Przejdź do zawartości

Stanisław Gorczyca (ur. 1900)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Gorczyca
Stanisław Bartosik
Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1900
Będzin

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

24 Pułk Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Stanisław Gorczyca[a], ps. „Stanisław Bartosik” (ur. 9 listopada 1900 w Będzinie) – kawaler Krzyża Walecznych, pozbawiony stopnia porucznika piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 9 listopada 1900 w Będzinie, w rodzinie Franciszka i Marii[2][3][b].

26 czerwca 1917 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do 8. kompanii 3 pułku piechoty[4]. Ostatnio wykazany w tym pododdziale jako szeregowiec 21 stycznia 1918[4]. Później awansował na kaprala[6]. 11 maja 1918 walczył w bitwie pod Kaniowem[6]. Dostał się do niemieckiej niewoli i został wywieziony do Meklemburgii[6].

15 września 1919 wstąpił do Wojska Polskiego[7]. W szeregach 24 pułku piechoty walczył na wojnie z bolszewikami. Wyróżnił się dowodząc plutonem 7. kompanii w nocy z 22 na 23 listopada 1919 w czasie wypadu na baterię nieprzyjacielską pod Morkowszczyzną, na północ od Dzisny[8]. Za ten czyn 28 czerwca 1920 ówczesny porucznik Michał Chroł-Frołowicz sporządził „wniosek na odznaczenie orderem «Virtuti Militari»”[7]. W tym czasie Stanisław Gorczyca, w stopniu sierżanta, pełnił służbę na stanowisku szefa 7. kompanii 24 pp[9]. Wniosek został poparty przez ówczesnego dowódcę 24 pp majora Karola Patera (5 września 1920), dowódcę IV Brygady pułkownika Bolesława Jaźwińskiego (10 listopada 1920) i dowódcę 2 Dywizji Legionów pułkownika Michała Żymierskiego (27 kwietnia 1921)[10]. 4 grudnia 1920 wniosek wpłynął do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza i do 1 grudnia 1924 „nie został załatwiony”[11][c].

Po zakończeniu dział wojennych Stanisław Gorczyca pozostał w wojsku jako podoficer zawodowy i kontynuował służbę w 24 pp w Łucku[12]. Awansował na chorążego[13], a później na porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1921 i 199. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14].

19 czerwca 1922 kapitan Leopold Slizowski, działając na podstawie pisemnego upoważnienia dowódcy 24 pp podpułkownika Stanisława Kalabińskiego, odebrał z Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza między innymi Krzyż Orderu Virtuti Militari nr 7225 dla chorążego Stanisława Gorczycy[15].

20 marca 1923 zastępca dowódcy Okręgu Korpusu Nr II generał brygady Władysław Bejnar zwrócił się do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych z prośbą o unieważnienie legitymacji na noszenie orderu Virtuti Militari nr 7225, a 7 kwietnia tego roku złożył meldunek o zagubieniu tej legitymacji 5 lutego 1923 w Łucku przez sierżanta Stanisława Gorczycę[16]. 22 sierpnia 1923 kapitan Karol Jan II Stańczyk przesłał dokumenty w sprawie unieważnienia legitymacji z Gabinetu MSWojsk. do Kancelarii Kapituły Orderu Wojskowego Virtuti Militari[17].

6 lipca 1923, na podstawie pisma porucznika piechoty w rezerwie Stanisława Gorczycy, Biuro Kapituły wdrożyło postępowanie wyjaśniające w sprawie wręczenia orderu właściwej osobie[18].

W 1924 Prokuratura przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr II w Lublinie wdrożyła postępowanie w związku z podejrzeniem, że porucznik Gorczyca z 24 pp „nieprawnie nosi order nadany śp. Gorczycy Stanisławowi ur. w Białobrzegach, pow. Krosno”[5].

