Kusak

Kusak
	Staphylinus
	Linnaeus, 1758
	; kusak cezarek
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	kusakowate
Podrodzina	kusaki
Plemię	Staphylinini
Podplemię	Staphylinina
Rodzaj	Staphylinus
	Typ nomenklatoryczny
	Staphylinus erythropterus Linné, 1758
Synonimy
	Ouchemus Gozis, 1886; Poikilodracus Scheerpeltz, 1974;
	Ouchemus Gozis, 1886; Poikilodracus Scheerpeltz, 1974;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusak^[1] (Staphylinus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków.

Rodzaj ten został wprowadzony w 1758 roku przez Karola Linneusza^[2].

Chrząszcze o wydłużonym ciele. Głowę mają w zarysie czworokątną z zaokrąglonym tyłem i niewyraźnymi kątami tylnymi, gęsto i silnie punktowaną, zaopatrzoną w krótkie i krępe czułki oraz ustawione skośnie do jej podłużnej osi oczy. Aparat gębowy ma dwupłątową wskutek głębokiego wykrojenia wargę górną, krępe żuwaczki z podłużną bruzdą na nasadowym odcinku zewnętrznej krawędzi oraz głaszczki szczękowe o ostatnim członie dłuższym i węższym niż poprzedni. Przedtułów cechuje się brakiem epimer i dobrze zaznaczoną górną krawędzią epipleury przedplecza. Śródpiersie ma bardzo wąski wyrostek biodrowy. Odwłok ma tylny brzeg piątego tergitu z jasną, błoniastą obwódką. Przednia para odnóży ma u obu płci rozszerzone stopy, a środkowa i tylna uzbrojone w kolce golenie. U gatunków polskich pokrywy są czerwone, a boki tergitów mają plamy złocistego owłosienia^[3].

Kusaki te zasiedlają lasy i pola, gdzie występują w ściółce, pod kamieniami, w odchodach i gnijącej materii organicznej. Ich ofiarami padają larwy i poczwarki owadów, a także inne bezkręgowce, w tym ślimaki^[3].

Przedstawiciele rodzaju występują w krainach: palearktycznej, nearktycznej, neotropikalnej, orientalnej i etiopskiej z Madagaskarem włącznie. Występowanie ich w krainie australijskiej nie jest pewne^[2]. W Polsce stwierdzono 3 gatunki^[4] (zobacz też: kusakowate Polski)

Należy tu ponad 200 opisanych gatunków^[2]:

