Ernst Enno

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ernst Enno
Ilustracja
Ernst Enno
Data i miejsce urodzenia

27 maja?/8 czerwca 1875
Valguta

Data i miejsce śmierci

7 marca 1934
Haapsalu

Dziedzina sztuki

poezja

Ważne dzieła

Uued luuletused (1908),
Hallid laulud (1910)

Multimedia w Wikimedia Commons

Ernst Enno (ur. 27 maja?/8 czerwca 1875 w Valgucie, zm. 7 marca 1934 w Haapsalu)[1] – estoński poeta, jeden z pierwszych przedstawicieli nurtu symbolistycznego w Estonii, uznawany za twórcę poezji mistycznej.

Edukacja i praca zawodowa[edytuj | edytuj kod]

W latach 1896–1904 studiował na wydziale handlu Politechniki Ryskiej, a następnie pracował jako dziennikarz w Tartu, urzędnik w Parnawie i nauczyciel języka estońskiego i niemieckiego[2] w Valdze. Od 1919 roku do śmierci pracował jako doradca szkolny w prowincji Lääne i mieszkał w Haapsalu. W latach 1922–1927 był także redaktorem czasopisma dla dzieci Laste Rõõm[3].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wiersze wydał w 1896 roku. Na początku XX wieku zainspirował się pracami Maurice’a Maeterlincka i Rainera Marii Rilkego oraz zainteresował się literaturą filozoficzną i religijną, w szczególności teozofią i taoizmem[3]. Opublikował cztery zbiory poezji: Uued luuletused (1908), Hallid laulud (1910), Valge öö (1920), Kadunud kodu (1920). Dwa pierwsze zyskały największą popularność. W 1998 Urmas Tõnisson zebrał jego wiersze i wydał pod nazwą Rändaja õhtulaul[3]. Również jego wiersze dla dzieci zostały wydane pod nazwą Üks rohutirts läks kõndima przez Ellen Niit[3] w 1957 roku[4]. W 1910 roku wydał autobiograficzny zbiór opowiadań, Minu sõbrad[3].

Grób Enno w Haapsalu

Jest uznawany za twórcę poezji mistycznej[3] i jednego z najwybitniejszych przedstawicieli estońskiego neoromantyzmu[5], choć czołowi twórcy grupy Noor-Eesti, Gustav Suits i Friedebert Tuglas byli krytyczni wobec jego prac[3].

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Enno w Haapsalu

18[6] lub 28 sierpnia 1909 poślubił Elfriede Saul[7], którą poznał wiosną 1900 roku[6]. Para miała córkę Liki (ur. 23 listopada 1910[8][9], zm. 31 grudnia 1984[8] lub 1 stycznia 1985)[6]. Jego wnuczką jest pisarka Elin Toona[10][11].

Zmarł 7 marca 1934[12] w Haapsalu na zapalenie płuc[13]. Został pochowany trzy dni później[14] na starym cmentarzu w tymże mieście[15], a wraz z nim jest pochowana jego żona i jej siostra[16]. Zgodnie z wolą poety, obok jego grobu posadzono wiśniowe drzewo[6].

30 lipca 1939 w Haapsalu odsłonięto jego pomnik[17] autorstwa Romana Haavamägiego[18][19].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Enno, Ernst. [w:] Eesti biograafiline andmebaas ISIK [on-line]. kirmus.ee. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  2. ↑ Väikesed inimesed mõistsid Ernst Ennot paremini kui suured. opleht.ee, 2018-05-04. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  3. ↑ a b c d e f g Ernst Enno. [w:] Estonian Writers Online Dictionary [on-line]. sisu.ut.ee. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  4. ↑ Raamat „Üks rohutirts läks kõndima. Luuletusi lastele”. vanaraamat.ee. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  5. ↑ Эльвира Михайлова (ред.): Антология эстонской поэзии. Таллинн: КПД, 1999, s. 95. ISBN 978-9985-899-08-3. (ros.).
  6. ↑ a b c d Heili Reinart: Ella Enno jättis oma kunstnikuande abikaasa Ernst Enno suurema luuleande varju. postimees.ee, 2017-09-05. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  7. ↑ Ann Must. Ernst Enno kodu Valgas on alles. „Keel ja Kirjandus”. 5 (1987), s. 302–303, 1987. (est.). 
  8. ↑ a b Toona, Liki. [w:] Eesti teatri biograafiline leksikon [on-line]. etbl.teatriliit.ee. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  9. ↑ Album Academicum Universitatis Tartuensis 1918-1944. T. 3: Tartu Ülikooli 1929-1944 immatrikuleeritud üliõpilased, matriklinumbrid 10192-19954. Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus, 1994, s. 111. ISBN 978-9985-56-075-4. (est.).
  10. ↑ Margit Kilumets: Elin Toona: I want to let those awful moments out; let others read them. err.ee, 2018-10-23. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  11. ↑ Tarmo Õuemaa: Elin Toona: kirjutasin mälestused, et ma ei oleks mittekeegi. le.ee, 2017-09-12. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  12. ↑ Ernst Enno surnud. „Sakala”. 28, s. 3, 1934-03-08. (est.). 
  13. ↑ Luuletaja E. Enno †. „Postimees”. 67, s. 4, 1934-03-09. ISSN 2228-2416. (est.). 
  14. ↑ Kirjanik Ernst Enno maeti. „Kaja”. 60, s. 3, 1934-03-10. (est.). 
  15. ↑ Haapsalu vana kalmistu – Kultuuriloolised hauad. kalmistud.ee. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  16. ↑ Ernst Enno (1875-1934) haud. kalmistud.ee. [dostęp 2019-12-24]. (est.).
  17. ↑ Haapsalus avati Ernst Enno mälestussammas. „Maa Hääl”. 85, s. 5, 1939-07-31. (est.). 
  18. ↑ Ernst Enno Monument. visitestonia.com. [dostęp 2019-12-24]. (ang.).
  19. ↑ Haapsalus awati E. Enno mälestussammas. „Postimees”. 202, s. 1, 1939-07-31. ISSN 2228-2416. (est.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ernst_Enno&oldid=65911255”