Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
| Oddział Muzeum Narodowe w Kielcach | |
 Muzeum w Oblęgorku (widok frontowy) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Data założenia |
26 października 1958 |
| Dyrektor |
Robert Kotowski; kierownik Łukasz Wojtczak |
Położenie na mapie gminy Strawczyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°57′26,892″N 20°28′32,477″E/50,957470 20,475688
| |
| Strona internetowa | |
Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku – zabytkowy[1] pałac Henryka Sienkiewicza we wsi Oblęgorek w gminie Strawczyn, siedziba oddziału Muzeum Narodowego w Kielcach.
Powstanie muzeum[edytuj | edytuj kod]
Muzeum powstało 26 października 1958 roku z inicjatywy dzieci pisarza, córki Jadwigi Korniłowicz i syna Henryka Józefa. W roku 1948 zwrócili się oni do ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki aby w dworku tym utworzyć Muzeum Pamiątek po swym ojcu. Propozycja ta zyskała poparcie władz państwowych i przy finansowej pomocy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach oraz Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy i Kraju pomysł ten wszedł w życie. W 1956 roku darczyńcy aktem notarialnym przekazali Skarbowi państwa pałacyk wraz z 2 ha parku[2]. Prace remontowe rozpoczęły się w roku 1957. Duży wkład miał Ryszard Andruszkiewicz, prezes Komitetu Sienkiewiczowskiego działającego przy Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego („Cepelii”) w Poznaniu. Pierwszym kustoszem muzeum została synowa Henryka Sienkiewicza Zuzanna.
Prace przygotowawcze zostały rozpoczęte przez „Cepelię” w Poznaniu i Łodzi. Wykonały one odnowę i renowację mebli i tkanin. Zapłata za te prace pozostała częścią daru dla muzeum. Całościową oprawę wystawy zorganizowała kustosz Muzeum Świętokrzyskiego – Aleksandra Dobrowolska[3].
1 stycznia 1976 roku Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku stało się oddziałem Muzeum Narodowego w Kielcach.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1900 roku, z okazji 25-lecia pracy literackiej, dla przyszłego noblisty polskie społeczeństwo zorganizowało zbiórkę na zakup majątku w Oblęgorku i ufundowało go w podziękowaniu za jego pracę. Z tej okazji został utworzony obywatelski komitet, który miał przygotować program dla obchodów jubileuszowych.
Akt notarialny podpisano w Kielcach 18 lipca 1900 roku w obecności radcy Tadeusza Kowalskiego i księdza Zygmunta Chełmickiego, którzy występowali z ramienia komitetu oraz osoby sprzedającej, rejenta Mieczysława Halika. Majątek odkupiono za kwotę 51 249 rubli i 59 kopiejek. Na majątek składało się łącznie 515 mórg, w tym: 240 mórg lasu, 160 mórg pola ornego, 90 mórg łąki oraz park, sad itp. Za pozostałe po wykupieniu majątku środki pochodzące ze zbiórki zakupiono dla pisarza inwentarz (60 sztuk bydła, 6 koni, oraz maszyny i narzędzia rolnicze).
Na tę okoliczność rzeźbiarz Pius Weloński wykonał z białego marmuru popiersie pisarza. Dworek zaprojektowany przez warszawskiego architekta Hugona Kudera zbudowano w 1895, okolice wokół pałacyku, 49 ha ziemi[4] zaprojektował i urządził warszawski ogrodnik Franciszek Szanior. Droga do pałacyku prowadzi przez Czerwoną Bramę a dalej przez aleję lipową.
XIX wieczny dworek zbudowany został w stylu eklektycznym w latach 1900–1902 na terenie starego parku. Od strony frontowej zwieńczony jest charakterystycznym kamiennym husarzem[5]. Nad wejściem, powyżej drzwi balkonowych, umiejscowiony został kamienny kartusz z herbem Oszyk Sienkiewiczów. Pałacyk powstał na bazie istniejącego już tam myśliwskiego domku rodziny Tarłów (najstarszej części dworku), zwanego Tarłówką oraz pawilonu myśliwskiego zbudowanego w 1895 roku przez ówczesnego właściciela rejenta Mieczysława Halika, zwanego dziś Halikówką[6]
Okolice wokół dworku otacza duży park w stylu angielskim, w którym dominują stare dęby i lipy oraz ogród, którym opiekowała się trzecia żona pisarza Maria z rodziny Babskich i córka Dzinia.
Uroczystość wręczenia pisarzowi aktu notarialnego wraz z całą, 4-tomową dokumentacją odbyła się w czasie jubileuszowych obchodów w dniu 22 grudnia 1900 roku. W podziękowaniu Henryk Sienkiewicz powiedział:
Tę pracę moją kraj wynagradza... Z serca wyrywa mi się tylko okrzyk: Dzięki krajowi, dzięki wam panowie z Komitetu...[7]
W roku 1935 w Oblęgorku został odnaleziony testament Henryka Sienkiewicza[8].
Okres pobytu pisarza[edytuj | edytuj kod]
Oblęgorek oczarował mnie zupełnie. Mało jest w Królestwie wiosek tak pięknie położonych...[9]
Do dworku Henryk Sienkiewicz przybył w maju 1902 roku, ruchomości zostały sprowadzone 9 czerwca. Używał go głównie jako miejsce letniego wypoczynku i pracy (na czas nieobecności pisarza dworkiem opiekował się Adam Popławski ze wsi Promnik). W tym okresie Henryk Sienkiewicz pracował m.in. nad powieściami W pustyni i w puszczy, Na polu chwały, jak i nowelą Dwie łąki (1903). W dworku przebywał do jesieni 1914 roku. Opuścił Oblęgorek pod koniec września w wyniku I wojny światowej wyjeżdżając do Szwajcarii drogą przez Kraków i Wiedeń.
