Notiophilus aquaticus
| Notiophilus aquaticus[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
Notiophilus aquaticus | ||||
| |||||
Notiophilus aquaticus – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych, podrodziny Nebriinae i plemienia Notiophilini.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został w 1758 roku przez Karola Linneusza jako Cicindela aquatica[2][3]. Opisany w 1903 roku Notiophilus semenovi został zsynonimizowany z tym gatunkiem, po czym na powrót wyniesiony do rangi gatunku w 2012 roku[4]. Wraz z kilkoma innymi gatunkami tworzą grupę gatunków N. aquaticus[4].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Ciało długości od 4,5 do 6 mm, wąskie z raczej wypukłymi pokrywami[5], których drugi międzyrząd jest węższy od trzech kolejnych razem wziętych[6]. Ubarwienie czarne, od spodu ze słabym, a od góry z silniejszym metalicznym połyskiem, który może być mosiężny, zielonkawy lub niebieskawy. Głaszczki oraz, przynajmniej pod spodem, nasady czułków mniej lub bardziej rozjaśnione. Pokrywy, zwłaszcza w części wierzchołkowej, mogą być u niektórych okazów nieco rudawe[5]. Głowa o wyłupiastych oczach[6] i równoległych bruzdach czołowych, tak szeroka jak przedplecze, którego boki są nieco zaokrąglone[5]. Odnóża zwykle jednolicie czarne, jedynie u niektórych aberracji przednie odnóża mogą być co najmniej nieco rozjaśnione[4].
Od podobnego N. aestuans gatunek ten wyróżnia się obecnością tylko jednego dużego punktu przedwierzchołkowego (preapikalnego) na pokrywach. Wyjątkowo obecny może być szczątkowy punkt drugi. U N. aestuans zawsze są obecne dwa w pełni rozwinięte punkty. Ponadto N. aquaticus odróżnia się bardziej wypukłymi pokrywami, międzyrzędami od 3. do 7. pozbawionymi płaskich wgłębień, rzędami kończącymi się dalej od wierzchołka pokryw oraz grubszą i rzadszą punktacją przedplecza[5].
Od do niedawna synonimizowanego N. semenovi gatunek ten można odróżnić po znacznie mniej sercowatym w obrysie przedpleczu, niewyciągniętych na boki kątach przedplecza, mniej intensywnym punktowaniu rzędów pokryw, a u samca nadto krótszym i mniej wypukłym edeagusem. Dodatkowo N. semenovi ma zwykle dwubarwne odnóża[4].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Występuje na umiarkowanie wilgotnych glebach piaszczysto-żwirowatych, czasami gliniastych, na stanowiskach słabo ocienionych, jak skraje lasów i pól, łąki czy wrzosowiska[7]. Aktywny od wczesnej wiosny do późnej jesieni[5].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Wyszczerek ten jest szeroko rozprzestrzeniony w Holarktyce. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju o chorotypie circumborealnym[8]. W Europie wykazany został z Andory, Austrii, Belgii, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Islandii, byłej Jugosławii, Liechtensteinu, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Macedonii Północnej, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Rosji, w tym obwodu królewieckiego, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Włoch i Wysp Owczych[9]. W Azji zasiedla Syberię (sięgając w tundrze daleko na północ[7]), Armenię, Gruzję, Kazachstan[2], Mongolię[4] i Japonię[2]. Znany też z Ameryki Północnej[7], w tym Stanów Zjednoczonych[4] oraz kanadyjskich: Alberty, Kolumbii Brytyjskiej, Labradoru, Manitoby, Nowego Brunszwiku, Nowej Fundlandii, Nowej Szkocji, Ontario, Quebecu, Saskatchewanu i Jukonu[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Notiophilus aquaticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c A. Anichtchenko et al.: Notiophilus aquaticus. [w:] Carabidae of the World [on-line]. 2007-2014. [dostęp 2015-03-08].
- ↑ K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 10, t. 1, Holmiae 1758, s. 408 (łac.).
- ↑ a b c d e f Inese Kokina, Arvīds Barševskis, Inese Gavarāne, Kristīna Aksjuta. Systema tics of the four Notiophilus Dumeril, 1806 (Coleoptera: Carabidae) species based on morphological and molecular data. „Baltic J. Coleopterol.”. 12 (1), 2012. ISSN 1407-8619.
- ↑ a b c d e Carl Hildebrandt Lindroth, Frits Bangsholt: The Carabidae - Coleoptera - Of Fennoscandia and Denmark. 1985, s. 76–78, seria: Fauna Entomologica Scandinavica.
- ↑ a b Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987.
- ↑ a b c Notiophilus aquaticus. [w:] Coleoptera Poloniae [on-line]. [dostęp 2015-03-08].
- ↑ Arvīds Barševskis. Biogeography of the genus Notiophilus Dumeril, 1806 (Coleoptera: Carabidae). „Baltic J. Coleopterol”. 7 (1), 2007. ISSN 1407-8619.
- ↑ Notiophilus aquaticus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2015-03-08].
- ↑ Notiophilus aquaticus. [w:] An Online Encyclopaedia of Life [on-line]. [dostęp 2015-03-08].