Przejdź do zawartości

Caryocolum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Caryocolum
Gregor & Povolný, 1954
Ilustracja
Caryocolum cauligenella, imago
Ilustracja
Gąsienica Caryocolum tricolorella
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Podrząd

Glossata

Infrarząd

motyle różnoskrzydłe

Nadrodzina

Gelechioidea

Rodzina

skośnikowate

Podrodzina

Gelechiinae

Plemię

Gnorimoschemini

Rodzaj

Caryocolum

Typ nomenklatoryczny

Gelechia leucomelanella Zeller, 1839

Synonimy
  • Gnorimoschema (Caryocolum) Gregor & Povolný, 1954
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Caryocolum tricolorella
Caryocolum amaurella
Caryocolum blandella
Caryocolum alsinella
Caryocolum fischerella
Caryocolum huebneri
Caryocolum schleichi
Caryocolum crypticum
Caryocolum blandelloides
Caryocolum junctella
Caryocolum petrophila
Caryocolum blandulella
Caryocolum kroesmanniella

Caryocolum – rodzaj motyli z rodziny skośnikowatych i podrodziny Gelechiinae. Obejmuje około 80 opisanych gatunków. Zamieszkują państwo holarktyczne, głównie krainę palearktyczną. Roślinami pokarmowymi gąsienic są przedstawiciele rodziny goździkowatych.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Motyle te osiągają od 3,5 do 8,5 mm długości skrzydła przedniego[1].

Głowa ma wypukłą powierzchnię. Czułki są pozbawione grzebykowania. Oprócz oczu złożonych za narząd wzroku służy pojedyncze przyoczko. Głaszczki wargowe odgięte są ku górze i zbudowane z trzech członów, z których pierwszy jest krótki, a drugi dłuższy od niego, nieco dłuższy od trzeciego i zaopatrzony w pędzel sterczących łusek na spodzie. Aparat gębowy ma ponadto dobrze wykształconą, prawie tak długą jak głaszczki wargowe ssawkę oraz czteroczłonowe głaszczki szczękowe[1].

Skrzydło przednie ma tło jasno- do ciemnobrązowego, rzadko czarne. Na tym tle obecne jest białe, szare lub pomarańczowobrązowe nakrapianie. Wzór typowo obejmuje ciemnobrązową kropkę u nasady, nieregularne jasne przepaski w 1/5 i połowie długości skrzydła, białe do jasnobrązowych plamki na żyłce kostalnej i tornusie w 4/5 długości skrzydła, ciemnobrązową, przecinkowatą kropkę odsiebnie od komórki oraz ciemnobrązową, często podzieloną łatę. Od takiego typowego wzoru występują dalekie odstępstwa. Duża zmienność, aż po osobniki o skrzydłach niemal jednobarwnych, występować może również w obrębie jednego gatunku. Odległość między nasadowymi częściami pierwszej i drugiej gałęzi żyłki radialnej jest niewiele większa niż między drugą a trzecią gałęzią tejże żyłki. Czwarta i piąta gałąź żyłki radialnej wychodzą ze wspólnego pnia. Wspólny pień żyłek medialnych od pierwszej do trzeciej ma przebieg osobny od żyłki kubitalnej. Trzecia gałąź żyłki medialnej biegnie oddzielnie od żyłki kubitalnej lub ma z nią krótki odcinek wspólny u podstawy. Samice mają wędzidełko zbudowane z trzech długich szczecinek[1].

Odwłok samca ma ósmy segment o tergicie i sternicie oddzielonych, tworzących wolne klapki. Na brzusznej błonie ósmego tergitu osadzona jest przednio-bocznie para rozpraszających feromony pędzelków z długich, włosowatych łusek, czyli coremata. Genitalia samca mają przeciętnie wąski do szerokiego unkus, w różnym stopniu na przedzie wykrojony tegmen, zesklerotyzowaną zawieszkę, nigdy niesięgającą poza unkus walwę oraz zwykle od niej krótszy i oddzielony, rzadko z nią zlany sakulus. Modyfikacje regionu zawieszki są cechą świadczącą o monofiletyzmie rodzaju. Pozbawiony haka gnatos ma szeroką podstawę i poduszeczkowatą kultikulę z licznymi, drobnymi kolcami. Winkulum ma wcięcie lub wykrojenie pośrodku tylnej krawędzi, a często także wykrojenie w częściach środkowo-bocznych, skutkujące jego podziałem na jedną lub dwie pary wyrostków. Sakus miewa różną szerokość, ale zawsze jest długi. Na błoniastym anellusie często występują sklerotyzacje, niekiedy o igłowatej formie. W przedniej części przewodu wytryskowego leży zesklerotyzowana blaszka. Edeagus ma nabrzmiałą podstawę i smukłą część pozostałą, czasem z cierniami na szczycie[1].

Odwłok samicy pozbawiony jest modyfikacji na krawędzi przedniej siódmego segmentu. Długość gonapofiz przednich wynosi od 0,2 do 0,75 mm, a tylnych od 0,8 do 2,8 mm. Tylna krawędź ósmego segmentu ma długie szczecinki, a czasem także wyrostki. Genitalia cechują się rurkowatym do lejkowatego, zesklerotyzowanym przedsionkiem, parą bocznych sklerotyzacji w przewodzie torebki kopulacyjnej, sięgających do przewodu nasiennego, zwykle dobrze wyodrębnionym korpusem torebki kopulacyjnej oraz zawsze obecnym znamieniem torebki kopulacyjnej, zwykle o formie haka, często z dodatkowym uzębieniem, rzadko o formie płytki[1].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj holarktyczny. Większość gatunków zamieszkuje krainę palearktyczną, będąc tam rozprzestrzenionymi między 28° a 68° szerokości geograficznej północnej[1]. Z Europy podawanych jest 51 gatunków[2]. W Polsce stwierdzono występowanie 17 gatunków (zobacz: skośnikowate Polski)[3]. W nearktycznej Ameryce Północnej rodzaj jest nielicznie reprezentowany[1].

Większość gatunków zamieszkuje tereny górskie. Roślinami pokarmowymi gąsienic są przedstawiciele rodziny goździkowatych[1].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1954 roku przez Františka Gregora Jr i Dalibora Povolnego jako podrodzaj w obrębie rodzaju Gnorimoschema, z Gelechia leucomelanella jako gatunkiem typowym[4]. Do rangi rodzaju wyniósł omawiany takson w 1958 roku László Anthony Gozmány[5]. Współczesnej rewizji rodzaju dokonał w 1988 roku Peter Huemer. Na podstawie przeprowadzonej analizy kladystycznej wyróżnił on w jego obrębie 22 grupy gatunków[1].

Do rodzaju tego należą[1][6]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Peter Huemer. A taxonomic revision of Caryocolum (Lepidoptera: Gelechiidae). „Bulletin of the British Natural History Museum of London. Entomology”. 57 (3), s. 439–571, 1988. 
  2. ↑ Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-12-14].
  3. ↑ rodzina: Gelechiidae Stainton, 1854 — skośnikowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2022-12-15].
  4. ↑ F. Gregor, D. Povolny. Systematische und zoogeographische Studie über die Gruppe der Arten Gnorimoschema Busck mit Rücksicht auf die richtige Diagnostik des Schädlings Gnorimoschema ocellatellum Boyd. „Zoologické a entomologické listy”. 3, s. 83–96, 1954. 
  5. ↑ László Anthony Gozmány. Microlepidoptera IV. „Fauna Hungariae”. 40, s. 1–295, 1958. 
  6. ↑ Markku Savela: Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2022-12-14].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Caryocolum&oldid=69447598”