Willa przy ulicy Wyspiańskiego 2 w Siemianowicach Śląskich
nr rej. A/394/12 z 5 grudnia 2012 roku | |
Willa widziana od strony zachodniej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. S. Wyspiańskiego 2, |
Typ budynku |
willa mieszkalna |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Jan Noworyta |
Inwestor | |
Kondygnacje |
2+2 |
Ukończenie budowy |
1930 |
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
50°18′12,35″N 19°01′37,93″E/50,303431 19,027203 |
Willa przy ulicy Stanisława Wyspiańskiego 2 w Siemianowicach Śląskich – zabytkowa willa, położona w Siemianowicach Śląskich przy ulicy S. Wyspiańskiego 2, w dzielnicy Centrum. Powstała ona w 1930 roku w stylu modernistycznym według projektu Jana Noworyty z Katowic dla pracowników administracyjnych huty „Laura” (późniejsza huta „Jedność”).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki willi sięgają 1929 roku, kiedy to Naczelna Dyrekcja Kopalń Zjednoczonych Hut Królewska i Laura otrzymała zezwolenie na budowę domu, zwanego wówczas „Domem Administracyjnym”[1]. Modernistyczna willa[2] została oddana do użytku w 1930 roku[3] i służyła początkowo pracownikom administracyjnym pracującym w pobliskiej w hucie „Laura”. Zagospodarowano w nim łącznie cztery mieszkania[2]. Willę zaprojektował katowicki przedsiębiorca budowlany Jan Noworyta[1].
W 1945 roku przez kilka miesięcy w willi stacjonowali żołnierze Armii Czerwonej, którzy zdewastowali w znacznej części wnętrza willi[1]. Po II wojnie światowej (lub jeszcze w czasach II wojny światowej[1]) mieszkania w willi podzielono na mniejsze – zagospodarowano ich łącznie 12. Willą zarządzała Kopalnia Węgla Kamiennego „Siemianowice”, a po jej likwidacji Siemianowicka Spółdzielnia Mieszkaniowa „Michał”[1]. Budynek został wpisany do rejestru zabytków 5 grudnia 2012 roku[3].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Willa położona jest przy ulicy S. Wyspiańskiego w Siemianowicach Śląskich, w dzielnicy Centrum[3]. Modernistyczny dom jest budynkiem murowanym z cegły i tynkowanym, symetrycznym i trójskrzydłowym[1]. Posiada dwie kondygnacje, podpiwniczenie oraz strych doświetlony lukarnami[1]. Zwieńczony jest on czterospadowym dachem krytym dachówką[1].
Od strony ulicy S. Wyspiańskiego willa posiada dwa symetrycznie wbudowane wykusze w dolnej kondygnacji, a obok nich tarasy, na których mieszczą się dodatkowe wejścia do mieszkań. Nad każdym z wykuszów i nad tarasami zaprojektowano półeliptyczne balkony z metalowymi balustradami[1]. W ryzalitach znajdują się wejścia do klatek schodowych, a same zaś ryzality zwieńczone się trójkątnymi szczytami wystającymi ponad linię dachu[1].
Willa posiadała pierwotnie cztery pięcio- i sześciopokojowe mieszkania, dwa mniejsze po 280 m² powierzchni, a większe miały 360 m² powierzchni[1]. Obecnie znajduje się tutaj 12 mieszkań, a w jednym z nich zachowały się oryginalne elementy dekoracyjne salonu, oranżerii i łazienki[2], Zachowała się także oryginalna stolarka drzwiowa i większość okiennej, a przy niektórych oknach także drewniane żaluzje[1].
Willa została wpisana do rejestru zabytków 5 grudnia 2012 roku pod numerem A/394/12[3]. Ochroną objęty jest budynek w obrysie murów zewnętrznych[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zapomniana Architektura Siemianowic Śląskich: Wyspiańskiego 2 część II. www.facebook.com, 2017-04-02. [dostęp 2021-12-12]. (pol.).
- ↑ a b c Derus 2015 ↓, s. 29.
- ↑ a b c d Narodowy Instytut Dziedzictwa: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Województwo śląskie. nid.pl. [dostęp 2021-12-12]. (pol.).
- ↑ Studium... 2019 ↓, s. 41.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Derus , Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015 (pol.).
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie, Załącznik do Uchwały nr 74/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 23 maja 2019 r. w sprawie uchwalenia zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie”, Siemianowice Śląskie 2019 (pol.).