Podhalanka zmiennobarwna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Podhalanka zmiennobarwna
Oreina speciosissima
(Scopoli, 1763)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Nadrodzina

stonki

Rodzina

stonkowate

Podrodzina

Chrysomelinae

Rodzaj

Oreina

Podrodzaj

Oreina (Chrysochloa)

Gatunek

Oreina (Chrysochloa) speciosissima

Synonimy
  • Chrysomela speciosissima Scopoli, 1763

Podhalanka zmiennobarwna[1] (Oreina speciosissima) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Chrysomelinae.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1763 roku przez Giovanniego Antonia Scopoliego pod nazwą Chrysomela speciosissima. Obejmuje 9 podgatunków[2]:

  • Oreina speciosissima binaghii Daccordi & Ruffo, 1976
  • Oreina speciosissima convergens (Suffrian, 1851)
  • Oreina speciosissima drenskii Gruev, 1974
  • Oreina speciosissima fuscoaenea (Schummel, 1843)
  • Oreina speciosissima juncorum (Suffrian, 1851)
  • Oreina speciosissima priela Bechyne, 1958
  • Oreina speciosissima solarii Daccordi & Ruffo, 1976
  • Oreina speciosissima speciosissima (Scopoli, 1763)
  • Oreina speciosissima troglodytes (Kiesenwetter, 1861)

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o wydłużonym, nieco przypłaszczonym ciele długości od 6 do 9 mm. Wierzch ciała ubarwiony bywa czerwono, purpurowo, złoto, miedziano, zielono, niebiesko, granatowo lub czarnofioletowo, przy czym pokrywy często mają pośrodku parę rozmytych smug w odcieniu fioletowoniebieskim, błękitnym lub zielonym. Czułki są jednolicie czarne, ich człony pierwszy i drugi są metalicznie błyszczące. Głaszczki szczękowe cechują się wierzchołkowym członem znacznie węższym od przedostatniego, zwężającym się wyraźnie ku szczytowi. Przedplecze jest najszersze w pobliżu środka, w zarysie z niewykrojonymi tylnymi odcinkami krawędzi bocznych. Boczne brzegi przedplecza są słabiej zgrubiałe niż podhalanki okazałej, ale mocniej niż u O. virgulata. Odwłok ma pierwszy sternit nie dłuższy niż zapiersie. Genitalia samca odznaczają się prąciem o przedniej krawędzi przedłużonej w trójkątny wyrostek z zaokrąglonym szczytem[3].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owad górski[4]. Zasiedla hale, połoniny, ziołorośla i skraje lasów. Aktywny jest od maja do lipca[1]. Zarówno osobniki dorosłe jak i larwy są fitofagami, żerującymi na przedstawicielach astrowatych, w tym na miłośnie górskiej i starcu gajowym[4][3].

Gatunek palearktyczny, europejski[2]. Podgatunek nominatywny znany jest z Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii i Macedonii Północnej[5]. O. s. convergens podawana jest z Hiszpanii, Andory i Francji[6]. O. s. binaghii występuje we Francji i Włoszech[7]. O. s. troglodytes notowana jest z Francji, Szwajcarii i Włoch[8]. O. s. priela jest endemitem Hiszpanii[9], O. s. solari Włoch[10], a O. s. drenskii Bułgarii[11]. O. s. juncorum zamieszkuje Ukrainę i Rumunię[12]. O. s. fuscoaenea znana jest z Niemiec, Austrii, Polski, Czech, Słowacji i Węgier[13]. W Polsce podawana jest z Sudetów Zachodnich, Środkowych i Wschodnich, Tatr, Pienin, Beskidu Sądeckiego i Bieszczadów[14][3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Oreina speciosissima – Podhalanka zmiennobarwna. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  2. ↑ a b Oreina (Chrysochloa) speciosissima (Scopoli, 1763). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  3. ↑ a b c Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973.
  4. ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1979. 
  5. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. speciosissima (Scopoli, 1763). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  6. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. convergens (Suffrian, 1851). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  7. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. binaghii Daccordi & Ruffo, 1976. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  8. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. troglodytes (Kiesenwetter, 1861). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  9. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. priela Bechyne, 1958. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  10. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. solarii Daccordi & Ruffo, 1976. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  11. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. drenskii Gruev, 1974. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  12. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. juncorum (Suffrian, 1851). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  13. ↑ Oreina (Chrysochloa) speciosissima subsp. fuscoaenea (Schummel, 1843). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
  14. ↑ subspecies: Oreina (Chrysochloa) speciosissima fuscoaenea Th.E. Schummel, 1844. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2023-03-06].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podhalanka_zmiennobarwna&oldid=69839808”