Przejdź do zawartości

Słownik chazarski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Słownik chazarski
Хазарски речник
Autor

Milorad Pavić

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Jugosławia

Język

serbski

Data wydania

1984

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1993

Przekład

Elżbieta Kwaśniewska, Danuta Cirlić-Straszyńska

Słownik chazarski (pełny tytuł: Słownik chazarski: Powieść-leksykon w stu tysiącach słów, serb. Хазарски речник lub Hazarski rečnik) – powieść autorstwa serbskiego pisarza Milorada Pavicia, wydana w 1984.

Słownik chazarski to debiutancka powieść Pavicia. Nazywana jest także powieścią-leksykonem. Składają się na nią dwa tomy – egzemplarz męski i żeński, jednak ich treść różni się jedynie jednym akapitem. Akapit ten został wydrukowany kursywą na stronie 267 pierwszego polskiego wydania (tCHu, Warszawa 1993) oraz na stronie 273 w wydaniu drugim (tCHu, Warszawa 2004). Słownik chazarski nie ma linearnej fabuły, ani jednolitego czasu akcji. Centralnym wydarzeniem przedstawionym w książce jest dokonana na przełomie VIII i IX wieku konwersja elity Chazarów na judaizm. Poprzedzić ją miała dysputa, w której swe racje ogłosili przedstawiciele chrześcijaństwa, islamu i judaizmu.

Większość postaci i wydarzeń opisanych w powieści jest całkowicie fikcyjna. Także zwyczaje przypisywane w książce Chazarom (i innym bohaterom) czasem nie są poparte historycznymi dowodami, Pavić przedstawia je w taki sposób, jakby miały miejsce w rzeczywistości. Służy temu m.in. system odnośników, kierujących do trzech mini-leksykonów: chrześcijańskiego, muzułmańskiego oraz hebrajskiego. Mieszanie fikcji z rzeczywistością, ale także skłonność do intelektualnych (filozoficznych) gier oraz baśniowo-magiczny klimat Słownika chazarskiego, sprawiły, że książka bywa porównywana z twórczością Borgesa czy Umberto Eco.