Powstanie niewolników w Berbice
Powstanie niewolników w Berbice - bunt w gujańskiej kolonii Berbice[1], który rozpoczął się 23 lutego 1763 r.[2] i trwał do grudnia tego samego roku. Wydarzenie to odegrało bardzo ważną rolę w historii gujańskiego antykolonializmu i dążeń niepodległościowych tego kraju. W 1970 roku, kiedy Gujana stała się republiką, ogłoszono dzień 23 lutego dniem upamiętniającym to powstanie[2].
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
23 lutego 1763 r. niewolnicy pracujący na plantacji Magdalenenberg nad rzeką Canje w Berbice[3] zbuntowali się, protestując przeciwko surowemu i nieludzkiemu traktowaniu. Podpalili oni dom jednej z plantacji, a następnie udali się na inne plantacje, aby namówić kolejnych zniewolonych Afrykanów do przyłączenia się do rebelii[2]. Udało im się namówić do buntu około 3000 ludzi co poważnie zagroziło europejskiej kontroli nad regionem Gujana. Ponieważ plantacje były jedna po drugiej przejmowane przez niewolników, holenderscy osadnicy zaczęli uciekać na północ, a rebelianci zaczęli przejmować kontrolę nad regionem. Przez prawie rok buntownicy utrzymali całą południową część regionu Berbice, podczas gdy biali utrzymali tereny na północy[2].
Powstańcy zostali ostatecznie pokonani wiosną 1764 r. przez żołnierzy z sąsiednich kolonii francuskich i brytyjskich[4].
Dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]
W 1976 r. na placu rewolucji w stolicy kraju Georgetown wzniesiono pomnik wykonany z brązu[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Simon David Smith: Slavery, Family, and Gentry Capitalism in the British Atlantic: The World of the Lascelles, 1648-1834. Cambridge University Press., 2006, s. 116. ISBN 0-521-86338-4.
- ↑ a b c d e Cleve McD. Scott, „Berbice Slave Revolt (1763)”, in Junius P. Rodriguez, Encyclopedia of Slave Resistance and Rebellion, Vol. 1, Westport, Ct: Greenwood Press, 2007, s. 55–56.
- ↑ Thompson, Alvin O., „The Berbice Revolt 1763-64", in Winston F. McGowan, James G. Rose and David A. Granger (eds), Themes in African-Guyanese History, London: Hansib, 2009. p. 80.
- ↑ Marjoleine Kars, Dodging Rebellion: Politics and Gender in the Berbice Slave Uprising of 1763, „The American Historical Review”, 121 (1), 2016, s. 39–69, DOI: 10.1093/ahr/121.1.39, ISSN 0002-8762.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Brackette (1990) Williams, Dutchman Ghosts and the History Mistery: Ritual, Colonizer and Colonized Interpretations of the 1763 Berbice Slave Rebellion, Journal of Historical Sociology 3 (2): 133-165, DOI: 10.1111/j.1467-6443.1990.tb00094.x.
- Smith, Raymond T. (2000) [1956]: History: Early settlement and the period of Dutch Control. The Negro Family in British Guiana. London: Routledge and Keegan Paul Limited. ISBN 0-415-86329-5.
- Encyclopedia of Slave Resistance and Rebelion Volume 1: A-N
- Cornelis Ch. Goslinga, 1985, The Dutch in de Caribbean and in the Guianas 1680-1791, Van Gorcum, Assen/Maastricht
- K. Kramer, 1991, Plantation development in Berbice from 1753 to 1779: the shift from the interior to the coast In: New West Indian Guide/ Nieuwe West-Indische Gids 65 (1991), no: 1/2, Leiden, 51-65
- P.M. Netscher, 1888, Geschiedenis van de koloniën Essequebo, Demerary en Berbice, van de vestiging der Nederlanders aldaar tot onzen tijd - Met twee kaarten. - Provinciaal Utrechtsch genootschap van kunsten en wetenschappen's Gravenhage, Martinus Nijhoff
- Zeeuws Archief MCC, Grote Slavenopstand 1763, online
- Jan Jacob Hartsinck, 1770, Beschryving van Guiana, of de wilde kust in Zuid-America, 23ste hoofdstuk. Beschryving van de Volkplanting van Berbice, met de aanhoorige Landen, online
- Deze dappere man leidde de eerste grote opstand tegen de Nederlandse slavernij, Karin Amatmoekrim, De Correspondent (2018-08-06).