Half Union

Half Union
Państwo	Stany Zjednoczone
Emitent	moneta nie weszła do obiegu
Mennica	U.S. Mint
Nominał	50 dolarów amerykańskich
Lata bicia	1877 (wyłącznie jako próba)
Awers
Projekt:	Miss Liberty
Projektant:	William Barber
Rewers
Projekt	Orzeł z Union Shield i dewizą „In God We Trust”
Projektant	William Barber
Opis fizyczny (złotej monety)
Masa	83,58 g
Średnica	50,8 mm
Krawędź	ząbkowana
Materiał	Au 900 (90% złoto, 10% miedzi)
Stempel	b.d.

Half Union – amerykańska moneta próbna o nominale 50 dolarów amerykańskich, zaprojektowana przez rytownika Williama Barbera. Dwie sztuki zostały wybite w złocie oraz nieznana liczba sztuk w miedzi przez U.S. Mint w 1877 roku.

Pomysł wprowadzenia nowych nominałów amerykańskich monet obiegowych tzw. Union narodził się w 1854 roku i zakładał bicie monet o nominałach: 25 dolarów (Quarter Union), 50 dolarów (Half Union) i 100 dolarów (Union). Zmiany te nie weszły jednak nigdy w życie.

Tło historyczne

2 kwietnia 1792 roku Kongres uchwalił Coinage Act of 1792, który zezwolił na bicie monet różnych wartości, w tym monet złotych o nominale 10 dolarów amerykańskich zwanych Eagle. Była to wówczas moneta o największym nominale w Stanach Zjednoczonych. Istotny wpływ na złote mennictwo w Stanach Zjednoczonych miała kalifornijska gorączka złota zapoczątkowana 1848 roku. Ilość złota napływająca na rynek krajowy sprawiła, że w stosunku do srebra kruszec ten upowszechnił się i zaczął tracić na wartości. W styczniu 1849 roku James I. McKay zapowiedział, że przedłoży pod głosowanie prawo, które zreformuje wartości złotych monet. 1 lutego Charles G. Atherton zaproponował poprawkę do projektu ustawy McKaya, która wprowadzałaby do obiegu monety o nominale 20 dolarów. 20 lutego przedstawiono projekt ustawy będącej połączeniem propozycji McKaya i Athertona. Została ona zaakceptowana przez Izbę Reprezentantów. Senat przyjął 3 marca 1849 roku ustawę Coinage Act of 1849, która ustanowiła tym samym bicie złotych monet Double Eagle w rozdziale CIX.

Lata 50. XIX wieku to także czas, kiedy z jednej strony nasilało się zjawisko powstawania nowych, prywatnych banków, które emitowały własny pieniądz papierowy. Z drugiej strony taka forma pieniądza nie zyskała powszechnego społecznego uznania i zaufania. Co więcej, nie wszystkie noty były uznawane w równym stopniu. W obiegu znajdowały się środki płatnicze, tzw. slugs, emitowane dla górników i pionierów przez U.S. Assay Office w San Francisco . W celu zaradzenia niedostatku emitowanego przez państwo legalnego środka płatniczego na zachodzie kraju, w 1854 roku, w San Francisco otwarto oddział U.S. Mint. Miało to również zapobiec generowaniu kosztów związanych z transportem kruszcu i monet z zachodu na wschód i ze wschodu na zachód państwa. Ponadto w Kalifornii pieniądz papierowy nie funkcjonował wówczas w obiegu .

Złota moneta o nominale 50 dolarów wyemitowana przez Wass, Molitor & Co.

Narodziła się zatem potrzeba emisji monet o jeszcze większym nominale, na potrzeby zachodnich stanów . W marcu 1854 roku kwestia ta została podniesiona na łamach „San Francisco Herald”. W artykule uzasadniano, że system finansowy Stanów Zjednoczonych opierał się wówczas na pieniądzu metalowym i nie powinno się czynić od tego ustępstw. Według autorów wyższy nominał ułatwiałby prowadzenie rozrachunków i uiszczanie należności przedsiębiorców na zachodzie państwa . O zapotrzebowaniu rynku lokalnego na środki płatnicze, niebędące pieniądzem papierowym świadczy fakt, że w latach 50. XIX wieku w San Francisco funkcjonowała prywatna mennica Wass, Molitor & Co., która oferowała bite przez siebie złote środki płatnicze o wartości 50 dolarów na potrzeby rynku lokalnego. Senator z Kalifornii, William W. Gwin, na prośbę lokalnych przedsiębiorców, zwrócił się do sekretarza skarbu Jamesa Guthrie’a o wzięcie pod rozwagę wprowadzenia w Stanach Zjednoczonych nowych, wyższych nominałów złotych monet: 100 dolarów (Union), 50 dolarów (Half Union), 25 dolarów (Quarter Union). Guthrie odniósł się do prośby pozytywnie i skierował ją na posiedzenie komisji finansów, która również pozytywnie zaopiniowała pomysł. 16 czerwca 1854 roku Senat przegłosował projekt o wprowadzeniu nowych nominałów. Jednak nigdy nie został on poddany głosowaniu w Izbie Reprezentantów .

