Traktiernia w Krzeszowicach
 nr rej. A-534
| |
 Widok ogólny elewacji południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. dr Jana Walkowskiego 2 |
| Styl architektoniczny |
klasycystyczny |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy |
1784 |
| Ważniejsze przebudowy |
lata 20. XIX wieku |
| Kolejni właściciele |
Potoccy |
Położenie na mapie Krzeszowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Krzeszowice  | |
 50°08′06,983″N 19°37′55,891″E/50,135273 19,632192
| |
Traktiernia w Krzeszowicach – dawna oficyna pałacu Vauxhall w Krzeszowicach pełniąca rolę oberży oraz mieszkań dla służby. Była elementem zespołu uzdrowiskowego w Krzeszowicach.
Budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-534 decyzją z dnia 5 czerwca 1986[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1784, w sąsiedztwie pałacu Vauxhall będącym centralnym elementem uzdrowiska Krzeszowice, wybudowano parterowy budynek, oficynę pałacową pełniącą funkcję traktierni (oberży). W budynku mieściły się również mieszkania dla służby[2]. Budynek wybudowano prawdopodobnie z inicjatywy Izabeli Lubomirskiej[3]. Zgodnie z opisem Leopolda Lafontaine’a, lekarza uzdrowiskowego w Krzeszowicach, można tam było „dobrze zjeść za przyzwoitą cenę”[4].
W latach 20. XIX w. nadbudowano pierwsze piętro. Od 1848 w budynku znajdował się sąd patrymonialny. W latach 1855-1867 mieściły się biura ówczesnego powiatu krzeszowickiego. W czasie II wojny światowej w oficynie był niemiecki szpital wojskowy. W latach 70. XX mieścił się tu zakład poprawczy[2]. Od około 1985 roku[3] budynek należał do policji. W latach 90. XX wieku oficyna nie była użytkowana[3]. Obecnie (2020) znajdują się pomieszczenia biurowe[2].
Na początku XXI w. dobudowano od strony północnej niewielki pasaż handlowy[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Budynek wybudowany w stylu klasycystycznym na planie prostokąta[2]. W latach 90. XX wieku do elewacji wschodniej dostawiona była prostokątna dobudówka[3]. Budynek jest dwukondygnacyjny, murowany, nakryty dachem czterospadowym[2].
Elewacja zachodnia 8-osiowa, południowa (boczna) 3-osiowa, wschodnia 6-osiowa. Od strony północnej i północno-wschodniej do budynku dostawiony jest parterowy budynek handlowy. Elewacje tynkowane z niskim cokołem. Ozdobione boniowaniem i profilowanymi gzymsami. Okna w profilowanych opaskach zwieńczone gzymsami nadokiennymi[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych - województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2024-05-19].
- ↑ a b c d e f Tomasz Woźniak, Oficyna [Pałacu Vauxhall] [online], zabytek.pl, 2 października 2020 [dostęp 2024-05-19].
- ↑ a b c d e Urszula Łachwa, Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa: oficyna pałacu Vauxhall. [online], zabytek.pl, luty 1992 [dostęp 2024-05-19].
- ↑ Agnieszka Kaźmierczak, Dzieło Leopolda Lafontaine’a Opisanie Skutków y używania ciepłych siarczystych y zimnych żelaznych Kompieli w Krzeszowicach jako źródło do badania historii kultury uzdrowiskowej., [w:] Bożena Płonka-Syroka, Andrzej Syroka (red.), Wybrane elementy historii uzdrowisk polskich i niemieckich do 1945 r., Wrocław 2017, s. 125, ISBN 978-83-62563-58-6.