Ber Pomeranc

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ber Pomeranc
Data urodzenia

1901

Data śmierci

grudzień 1942

Język

hebrajski

Dziedzina sztuki

poezja

Ber Pomeranc, także Berl Pomerantz (ur. 1901, zm. w grudniu 1942 w okolicach Janowa) – poeta i tłumacz piszący po hebrajsku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1901 roku we wsi pod Pińskiem[1]. Studiował w hebrajskim seminarium nauczycielskim i konserwatorium w Wilnie[1]. W tym czasie nauczył się także płynnie mówić po polsku[1]. Po studiach nauczał języka hebrajskiego w Janowie, w szkole prowadzonej przez Tarbut[1].

Na początku lat 30. wyjechał do Warszawy, gdzie zmagał się z problemami finansowymi[1]. By utrzymać się, tłumaczył z jidysz i z polskiego[2]; jego przekłady ukazywały się m.in. na łamach magazynu „Ha-Tekufa”[3]. Przetłumaczył m.in. Wesele Stanislawa Wyspiańskiego (1938)[1] które ukazało się nakładem wydawnictwa Abrahama Josefa Sztybla[4]. Bezskutecznie próbował pozyskać zgodę od władz brytyjskich na wyjazd do Palestyny[2]. W 1932 roku, m.in. wraz z Malkielem Lusternikiem, założył czasopismo literackie „Reszit”, którego celem była popularyzacja literatury hebrajskiej[5], zaś pięć lat później należał z Lusternikiem i Natanem Eckiem do redakcji kwartalnika „Tchumim” (1937–1938)[6]. Jego twórczość często gościła na łamach izraelskiego czasopisma literackiego „Giljonot”[2]. W 1935 roku ukazał się jego pierwszy tomik poetycki Bi-Sfatajim el ha-sela[7]. Jego drugi zbiór Halon ba-jaar (1939) był ostatnią książką po hebrajsku, którą wydano w Polsce przed Zagładą Żydów[1][7]. Jego wiersze z okresu okupacji nie zachowały się[2]. W grudniu 1942 roku został zastrzelony przez nazistów w okolicach Janowa (gdzie mieszkała jego matka)[1].

Twórczość Pomeranca należała do najważniejszych osiągnięć poezji hebrajskiej w Polsce okresu międzywojennego[2]. Utrzymane w duchu modernizmu utwory pisane wierszem wolnym[2] charakteryzowały się świeżym podejściem do leksyki, łącząc kolokwialne elementy z archaizmami i neologizmami[5]. Większość tematów jego dzieł wywodziło się z bezpośredniego otoczenia: realistycznie opisywał elementy współczesnego, bezosobowego miasta, unikając jednocześnie nostalgicznej wizji życia na wsi[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h Aminadav Dykman, Pomerantz, Berl [online], YIVO Encyclopedia [dostęp 2022-01-06].
  2. a b c d e f Natan Zach, Pomerantz, Berl, [w:] Encyclopaedia Judaica [online], Encyclopedia.com [dostęp 2022-01-08].
  3. Magda Sara Szwabowicz, Wydawcy w służbie idei. O pionierach hebrajskiego świeckiego ruchu wydawniczego, „Studia Judaica”, 2 (40), 2017, s. 262, DOI10.4467/24500100STJ.17.011.8246.
  4. Ryszard Löw, Sztybel, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 5, IBL PAN, 2001, s. 146–150, ISSN 0867-0633.
  5. a b c Itay B. Zutra, Lusternik, Malki’el [online], YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe [dostęp 2021-08-28] (ang.).
  6. Magda Sara Szwabowicz, Hebrajska Warszawa i jej czasopisma [online], Warszawa etnograficzna [dostęp 2022-01-08].
  7. a b Pomerantz Berl [online], Wirtualny Sztetl [dostęp 2022-01-06].