20 lat po tych wydarzeniach oddział mennicy w Filadelfii oraz dyrektor U.S. Mint Henry Linderman zaczęli ponownie rozważać pomysł wprowadzenia monet o wspomnianych nominałach. Był to jednak okres, kiedy emitowany na szczeblu federalnym pieniądz papierowy był już w powszechnym obiegu i wprowadzenie złotych monet jawiło się jako niepotrzebne . Uważa się jednak, że powrót ten nie wynikał z potrzeb rynkowych. Linderman prywatnie był kolekcjonerem monet i pomysł wybicia tych monet interpretuje się jako chęć osiągnięcia zysku  .

Projekt monety, wykonanie i dalsze losy

Wykonania wizerunku monety w 1877 roku podjął się William Barber, chociaż są też źródła podające, że dokonał tego jego syn, Charles E. Barber  . Do projektu awersu został wykorzystany, po drobnych korektach, motyw z profilem Miss Liberty użyty przez Jamesa B. Longacre’a na monecie Liberty Head Double Eagle. Wokół profilu umieszczono 13 sześcioramiennych gwiazd, a pod postacią rok wybicia monety. Rewers, poza drobnymi zmianami w zdobieniu i wykonaniu Union Shield, również pozostał ten sam, co w przypadku monety o nominale 20 dolarów. Przedstawiał on orła nawiązującego do Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych z Union Shield na piersiach, który w szponach miał strzały i gałązkę oliwną .

Dwie złote monety próbne zostały najprawdopodobniej wybite w sierpniu 1877 roku. Poza tymi dwoma sztukami wybito także nieokreśloną liczbę monet Half Union w miedzi. Część z nich została pozłocona. Monety miedziane różnią się między sobą wielkością profilu Miss Liberty . Pracownicy mennicy uznali, że bicie monet o tak dużym rozmiarze przyczyniałoby się do ich fałszowania, w szczególności przez opiłowywanie obrzeży lub drążenie i wypełnianie ołowiem. Uznano, że wprowadzenie tej monety do obiegu byłoby niepraktyczne.

Dwie złote monety zostały nabyte przez głównego mincerza Archibalda L. Snowdena za wartość kruszcu oraz dodatkową opłatę za próbne monety. W 1909 roku nabył je kolekcjoner, późniejszy sekretarz skarbu, William Woodin za 20 000 dolarów za obie monety. Informacja o zakupie została ujawniona opinii publicznej, co wywołało krytykę. Okazało się, że monety zostały nabyte przy wykorzystaniu znajomości Woodina w Departamencie Skarbu. W związku z tym rząd Stanów Zjednoczonych nakłonił Woodina do zwrócenia monet do zbiorów U.S. Mint. Nastąpiło w grudniu 1910 roku, ale w zamian Woodin nabył wiele monet próbnych, nieznanych kolekcjonerom. Obie złote monety znajdują się w zbiorach Smithsonian Institution.

Bibliografia

• DavidD. Bowers DavidD., United States Gold Coins: An Illustrated History, Los Angeles-Wolfeboro: Bowers and Ruddy Galleries, Inc., 1982, ISBN 0-914490-21-4 [dostęp 2022-09-07] .
• EverettE. Millman EverettE., Half Union: The Forgotten 50 Dollar U.S. Gold Coin, „Gainesville Coins”, 5 stycznia 2021 [dostęp 2022-09-19] .
• GeraldG. Tebben GeraldG., A quarter century too late, „Coin World” [dostęp 2022-09-19] .
• R.S.R.S. Yeoman R.S.R.S., A Guide Book of United States Coins, wyd. 63, Atlanta: Whitman Publising, LLC, 2009, ISBN 978-0-7948-2766-3 .