Staphylinus afer Erichson, 1839
Staphylinus affinis Solsky, 1868
Staphylinus africanus Cameron, 1942
Staphylinus agarici O. Müller, 1776
Staphylinus alatus Gmelin, 1790
Staphylinus alluaudi Fauvel, 1905
Staphylinus amazonicus Sharp, 1876
Staphylinus anceps Runde, 1835
Staphylinus angustatus Schrank, 1781
Staphylinus angusticeps Sharp, 1884
Staphylinus antennalis Cameron, 1932
Staphylinus antiquus Nordmann, 1837
Staphylinus apicipennis Sharp, 1884
†Staphylinus aquisextanus Oustalet, 1874
Staphylinus arnicae Scopoli, 1763 (nomen dubium)
†Staphylinus atavus Heer, 1862
Staphylinus atrox Nordmann, 1837
Staphylinus auricomus Cameron, 1929
Staphylinus aurifluus Erichson, 1839
Staphylinus auropubescens Cameron, 1930
Staphylinus banghaasi Bernhauer, 1915
Staphylinus belti Sharp, 1884
Staphylinus biclavatus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus bicolor Gmelin, 1790
Staphylinus bolivianus Bernhauer, 1908
Staphylinus brevipes Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus brincki Scheerpeltz, 1974
Staphylinus buquetii Laporte, 1835
Staphylinus burgeoni Bernhauer, 1932
Staphylinus caeruleoides Scheerpeltz, 1976
Staphylinus caesareus Cederhjelm, 1798 – kusak cezarek
Staphylinus caffer Boheman, 1848
†Staphylinus calvus Oustalet, 1874
Staphylinus cantharellus Linné, 1767 (nomen dubium)
Staphylinus carinthiacus Laporte, 1840
Staphylinus cebuensis Wendeler, 1923
Staphylinus cephalotes Gmelin, 1790
Staphylinus cerdo Gerstaecker, 1867
Staphylinus cervinipennis Quedenfeldt, 1888
Staphylinus chalceus Bernhauer, 1911
Staphylinus championi Sharp, 1884
Staphylinus chiriquensis Sharp, 1884
Staphylinus chrysaster Erichson, 1839
Staphylinus chrysis Bernhauer, 1936
Staphylinus chrysostigma Fauvel, 1895
Staphylinus cincticollis Cameron, 1951
Staphylinus clavatus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus compressus Geoffroy, 1785 (nomen dubium)
Staphylinus consors Sharp, 1884
Staphylinus crassipes Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus cribratipennis Blanchard, 1842
Staphylinus cucullatus Steven, 1829 (nomen dubium)
Staphylinus cupreicollis Nordmann, 1837
Staphylinus cursor Grimmer, 1841
Staphylinus cyanipennis Runde, 1835
Staphylinus cyanomelas Erichson, 1839
Staphylinus cylindricus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus daimio Sharp, 1889
Staphylinus dichrous Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus dimidiaticornis Gemminger, 1851 – kusak podkamieniec
Staphylinus dimidiatus Laporte, 1835
Staphylinus discretus Sharp, 1884
Staphylinus dispersus Fauvel, 1907
Staphylinus domicella Schrank, 1781 (nomen dubium)
Staphylinus dufouri Blackwelder, 1944
Staphylinus emeritus Herman, 2001
Staphylinus ertli Bernhauer, 1908
Staphylinus erythrocnemus Nordmann, 1837
Staphylinus erythropterus Linné, 1758 – kusak czerwonopokrywy
Staphylinus erythropus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus evansi Bernhauer, 1936
Staphylinus extensus Sharp, 1884
Staphylinus fassli Bernhauer, 1908
Staphylinus fauveli Péringuey, 1908
Staphylinus feae Bernhauer, 1915
Staphylinus ferox Nordmann, 1837
Staphylinus flavicornis Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus flavipennis Hope, 1831 (nomen dubium)
Staphylinus flavomaculatus Goeze, 1777 (nomen dubium)
Staphylinus flavus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus floreus O. Müller, 1776
Staphylinus fodinarum Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus formicarius O. Müller, 1776 (nomen dubium)
Staphylinus fraternus Bernhauer, 1915
Staphylinus funebris Sharp, 1884
Staphylinus fuscicornis O. Müller, 1776 (nomen dubium)
Staphylinus fuscomaculatus Goeze, 1777 (nomen dubium)
Staphylinus fuscomaculatus Laporte, 1835
Staphylinus fuscus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus gentilis Erichson, 1839
Staphylinus gerardi Bondroit, 1913
†Staphylinus germarii Oustalet, 1874
Staphylinus giganteus Cuvier, 1833 (nomen dubium)
Staphylinus giganteus Kraatz, 1899
Staphylinus glaber Gmelin, 1790
Staphylinus glaucus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus gmelini Blackwelder, 1944
Staphylinus goliathus Bernhauer, 1912
Staphylinus gracilipes Sharp, 1884
Staphylinus gratiosus Sharp, 1876
Staphylinus gratus Sharp, 1876
Staphylinus gravenhorsti Blackwelder, 1944
Staphylinus griseipennis Fairmaire, 1889
Staphylinus guatemalenus Sharp, 1884
Staphylinus haemorrhoidalis Gmelin, 1790
Staphylinus hellebori Scopoli, 1763 (nomen dubium)
Staphylinus hemichrysis Fauvel, 1905
Staphylinus homonymus Blackwelder, 1944
Staphylinus hottentottus Nordmann, 1837
Staphylinus ignavus Runde, 1835 (nomen dubium)
Staphylinus ignotus Sharp, 1884
Staphylinus incognitus Sharp, 1884
Staphylinus iridiventris Bernhauer, 1936
Staphylinus iringanus Bernhauer, 1937
Staphylinus kalisi Bernhauer, 1934
Staphylinus kamerunensis Bernhauer, 1912
Staphylinus kraatzi Bernhauer, 1906
Staphylinus kristenseni Bernhauer, 1915
Staphylinus langei Bernhauer, 1904
