nastawiona na grę agresywną i grabieżczą. Niegdyś powiązana ze szlacheckimi infamisami i warchołami, obecnie jej szeregi pełne są kozaków. Elektem Awanturników jest Bohdan Chmielnicki.
  • Dworscy – obejmują głównie centralną Polskę. Główną postacią Dworskich jest Jan Kazimierz Waza, natomiast herbem frakcji jest herb Wazów. Dworscy opierają się na bogactwie i wpływowych postaciach, pozostając poza zasięgiem przeciwnika i unikając pojedynków.
  • Radziwiłłowie – ich krajem jest Litwa. Sami Radziwiłłowie skupiają się głównie na spiskach i podburzaniu tłumu, wygrywają głównie przez agitację. Elektem Radziwiłłów jest Janusz Radziwiłł.
  • Wiśniowieccy – pochodzą z Rusi, skupieni są na walce i wykorzystywaniu sławy by zdobywać poparcie za pomocą takich osobistości jak Skrzetuski, Podbipięta czy Wołodyjowski. Elektem Wiśniowieckich jest książę Jeremi Wiśniowiecki.
  • Osmanowie – pochodzą z Imperium Osmańskiego, w ramach rozwoju fabuły gry w sezonie Szpiedzy i Dyplomaci zyskali oni panowanie nad Polską (król Ibrahim I), lecz wraz z jego końcem ich panowanie zostało zrzucone. Od premiery sezonu Czarty i Upiory frakcja ta przestała być wspierana.

Analiza[edytuj | edytuj kod]

Gra jest uznawana za jeden z przykładów na znaczenie kultury sarmackiej (szlacheckiej, I Rzeczypospolitej) w polskiej popkulturze i branży gier. Veto! wywodzi swoją bezpośrednią inspirację od fabularnej gry Dzikie Pola, a także twórczości Jacka Komudy. Gra zawiera liczne elementy historyczne, ale miesza okresy czasowe, zawiera także elementy ahistoryczne – postacie fikcyjne i elementy fantastyczne (Michał Machocki zauważył, że w grze „występują zmarły w 1610 S. Stadnicki, urodzony w 1612 J. Wiśniowiecki i fikcyjni Atos, Portos i Aramis”, a także inne postacie z książek m.in. Henryka Sienkiewicza czy Jacka Komudy)[20][1].

Zarówno twórcy gry, jak i gracze zgadzają się, że gra ma walory edukacyjne (w kontekście informacji historycznych) i popularyzuje kulturę sarmackiej (neosarmatyzm), a także w pewnym stopniu, wartości patriotyczne. Machocki zauważa, że „Veto! prezentuje materialne i duchowe dziedzictwo Rzeczypospolitej w sposób szeroki, lecz płytki”. Gra przekazuje informacje historyczne w sposób uproszczony na potrzeby gry, niemniej nawet podstawowy mechanizm gry (zbieranie głosów – „kresek”) zawiera informacje m.in. o systemie wolnej elekcji czy strukturze społecznej (brak prawa wyborczego wśród poza szlachtą polską płci męskiej); pisze także, że „potencjału edukacji historycznej można się dopatrzyć w mnogości elementów kultury materialnej (rodzaje broni, zbroi, koni, trunków, ubrań, budowli gospodarczych), społecznej (grupy społeczne i zawodowe, wydarzenia polityczne i towarzyskie) oraz wojskowej (nazwy i cechy formacji militarnych), a także w obecności postaci historycznych”. Poza elementami związanymi bezpośrednią z grą, popularyzacja kultury sarmackiej odbywa się przez organizację wydarzeń towarzyszących turniejom Veta! takich jak konkursy wiedzy o kulturze sarmackiej czy używanie kostiumów historycznych (patrz cosplay, rekonstrukcja historyczna)[1].

Gra jest uważana za pierwszą polską kolekcjonerską grę karcianą (patrz też Crystalicum)[19][21].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

W 2009 grę zrecenzował Mateusz Nowak dla czasopisma „Rebel Times”. Grę ocenił pozytywnie (8/9 na 10), chwaląc „wykonane solidnie i estetycznie”, dopracowane zasady, klimat i „przyjemność” rozgrywki, a także cenę; skrytykował jednak słabą instrukcję, pisząc, że nauka gry wymaga nieraz „żmudnego szukania informacji w Internecie”[19]. W tym samym roku recenzent serwisu Poltergeist (polter.pl) pochwalił grę za przystępną cenę, klimat, walory edukacyjne, i polecił „wszystkim, którzy lubią dobrą zabawę i ostrą rywalizacje”, oceniając ja na 9.5[12].

