Madonna Benois
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
1478-1480 |
| Medium |
olej na płótnie (przeniesione z deski) |
| Wymiary |
48 × 31 cm[1] |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Madonna Benois (również Madonna z Dzieciątkiem i kwiatem[2]) – obraz olejny Leonarda da Vinci datowany na lata 1478–1480, znajdujący się w Ermitażu, w Sankt Petersburgu[3].
Historia obrazu[edytuj | edytuj kod]
Około 1790 roku obraz kupił generał Aleksander Korsakow. Obraz ten sprzedał za 1400 rubli kupcowi z Astrachania. W 1824 roku obraz przeniesiono z deski na płótno. Wówczas uważano, że autorem dzieła jest Andrea del Verrocchio lub Lorenzo di Credi. W następnych latach właścicielem obrazu był rosyjski architekt i artysta Leontij Benois, po jego śmierci obraz odziedziczyła jego żona. Podczas wystawy Staryje gody w 1908 roku Ernst von Liphart stwierdził, że autorem obrazu jest Leonardo da Vinci. W 1914 roku obraz kupił Ermitaż za 150 tys. rubli[3].
Tematyka obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz przedstawia Dziewicę Maryję, wręczającą Dzieciątku kwiat. Mały Jezus jest zainteresowany przedmiotem, skupia się całkowicie na jego złapaniu[4]. Obraz wyraźnie różni się od Madonny z goździkiem[3]. Wyróżnia się również od przedstawień postaci Madonny przez innych malarzy. Obraz jest ukazany w ciemniejszej kolorystyce, postacie są oświetlone subtelnym światłem[1]. Fryzura Maryi jest zadbana, jej włosy są zaplecione w warkocz, ma okrągłą głowę, wysokie czoło i dziecinne policzki[3][5]. Oblicze Maryi jest ożywione uśmiechem, wyrażające niewysłowioną miłością do Dzieciątka[3]. Dzieciątko jest skupione i zamyślone[4], przypatruje się kwiatowi, którego płatki układają się w kształt krzyża[6]. Dzieciątko jest umięśnione, jego twarz jest pucołowata[5]. Kwiat w centrum obrazu uchodzi za jaśmin (symbol miłości Bożej), ale zdaniem Alessandra Vezzosiego może to być rokietta lub nasturcja, symbolizujące mękę na krzyżu[7]. W źródłach pojawia się również informacja, że kwiatem tym jest passiflora[8]. W głębi obrazu znajduje się gotyckie okno, nie ukazujące żadnego widoku[5].
Technika[edytuj | edytuj kod]
Jest to jeden z pierwszych obrazów Leonarda, na którym zastosował technikę chiaroscuro. Poprzez użycie czterech pigmentów zmienił jasność poszczególnych elementów obrazu[9]. Podczas prac nad obrazem Leonardo rozpoczął studia anatomiczne. W wyniku studiów udało się realistycznie przedstawić Dzieciątko[10]. Obraz stracił swoją wyrazistość za sprawą renowacji i przeniesienia obrazu z deski na płótno[7].
Reinterpretacje obrazu[edytuj | edytuj kod]
Rafael Santi dokonał reinterpretacji obrazu, malując w latach 1506–1507 Madonnę z goździkiem. Swoje wersje Madonny z goździkiem namalowali również Lorenzo di Credi i Filippino Lippi[7]. Na kopiach ukazano słabe zarysy obrazu[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zöllner 2005 ↓, s. 17.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 107.
- ↑ a b c d e Vezzosi 2019 ↓, s. 175.
- ↑ a b Vezzosi 2019 ↓, s. 178.
- ↑ a b c d Vallentin 1951 ↓, s. 59.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 110.
- ↑ a b c Vezzosi 2019 ↓, s. 177.
- ↑ Debolini 2006 ↓, s. 22.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 108.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 109.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Francesca Debolini: Klasycy sztuki. Da Vinci. Warszawa: 2006. ISBN 83-60529-03-5.
- Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
- Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951.
- Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
- Frank Zöllner: Leonardo da Vinci 1452–1519. Warszawa: Taschen, Edipresse Polska S. A., 2005. ISBN 83-89571-85-4.
| Dzieła znane współcześnie | |
|---|---|
| Zaginione obrazy |
