Portret ojca Hortensia
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1609 |
| Medium | |
| Wymiary |
112,1 × 86,1 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Portret ojca Hortensia Felixa Paravicina – obraz olejny namalowany przez hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego, Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco.
Okoliczności powstania[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Hortensio, a właściwie Hortensio de Paravicino y Artega, mimo różnicy wieku był bliskim przyjacielem El Greca. Był prowincjałem zakonu trynitarzy, bardzo dobrym mówcą, wybitnym teologiem i humanistą. W wieku dwudziestu jeden lat otrzymał tytuł profesora uniwersytetu w Salamance. Był również poetą; cztery swoje sonety poświęcił twórczości i osobie El Greca co wzmocniło i utrwaliło pozycję malarza. Z El Grekiem poznał się prawdopodobnie podczas pierwszej wizyty w Toledo króla Filipa III, u którego służył jako kaznodzieja dworu. Udokumentowana jest jego obecność w Toledo w 1611 roku na uroczystościach ku czci Małgorzaty Austriackiej, kiedy to wygłosił kazanie. Z tego samego powodu wziął udział w turnieju poetyckim, na którym opiewał w poemacie stworzony przez El Greco pomnik żałobny. Data powstania portretu została potwierdzona przez samego portretowanego, który w jednym z sonetów wspomina o swoim wieku dwudziestu dziewięciu lat.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Portret Paravicina był ostatnim, jaki wyszedł spod pędzla El Greca. Bardzo szybko uznany został za arcydzieło malarskie. Zanim powstał, El Greco stworzył studium wstępne obecnie znajdujące się w Madrycie.
Artysta ukazuje swojego przyjaciela na fotelu, podobnie jak przedstawił kardynała Guevarę[1]. Jego twarz jest młoda, pociągła o szerokim czole. Twarz okolona jest lekkim zarostem i gęstymi włosami. Wielkie oczy podkreślone mocnymi łukami brwi spoglądają w zamyśleniu na widza; półotwarte usta wydają się być uchwycone w momencie wypowiedzenia jakiegoś słowa. Prawa ręka spoczywa, a raczej delikatnie wspiera się na poręczy na rozchylonych palcach. Lewa ręka obejmuje księgę, a dłoń przytrzymuje dodatkowo mniejszą książkę, w którą wsunięty jest palec. El Greco chwyta moment, gdy Paravicino przerywa lekturę, palcem lewej dłoni zaznacza miejsce jej ukończenia, prawa ręka właśnie wznosi się do gestu człowieka coś tłumaczącego, a z ust wydobywają się pierwsze słowa. Taki obraz przyjaciela jest hołdem dla wielu godzin spędzonych na dysputach starego artysty i młodego humanisty-kaznodziei.
Inne wersje[edytuj | edytuj kod]
W waszyngtońskim muzeum National Gallery of Art znajduje się wierna kopia obrazu El Greca wykonana w 1930 roku autorstwa amerykańskiego grafika Timothy’ego Cole’a[2].
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Do 1724 roku obraz znajdował się u Duque de Arcos w Madrycie. Następnie do 1786 roku wisiał w klasztorze San Hermenegildo w Madrycie. W 1904 roku na polecenie Johna Singera Sargenta został zakupiony przez muzeum bostońskie od Javiera de Muguiro, za kwotę 17 166 dolarów[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Fray Hortensio Félix Paravicino [online], Web Gallery of Art [dostęp 2021-06-08].
- ↑ Art Object Page [online], nga.gov [dostęp 2017-11-19].
- ↑ Fray Hortensio Félix Paravicino | Museum of Fine Arts, Boston [online], mfa.org [dostęp 2017-11-19] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antonina Vallentin: El Greco. Warszawa: PIW, 1958.
- Michael Scholz-Hänsel: El Greco. Köln/Warszawa: Taschen, 2005. ISBN 83-89192-90-X.
- Kazimierz Zawanowski: W kręgu sztuki. El Greco. Warszawa: Arkady, 1979.
- Leo Bronstein: El Greco. London: The Idehurst Press, 1951.