W 2011 grę pozytywnie oceniła Justyna Lenda dla fanzinu Esensja, chwaląc ją za tło historyczne, humor i „soczystą rozgrywkę, pełną dynamizmu, możliwości i zwrotów akcji”[15].

W 2012 grę zrecenzował pozytywnie Przemysław Mrówka dla serwisu Histmag, pisząc, że jest to pozycja „ciekawa, barwna, wciągająca, osadzona w realiach historycznych, nawiązująca do sienkiewiczowskiej trylogii”[21].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Michał Mochocki, Gry sarmackie w ujęciu anglo-amerykańskich heritage studies, „Homo Ludens” (1(10)), 2017, s. 151–192, ISSN 2080-4555 [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  2. ↑ a b Cudze chwalicie, swego nie znacie – rozmawiamy z Krzysztofem Schechtelem, twórcą Szlacheckiej Gry Karcianej Veto! [online], Komputer Świat, 16 listopada 2015 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  3. ↑ a b Historyczno-przygodowa rozrywka. Dziennik Polski. 27 września 2004.
  4. ↑ Kuźnia Gier wydawcą VETO! – Gry karciane – POLTERGEIST [online], polter.pl, 27 maja 2009 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  5. ↑ Kuźnia Gier nowym wydawcą Veto 2! – POLTERGEIST [online], polter.pl, 27 maja 2009 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  6. ↑ a b Fabryka Gier Historycznych nowym wydawcą Veto [online], Szlachecka Gra Karciana Veto!, 26 sierpnia 2014 [dostęp 2024-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2014-08-26].
  7. ↑ Kości Zostały Rzucone: Od zera do... wydawcy [online], koscizostalyrzucone.pl, 27 sierpnia 2014 [dostęp 2024-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2014-08-27].
  8. ↑ a b Kącik gry Veto: Wywiad z Adamem Kwapińskim, przedstawicielem Fabryki Gier Historycznych i nowym wydawcą Veto, „Rebel Times” (89), Rebel.pl, luty 2015, s. 42–44 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-14].
  9. ↑ Byłem głupcem [online], veto2ed.pl, 1 października 2015 [dostęp 2024-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-01].
  10. ↑ Przyszłość Veto [online], web.archive.org, 22 grudnia 2017 [dostęp 2024-04-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-22].
  11. ↑ Piotr Żuchowski, Kącik gry Veto Spotkania i turnieje, „Rebel Times” (91), Rebel.pl, kwiecień 2015, s. 41.
  12. ↑ a b Veto! Szlachecka Gra Karciana. Recenzja jednej z najpopularniejszych polskich karcianek (recenzja) [online], polter.pl, 17 maja 2009 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  13. ↑ Bartłomiej Rudzki, Kącik gry Veto: Historia w nowej odsłonie, „Rebel Times” (90), Rebel.pl, marzec 2015, s. 45–46 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-14].
  14. ↑ Veto!, szlachecka gra karciana, powraca do łask [online], Komputer Świat, 6 listopada 2015 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  15. ↑ a b c Justyna Lenda, ‹Hej, kto szlachta – za Kmicicem!› [online], Esensja.pl, 18 kwietnia 2011 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  16. ↑ Veto: The Boardgame [online], BoardGameGeek [dostęp 2024-04-28] (ang.).
  17. ↑ Michał Mochocki, Stanisław Krawczyk, Aleksandra Mochocka, Polish History up to 1795 in Polish Games and Game Studies, „Games and Culture”, 2024, DOI: 10.1177/15554120241228490, ISSN 1555-4120 [dostęp 2024-04-28] (ang.).
  18. ↑ Veto! – Szlachecka gra karciana. Opis gry – Gry karciane – POLTERGEIST [online], polter.pl, 14 czerwca 2006 [dostęp 2024-04-28] (pol.).
  19. ↑ a b c Mateusz Nowak, Ja nie pozwalam!, „Rebel Times” (19), Rebel.pl, kwiecień 2009, s. 32–35 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-14].
  20. ↑ Michał Mochocki, Sarmackie dziedzictwo kulturowe w grze fabularnej Dzikie Pola, „Homo Ludens” (1(3)), 2011, s. 139–154, ISSN 2080-4555 [dostęp 2024-04-27] (pol.).
  21. ↑ a b Przemysław Mrówka, Szlachecka Gra Karciana „Veto” – recenzja i ocena [online], histmag.org, 20 lipca 2012 [dostęp 2024-04-28].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Veto_(gra_karciana)&oldid=73710326”