Uszyce
51°06′38″N 18°20′44″E/51,110556 18,345556| wieś | |
_ID_627726.jpg) Kościół Wniebowzięcia NMP w Uszycach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
860 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
46-310[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OOL |
| SIMC |
0132090 |
Położenie na mapie gminy Gorzów Śląski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oleskiego  | |
| 51°06′38″N 18°20′44″E/51,110556 18,345556[1]
| |
| Strona internetowa | |
Uszyce (niem. Uschütz[3], w latach 1936-1946 Wittenau[4][5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Gorzów Śląski.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.
Uszyce są największą miejscowością w gminie[6]. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 487 relacji Byczyna – Olesno.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy części ciała – „ucha”[7]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najwcześniejszą nazwę wymienia ją w obecnej polskiej formie – „Uszyce” podając jej znaczenie „Ohrdorf” czyli po polsku „Wieś ucha”[7]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę na Uschütz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Ze względu na polskie pochodzenie nazwy 29 lipca 1936 r. w miejsce zgermanizowanej nazwy Uschütz nazistowska administracja III Rzeszy wprowadziła nową, całkowicie niemiecką nazwę Wittenau[4]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Uszyce[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1910 roku 1008 mieszkańców mówiło w języku polskim, 24 w językach polskim i niemieckim, natomiast 369 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku nie wystawiono tu listy polskiej. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 1080 mieszkańców (w tym 498 emigrantów). Za Polską głosowały 93 osoby, natomiast za Niemcami 968 mieszkańców. Podczas III powstania śląskiego miejscowość 4 maja została zajęta przez miejscowych powstańców. Między 9 a 13 maja Niemcy przeprowadzali w tym rejonie regularne kontrataki, jednak nie przyniosły im one powodzenia[8].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
_ID_627728.jpg)
,_stary_m%C5%82yn-1.JPG)
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[9]:
- kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, drewniany, z XVII w.
- zespół dworski, z XVIII-XIX w.:
- dwór
- park
- mauzoleum (nie istnieje)
Inne zabytki:
- stary młyn, położony przy głównej drodze.
Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
- Emanuel Kania – polski kompozytor i pianista, urodził się w Uszycach, 27 marca 1827 r.
- Gertrude Guillaume-Schack - niemiecka działaczka socjalistyczna i feministyczna, córka właściciela uszyckiego majątku hrabiego Schack von Wittenau, urodzona w Uszycach w 1845 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143330
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1327 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rospond S. 1964, Patronimiczne nazwy miejscowe na Śląsku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, s. 161.
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Oberschlesien, Kreis Rosenberg. 2006. [dostęp 2012-04-29]. (niem.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Oficjalna strona Ziemi Uszyckiej. [dostęp 2012-06-15].
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 75, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 84.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Uszyce, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2021-02-15].
- Uszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 862.
- Siedziba gminy: Gorzów Śląski
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Osada wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