Staphylinus latro Erichson, 1839
Staphylinus latus Ström, 1768
Staphylinus latus O. Müller, 1776 (nomen dubium)
†Staphylinus lesleyi Scudder, 1900
Staphylinus limbatus Fabricius, 1801 (nomen dubium)
Staphylinus lituratus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus longomaculatus Goeze, 1777 (nomen dubium)
Staphylinus lugubris Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus lupinus Sharp, 1887
Staphylinus luzonicus Fauvel, 1886
Staphylinus macropterus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus maculicollis Fauvel, 1895
Staphylinus maculiventris Sharp, 1884
Staphylinus marcidus Sharp, 1884
Staphylinus marginalis O. Müller, 1776 (nomen dubium)
Staphylinus marginatus Cameron, 1944
Staphylinus marginellus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus marginosulcatus Goeze, 1777 (nomen dubium)
Staphylinus medialis Sharp, 1884
Staphylinus medioximus Fairmaire, 1852
Staphylinus melanocephalus Geoffroy, 1785 (nomen dubium)
Staphylinus melanophtalmos Geoffroy, 1785 (nomen dubium)
Staphylinus melanophthalmus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus melanurus Schrank, 1798 (nomen dubium)
Staphylinus memnonius Sharp, 1884
Staphylinus methneri Bernhauer, 1915
Staphylinus methnerianus Bernhauer, 1936
Staphylinus mexicanus Sharp, 1884
Staphylinus minor O. Müller, 1776 (nomen dubium)
Staphylinus minutus Marsham, 1802
Staphylinus nobilis Nordmann, 1837
Staphylinus normannicus Cuvier, 1833 (nomen dubium)
Staphylinus notatus Solsky, 1872
Staphylinus nudicollis Sharp, 1887
Staphylinus obscurus Herbst, 1784 (nomen dubium)
Staphylinus obsoleticornis Bernhauer, 1911
Staphylinus ochropygus Nordmann, 1837
Staphylinus oculatus O. Müller, 1776
Staphylinus optatus Sharp, 1884
Staphylinus orizabae Bernhauer, 1917
Staphylinus ornaticauda LeConte, 1863
Staphylinus osculatii Guérin-Méneville, 1855
Staphylinus parviceps Sharp, 1876
Staphylinus parvus Solier, 1849
Staphylinus picatus Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus picipennis Nordmann, 1837 (nomen dubium)
Staphylinus pictus Boheman, 1860
†Staphylinus priscus Oustalet, 1874
†Staphylinus prodromus Oustalet, 1874
Staphylinus propinquus Runde, 1835 (nomen dubium)
Staphylinus pulcherrimus Bernhauer, 1915
Staphylinus punctatus Ström, 1768 (nomen dubium)
Staphylinus puncticollis Runde, 1835 (nomen dubium)
Staphylinus pusillus Runde, 1835 (nomen dubium)
Staphylinus pygmaeus Villers, 1789 (nomen dubium)
Staphylinus quentzeli Paykull, 1789 (nomen dubium)
Staphylinus raffrayi Fauvel, 1907
Staphylinus rhodesianus Cameron, 1951
Staphylinus rhyssostomus Schrank, 1796 (nomen dubium)
Staphylinus rubellus Villers, 1789 (nomen dubium)
Staphylinus rubricollis Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus rubricornis Ádám, 1987
Staphylinus rufescens Gmelin, 1790 (nomen dubium)
Staphylinus ruficornis Latreille, 1804 (nomen dubium)
Staphylinus rufipennis Cameron, 1930
Staphylinus rufipes Fabricius, 1793
Staphylinus rugosipennis Schubert, 1911
Staphylinus sallaei Sharp, 1884
Staphylinus salvinianus Sharp, 1884
Staphylinus sapphirinus Gistel, 1857
Staphylinus scabrosus Curtis, 1839
Staphylinus schultzei Bernhauer, 1915
Staphylinus scriptus Nordmann, 1837
Staphylinus sedatus Sharp, 1887
Staphylinus semiauratus Schubert, 1911
Staphylinus semotus Herman, 2001
Staphylinus solwezianus Cameron, 1951
Staphylinus subchalceus Cameron, 1930
Staphylinus subclavatus Goeze, 1777 (nomen dubium)
Staphylinus tanalensis Fauvel, 1905
Staphylinus tempestivus Sharp, 1884
Staphylinus testaceipes Fairmaire, 1887
Staphylinus thoracicus Villers, 1789
Staphylinus trimaculatus Fauvel, 1895
Staphylinus turfosus Schrank, 1796 (nomen dubium)
Staphylinus velox Runde, 1835 (nomen dubium)
Staphylinus vestitus Sharp, 1884
Staphylinus vethi Bernhauer, 1915
†Staphylinus vetulus Scudder, 1900
Staphylinus vetustus Sharp, 1876
Staphylinus vittatus Sharp, 1884
Staphylinus volxemi Fauvel, 1877
†Staphylinus vulcanus Wickham, 1913
Staphylinus weingaertneri Bernhauer, 1928
Staphylinus yunnanensis Bernhauer, 1933

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
↑ ^a ^b ^c Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Iscecta:Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
↑ ^a ^b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 e Kusakowate - Staphylinidae: Kusaki - Staphylininae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1980.
↑ A. Melke: Staphylinus. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2018-09-18].

[Szujecki2-1] Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.

[Herman-2] Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Iscecta:Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.

[Szujecki-3] Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 e Kusakowate - Staphylinidae: Kusaki - Staphylininae. Warszawa, Wrocław: PWN, PTE, 1980.

[biomap-4] A. Melke: Staphylinus. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2018-09-18].

[1]

[2]

[3]

[4]