1 grudnia 1924 szef Biura Kapituły Orderu Virtuti Militari major Adolf Maciesza wysłał do Prokuratora przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr II w Lublinie sprawozdanie z przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, a w konkluzji napisał: „stwierdzam że sierżantowi (obecnie ppor. z 24 pp.) Gorczycy Stanisławowi jedynie dzięki omyłce wręczono order „Virtuti Militari” V klasy Nr 7225”[19].

W trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego ujawniono, że w karcie ewidencyjnej Stanisława Gorczycy wpisano nieprawdziwe dane dotyczącego przebiegu jego służby w Legionach Polskich[20].

W listopadzie 1925 Wojskowy Sąd Rejonowy w Kowlu prowadził postępowanie karne o sygn. akt Sr. 22/25, w ramach którego wyjaśniano, czy porucznik Stanisław Gorczyca z 24 pp był uprawniony do noszenia Krzyża Orderu Virtuti Militari nr 7225[21]. Później Wojskowy Sąd Okręgowy Nr II w Lublinie skazał wymienionego oficera na karę więzienia i zwolnienia z czynnej służby wojskowej[22].

W latach 30. XX wieku Stanisław Gorczyca mieszkał w Kowlu przy ul. Kościuszki 26b[2]. 15 marca 1937 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu ujemnej opinii”[2][23].

Major Maciesza w przedłożonym Prokuraturze sprawozdaniu nie dokonał oceny przebiegu służby Stanisława Gorczycy w Legionach Polskich, opisanej w jego karcie ewidencyjnej. W aktach brak informacji świadczących o tym, że podanie nieprawdziwych danych dotyczących przebiegu służby w Legionach Polskich było badane przez prokuraturę i sąd. Z pisma, które 14 lipca 1923 dowódca 24 pp podpułkownik Kalabiński wysłał do Dowództwa 27 Dywizji Piechoty w Kowlu dowiadujemy się, że Stanisław Gorczyca 15 września 1914 miał rozpocząć służbę w II batalionie 3 pułku piechoty Legionów Polskich, 15 czerwca 1915 miał zostać ranny w bitwie pod Rarańczą i odejść do szpitala jako starszy żołnierz, od połowy lipca 1915, po wyjściu ze szpitala, pełnić miał służbę w VI batalionie, a od drugiej połowy listopada 1915 ponownie w 3 pp[6].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W latach 20. XX wieku, w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Stanisław IV”, w celu odróżnienia od innych oficerów noszących to samo imię i nazwisko[1].
  2. ↑ Według wyciągu ewidencyjnego z karty wojskowej nr 57480 Stanisław Gorczyca ps. „Stanisław Bartosik” miał się urodzić 14 grudnia 1897 w Będzinie jako syn Józefy. Zawód robotnik[4]. W piśmie do Kapituły Orderu „Virtuti Militari” z 12 października 1924 kapitan Korpusu Sądowego Stanisław Bardzik, podprokurator Prokuratury przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr II w Lublinie podał, że podporucznik Stanisław Gorczyca z 24 pp urodził się 11 listopada 1899 w Dąbrowie Górniczej[5].
  3. ↑ Data poparcia wniosku przez pułkownika Żymierskiego jest późniejsza od daty wpływu wniosku do Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. XIV,.
  2. ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-16]..
  3. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-16]..
  4. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 24.
  5. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 46.
  6. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 22.
  7. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 5.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 7.
  10. ↑ Kolekcja ↓, s. 7, 8.
  11. ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 8.
  12. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 182.
  13. ↑ Kolekcja ↓, s. 12.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. XIV, 405.
  15. ↑ Kolekcja ↓, s. 8, 12, 13.
  16. ↑ Kolekcja ↓, s. 40, 44.
  17. ↑ Kolekcja ↓, s. 26.
  18. ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
  19. ↑ Kolekcja ↓, s. 8–10.
  20. ↑ Kolekcja ↓, s. 9.
  21. ↑ Kolekcja ↓, s. 50, 51.
  22. ↑ Kolekcja ↓, s. 52.
  23. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-16]..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Gorczyca_(ur._1900)&oldid=71955086”