Ryżak mrówkożer
| Gyrohypnus atratus | |||
| (Heer, 1839) | |||
.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Gyrohypnus s.str. | ||
| Gatunek |
ryżak mrówkożer | ||
| Synonimy | |||
| |||
Ryżak mrówkożer[1] (Gyrohypnus atratus) – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Zamieszkuje zachód palearktycznej Eurazji.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1839 roku przez Oswalda Heera pod nazwą Xantholinus atratus. Jako miejsce typowe wskazano Bazyleę[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
_Genital.png)
Chrząszcz o wydłużonym, wąskim ciele długości od 5,5 do 6 mm. Głowa jest czarna, o nieobecnej lub słabo zaznaczonej mikrorzeźbie, najszersza przed ząbkowatym zakończeniem błyszczących i niezbyt szorstko punktowanych skroni. W tyle głowy szwy gularne łączą się w podwójną linię. Przedplecze jest czarnobrunatne, o nieobecnej lub szczątkowej mikrorzeźbie, zaopatrzone w grzbietowe szeregi liczące po około sześć punktów. Pokrywy są brunatne. Barwa odnóży jest żółtobrunatna. Odwłok jest czarnobrunatny z żółtobrunatnymi rozjaśnieniami tylnych krawędzi tergitów[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten jest synechtrem i myrmekofagiem. Postacie dorosłe i larwy tego ryżaka bytują w głębszych warstwach mrowisk, gdzie polują na młodociane stadia rozwojowe mrówek z gatunków mrówka łąkowa, mrówka rudnica, mrówka północna i kartonówka zwyczajna[4][3].
Gatunek palearktyczny. Znany jest z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Chorwacji, Rosji[5] i Kazachstanu[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek bliski zagrożenia wymarciem (NT)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
- ↑ a b Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
- ↑ a b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
- ↑ Gyrohypnus (Gyrohypnus) atratus (Heer, 1839). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-25].
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.