Synagoga w Żółkwi
Elewacja frontowa | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Budulec |
murowana |
Architekt |
Piotr Beber |
Data budowy |
1692–1698 |
Tradycja |
ortodoksyjna |
Położenie na mapie Żółkwi | |
Położenie na mapie Ukrainy | |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego | |
50°03′24,6960″N 23°58′21,2160″E/50,056860 23,972560 |
Synagoga w Żółkwi (ukr. Синагога y Жовкві) – bóżnica znajdująca się w Żółkwi przy ulicy Zaporoskiej (вул. Запорізька), budynek o charakterze obronnym zbudowany pod koniec XVII w.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1625 na miejscu obecnej świątyni zbudowano drewnianą bóżnicę, która jednak szybko spłonęła. W 1635 właściciel Żółkwi Stanisław Daniłowicz zezwolił na postawienie murowanego budynku. Nową synagogę wzniesiono w latach 1692–1698 przy finansowej pomocy króla Sobieskiego, jej projekt przypisywany jest Piotrowi Beberowi.
W XVIII w. do budynku dobudowano zachodnie skrzydło i kontraforsy. W 1833 bóżnica została częściowo uszkodzona w wyniku pożaru, jednak wkrótce przywrócono ją do użytku.
Ołtarz w synagodze nosił u szczytu Orła Polskiego, który 700 lat wstecz licząc od 1924 ofiarowali członkowie tamtejszej gminy wyznaniowej[1].
Na krótko przed wybuchem II wojny światowej w synagodze prowadzone były prace restauratorskie polegające na dodaniu sztukaterii. W czasie okupacji niemieckiej częściowo zburzona, po 1945 jej mury zabezpieczono i używano jako skład.
-
Elewacja boczna -
Elewacja tylna -
Elewacja boczna
Jest jedną z największych w Europie bóżnic o charakterze obronnym zbudowaną w stylu renesansu wzbogaconym o elementy baroku.
Budowla została wpisana na nowojorską listę pomników architektury zagrożonych zniszczeniem (World Monuments Watch), co umożliwiło rozpoczęcie jej odbudowy w 2000 roku z przeznaczeniem na Żydowskie Centrum Galicji.
Jeden z budynków wzorowanych na żółkiewskiej świątyni znajduje się obecnie w Tel Awiwie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stary zabytek. „Nowości Illustrowane”. Nr 49, s. 6, 6 grudnia 1924.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Synagoga w Żółkwi, film z drona
- Synagoga w Żółkwi na portalu Wirtualny Sztetl
- Żółkiewska bóżnica
- Strona World Monuments Fund
- Archiwalne widoki synagogi w bibliotece Polona