Stoa Ateńczyków
 Stoa Ateńczyków (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Ukończenie budowy |
478 p.n.e. |
Położenie na mapie Grecji  | |
 38°28′55,68″N 22°30′06,72″E/38,482133 22,501867
| |
Stoa Ateńczyków – starożytny portyk na terenie sanktuarium Apollina w Delfach ufundowany przez Ateńczyków po wojnie perskiej; do dziś zachowały się jego pozostałości.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Stoa została wzniesiona w 478 roku p.n.e. w ramach programu Peryklesa (ok. 495–429 p.n.e.)[1]. Upamiętniała zniszczenie przez Ateńczyków mostu pontonowego przerzuconego przez Hellespont przez Kserksesa I (ok. 518–465 p.n.e.) podczas II wojny perskiej[1]. Na najwyższym stopniu portyku widnieje inskrypcja opisująca poświęcenie budowli oraz lin mostu i figur ze statków perskich[1][a]. Stoa była używana do przechowywania łupów wojennych, zdobytych przez Ateńczyków po zwycięstwach morskich nad Persami, m.in. w bitwie pod Mykale (479 p.n.e.) czy w bitwie pod Salaminą cypryjską (450 p.n.e.)[1].
Stoa została odkryta przez francuskiego badacza Bernarda Haussoulliera (1852–1926) podczas prac archeologicznych prowadzonych przez École française d’Athènes pod koniec XIX wieku[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Stoa została wzniesiona w centralnej części sanktuarium, pod Świątynią Apollina – jej tylną ścianę stanowi mur tarasu świątynnego[3]. Była to jedna nawa z kolumnadą w porządku jońskim otwarta na południowy wschód[4]. Według Muzeum Archeologicznego w Delfach budowla miała 26,5 m długości i 3,10 m szerokości[3][b].
Dach, prawdopodobnie drewniany, podtrzymywało z przodu siedem kolumn z marmuru pentelickiego zdobionych kanelurami, ustawionych na cokołach z marmuru paryjskiego[3][c]. Kolumny miały 3,31 m wysokości[3]. Między kolumnami zachowano duże odstępy, tak by do środka dostawało się wystarczająco dużo światła[3]. Z tyłu, wzdłuż ściany tarasu świątynnego rozlokowano półkolumny[1]. Wewnątrz znajdowało się kamienne podium, na którym wystawiano dary wotywne[1].
Do dziś zachowała się dolna część budynku oraz odrestaurowana kolumnada[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Treść inskrypcji przytoczona przez Muzeum Archeologiczne w Delfach: Ἀθεναῖοι ἀνέθεσαν τὲν στοὰν καί τὰ ℎόπλ̣α καὶ τἀκροτέρια ℎελόντες τόν πολεμίον, zob. Muzeum Archeologiczne w Delfach ↓.
- ↑ Perseus Digital Library Project podaje wymiary ok. 32,6 m długości i 3,71 m szerokości, zob. Perseus Digital Library Project ↓, a Petsas mówi o wymiarach 30 × 4 m, zob. Petsas 2019 ↓.
- ↑ Raptopoulos i Petsas mówią o ośmiu kolumnach, zob. Raptopoulos ↓ i Petsas 2019 ↓.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Raptopoulos ↓.
- ↑ Petrakos i Bass 2007 ↓, s. 138.
- ↑ a b c d e f Muzeum Archeologiczne w Delfach ↓.
- ↑ Perseus Digital Library Project ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum Archeologiczne w Delfach: The Stoa/Portico of the Athenians. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
- Perseus Digital Library Project: Delphi, Stoa of the Athenians (Building). [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
- Petrakos, Vasileios and George Fletcher Bass: Great Moments in Greek Archaeology. Getty Publications, 2007. ISBN 978-0-89236-910-2. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
- Petsas, Photios M.: Delphi: Monuments and Museum. Athens: Krene Editions, 2019. (ang.).
- Raptopoulos, S.: The Stoa of the Athenians. [w:] odysseus.culture.gr [on-line]. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).