Polanowice (Wrocław)
Polanowice (niem. Pohlanowitz, od 1937 Burgweide-West lub Weidenbrück[1]) – część (zwyczajowo nazywana osiedlem) Wrocławia położona na północy miasta na osiedlu Polanowice-Poświętne-Ligota, w byłej dzielnicy Psie Pole. Od południa graniczy z osiedlami Poświętne, Karłowice i Sołtysowice, a od północy – przez rzekę Widawę – z wsią Krzyżanowice w powiecie trzebnickim.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość po raz pierwszy zanotowana w łacińskim dokumencie z 1251 roku jako Polamnovice. Nazwa ta notowana później w tym samym brzmieniu w 1268, a także Polanovici w latach 1267 oraz 1351, Polonowicz w 1360 oraz zgermanizowanej wersji Pollanowitz 1800[2].
Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy określającej pole lub polanę[3]. Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego wywodzi się ona od polskiej nazwy "polowania"[3], które również ma swój źródłosłów w słowie pole. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę Polanowice, podając jej znaczenie "Jagdberzirk", czyli po polsku "rejon, rewir łowiecki"[3].
Od polskiej nazwy oznaczającej pole oraz polanę, a także od nazwy Polak – "von Polan, Polanin, lat. Polanus, Polonus, wie Polak" wywodził znaczenie miejscowości niemiecki językoznawca Paul Hefftner w swojej pracy o nazwach miejscowości ziemi wrocławskiej pt. Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadt und Landkreise Breslau[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wzmiankowana w połowie wieku XIII wieś stanowiła własność kapituły katedralnej. Po sekularyzacji w 1810 samodzielne sołectwo (z własną szkołą, wiatrakiem, cegielnią, folwarkiem i komorą celną), liczące w 1845 roku 351 mieszkańców.
Pod koniec XIX stulecia w związku z budową nowoczesnych umocnień Wrocławia zbudowano na północny zachód od Polanowic schron piechoty (1890-1891), który następnie w roku 1910 rozbudowano, tworząc Fort Piechoty nr 6. Istnienie tego dzieła warownego, otoczonego strefą rejonu ograniczeń budowlanych, ograniczało możliwość rozwoju miejscowości w kierunku zachodnim[4]. Obecnie fort ten jest największą atrakcją turystyczną Polanowic, udostępnianą do zwiedzania przez Wrocławskie Stowarzyszenie Fortyfikacyjne[5].
W czasie oblężenia Festung Breslau została poważnie zniszczona. Po wojnie zmieniała nazwy: Sułkowice i Sołtysowice Zachodnie, przy czym ta druga jest dosłownym tłumaczeniem nazwy z lat 1937-1945 (Burgweide to Sołtysowice, Burgweide-West przetłumaczono jako Sołtysowice Zachodnie), na mapie z 1948 już jako Polanowice[6]. Wieś przyłączona do Wrocławia 1 stycznia 1973[7]. W latach 80. zbudowano tu kościół NMP Matki Kościoła, od lat 90. datuje się przyspieszenie zabudowy, tak jednorodzinnej, jak wielorodzinnej.
Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]
Polanowice są obsługiwane przez następujące linie autobusowe[8]:
- 130: Polanowice – Osiedle Sobieskiego
- 144: Polanowice – Zwycięska
- 908: Dworzec Nadodrze – Psary/Krzyżanowice/Szymanów
- 930: Krzyżanowice – Kromera
- 247: Polanowice – Giełdowa (Centrum Hurtu) (linia nocna)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mały słownik nazewnictwa krajoznawczego Śląska, Marek J. Battek, Joanna Szczepankiewicz, Wrocław 1990, tom 1, str. 12
- ↑ a b Paul Hefftner: Ursprung und Bedeutung der Ortsnamen im Stadt und Landkreise Breslau. Breslau: Ferdinand Hirt, 1910, s. 130-131.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 72, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Stanisław Kolouszek: Fortyfikacja Festung Breslau. Jelenia Góra: Archiwum - System, 2014, s. 106 - 169. ISBN 978-83-62809-33-2.
- ↑ WSF: Strona Główna - Wrocławskie Stowarzyszenie Fortyfikacyjne. Strona internetowa Wrocławskie Stowarzyszenia Fortyfikacyjnego. [dostęp 2014-08-27]. (pol.).
- ↑ fragment mapy topograficznej z 1948 roku
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 323
- ↑ Rozkład jazdy MPK – wrocławskiej komunikacji miejskiej [online], wroclaw.pl [dostęp 2024-05-19] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Polanowice na zdjęciach archiwalnych i współczesnych
- granice wrocławskich osiedli - załącznik do uchwały nr XXXI/2280/04 Rady Miejskiej Wrocławia 9 grudnia 2004 (Polanowice-Poświętne-Ligota str.50)