Po śmierci pisarza jego żona Maria i syn Henryk Józef zamieszkali na stałe w dworku, gdzie przebywali do 1944 roku. Część zbiorów syn pisarza ukrył wśród mieszkańców Oblęgorka przed Niemcami.
Po zakończeniu II wojny światowej majątek w wyniku nacjonalizacji uległ parcelacji. Dla rodziny po pisarzu pozostawiono pałacyk wraz z 49 ha ziemi[10].
Muzeum[edytuj | edytuj kod]
Na parterze odtworzony został wygląd i wystrój pomieszczeń z czasów pobytu pisarza. Znajdują się tu gabinet do pracy, w którym dominuje biurko, oraz obrotowa półka i oszklona biblioteka z książkami, na ścianach ozdobą są rodzinne portrety. Salon dla gości z okrągłym stołem i krzesłami przywiezionymi z mieszkania w Warszawie, w rogu umiejscowiony został stolik, przy którym pisarz grywał z gośćmi w karty, na ścianach wiszą płótna różnych malarzy. Pozostałe pomieszczenia to jadalnia[11], palarnia[12] i sypialnia[13]. Otwarcie dla zwiedzających sypialni nastąpiło w roku 1974[14]. Przy jej rekonstrukcji pomocne okazały się uwagi gospodyni pisarza Marii Lutówny oraz synowej – Zuzanny[14].
Na piętrze ulokowano ekspozycje poświęcone pisarzowi. Wcześniej zajmowane przez dzieci, obecnie zgromadzone są zbiory biograficzno-literackie. Wystawione tam zostały m.in. dzieła tłumaczone na wiele języków oraz listy i pamiątki osobiste.
W 2007 roku wnuczka po pisarzu Maria Korniłowicz przekazała w testamencie ponad 350 eksponatów wzbogacając muzeum o rodzinne pamiątki, z których większość z nich pozostała w Oblęgorku[15] powiększając liczbę eksponatów.
Herb, dzieła ze zbiorów muzeum[edytuj | edytuj kod]
-
Herb Oszyk -
Aleja lipowa do muzeum -
-
J. Malczewski Henryk Józef Sienkiewicz -
K. Mordasewicz Henryk J. Sienkiewicz -
P. Stachiewicz Zagłoba -
P. Stachiewicz Skrzetuski -
P. Stachiewicz Helena -
P. Stachiewicz Kn. Kurcewiczowa -
P. Stachiewicz Pan Wołodyjowski
Działalność muzeum[edytuj | edytuj kod]
Muzeum jest organizatorem licznych koncertów, wystaw czasowych, sesji naukowych oraz plenerów malarskich mających na celu popularyzację wiedzy o życiu i twórczości Sienkiewicza. Placówka posiada bogatą ofertę lekcji muzealnych skierowaną do wszystkich grup wiekowych. Jedną z takich wystaw była wystawa Zbigniewa Szczepanka, którego prace – akwarele 14 obrazów z zamkami które zostały opisane w dziełach Sienkiewicza (Trylogia – Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski oraz Krzyżacy)[16].
Na jubileusz 50-lecia powstania muzeum został wydany okolicznościowy album Oblęgorek, okolicznościowe karty i znaczki[17].
Ekspozycje stałe:
- Jubileusz 25-lecia pracy pisarskiej
- Henryk Sienkiewicz w Oblęgorku
- Henryk Sienkiewicz – działacz społeczno-polityczny w kraju i za granicą
Imprezą cykliczną stały się „Wieczory u Pana Henryka” wspierane przez gminę Strawczyn[18].
Kierownikiem Pałacyku Henryka Sienkiewicza jest Łukasz Wojtczak[19].
Zabytek[edytuj | edytuj kod]
Zespół pałacyku Henryka Sienkiewicza, obejmujący pałacyk oraz park z przełomu XIX/XX w., został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.465/1-2 z 17.12.1957, z 24.04.1958, z 28.10.1971 i z 30.05.1972)[20].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ List posła Andrzeja Słomskiego do prezesa Rady Ministrów.
- ↑ Słowo Ludu. slowoludu.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-17)]..
- ↑ Muzeum Narodowe w Kielcach.
- ↑ Zdjęcie husarza na dachu.
- ↑ Wiadomości Polska.pl + źródła. wiadomosci.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-12)]..
- ↑ Źródła.
- ↑ Nowiny. Testament Henryka Sienkiewicza. „Gazeta Świąteczna”. 38 (2851), s. 3, 22 września 1935.
- ↑ Fragment listu H. Sienkiewicza do Wandy Ulanowskiej z dnia 30 sierpnia 1910 r.
- ↑ W oparciu o Dokumenty Google.
- ↑ Zdjęcie jadalni.
- ↑ Zdjęcie palarni.
- ↑ Zdjęcie sypialni.
- ↑ a b Wiadomości.Polska.pl. wiadomosci.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-12)]..
- ↑ Wiadomości Wp.pl. ksiazki.wp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-04)]..
- ↑ Zamki na Kresach w akwarelach Zbigniewa Szczepanka.
- ↑ Kultura echodnie.eu.
- ↑ Muz. H. Sienkiewicza.
- ↑ Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Kontakt [online], Muzeum Narodowego w Kielcach [dostęp 2019-05-22].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 31 [dostęp 2015-11-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, Lidia Putowska i Ireneusz Rębosz, Kielce 1978
- Muzeum Narodowe w Kielcach – Oddział Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona poświęcona Henrykowi Sienkiewiczowi wraz z galerią zdjęć. henryk-sienkiewicz.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
