Salamandra luzytańska
Chioglossa lusitanica[1] | |
Bocage, 1864 | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
Chioglossa |
Gatunek |
salamandra luzytańska |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
Zasięg występowania | |
Salamandra luzytańska (Chioglossa lusitanica) – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wysmukła salamandra o długim ogonie (u osobników dorosłych ogon stanowi 2/3 długości całego ciała). Podobnie jak u salamandry kaukaskiej, w przypadku ataku drapieżnika, potrafi ona odrzucić ogon, który następnie zostaje zregenerowany. Głowa jest duża i wydłużona, oczy silnie wystające. Parotydy są małe, ale wyraźnie widoczne. Odnóża przednie zaopatrzone w 4, tylne w 5 palców (liczba "standardowa" dla płazów). Posiada ona z każdego boku tułowia od 10 do 12 bruzd międzyżebrowych. Język, na przodzie przyrośnięty - podobnie jak u płazów bezogonowych, zostaje wyrzucony w trakcie ataku salamandry na zdobycz. Tło grzbietu i boków ciała stanowi barwa czarna, przy czym na grzbiecie występują 2 wzdłużne paski biegnące od końca pyska aż do końca ogona, przy czym u nasady ogona zlewają się w jeden pasek. Grzbiet dodatkowo upstrzony jest malutkimi, niebieskawymi plamkami. Brzuch ciemnoszary, podgardle jasnoszare. Bardzo rzadko występuje albinizm. Samce w okresie godowym posiadają na przednich kończynach modzele godowe. Osiąga długość całkowitą do 16 cm, przy czym samce są mniejsze.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Salamandra ta zamieszkuje pn.-zach. część Płw. Iberyjskiego, mianowicie Asturię, Galicię i Kantabrię w Hiszpanii oraz Portugalię na północ od Tagu. Zasięg pionowy sięga zaledwie do 400 m n.p.m.
Gody[edytuj | edytuj kod]
Pora godowa ma miejsce jesienią (rzadko wiosną). Występuje ampleksus, który zachodzi zarówno na lądzie jak i w płytkiej wodzie. Samice składają 14 - 20 jaj w kryjówkach na dnie strumieni. Jaja mają białawy kolor i średnicę (wraz z osłonkami wtórnymi) 5 - 8 mm. Larwy opuszczają osłony jajowe albo jeszcze jesienią i wówczas spędzają zimę w stanie wolnym, albo dopiero wiosną. Larwy przeobrażają się w lipcu, sierpniu lub wrześniu, czasem zimują. Larwa jest typu reofilnego i bardzo mała (w czasie metamorfozy osiąga długość do 22 mm).
Życie[edytuj | edytuj kod]
Salamandra ta należy do najzwinniejszych płazów (pod tym względem przypomina jaszczurkę). Gatunek ten hibernuje i estywuje, przy czym te okresy spoczynku nie są stałe, ponieważ w czasie wilgotnego lata lub ciepłej zimy zostają przerwane. Maksymalny stwierdzony wiek w niewoli to 10 lat.
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Salamandra luzytańska jest zwierzęciem nocnym, polującym zwinnie na wszelkie bezkręgowce (pająki, muchy, żuki) używając do tego celu wyspecjalizowanego języka.
Zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten jest bliski zagrożenia (kat. NT na liście IUCN). Głównym zagrożeniem dla niego są przekształcanie drzewostanów na monokultury, pożary i zbyt duża eksploatacja zasobów wodnych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chioglossa lusitanica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Chioglossa lusitanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- W. Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.