Portal:Racibórz/Artykuł miesiąca

Dzisiaj jest wtorek 11 czerwca 2024

Ważne artykuły

Artykuł miesiąca

Strajk robotników w Raciborzu (1923) – 9 sierpnia 1923 roku, w czwartek (dzień targowy) zabrakło w Raciborzu podstawowych artykułów spożywczych. W związku z tym centrala związków zawodowych wezwała do strajku generalnego i zorganizowania manifestacji. Próbował temu zapobiec ówczesny nadburmistrz miasta, Hans Piontek, który w rozmowie z sekretarzem związków zawodowych dał znać do zrozumienia, że taka demonstracja w związku z obowiązującym zakazem byłaby nielegalna. Na odwołanie akcji było już jednak za późno – wcześniej zdążono o niej powiadomić nawet centralę związkową we Wrocławiu, a związkowcom i komunistom bardzo zależało na organizacji masowych protestów.

10 sierpnia o godzinie 11:00 rozpoczął się w Raciborzu strajk generalny. Pracownicy fabryk opuścili swoje miejsca pracy i zaczęli gromadzić się na placu Dworcowym, gdzie zebrali się w liczbie kilku tysięcy (Rynek – pierwotnie ustalone miejsce zgromadzenia, został zajęty przez jednostki Schutzpolizei). Gdy z rynku wysłano w stronę demonstrantów 15-osobowy pododdział policjantów, część z protestujących starła się z nim, następnie tłum ruszył na rynek, gdzie mowę protestacyjną wygłosił sekretarz związków zawodowych, nawołując przy tym do rozwagi, by demonstracja nie przerodziła się w zamieszki. W mieście doszło jednak do walk ulicznych i plądrowania sklepów. Napadnięto m.in. na samochód policyjny, z którego skradziono 22 granaty ręczne, oraz splądrowano sklep z bronią, z którego zginęło 30 strzelb, 30 pistoletów i 2000 naboi. Wsparcia raciborskiej policji udzieliły dwa plutony z Gliwic, które zjawiły się po godzinie 17:00, a także pododdział z Nadrenii Północnej-Westfalii, który stacjonował wówczas w Markowicach. Więcej...

Ważne artykuły

Archiwum

2011

Kwiecień 2011

Wodociągi w Raciborzu – wodociągi w Raciborzu mają długą historię. Kanał wykopany w połowie XIII wieku przez osadników z Niderlandów uznawany jest za pierwszy wodociąg na Górnym Śląsku. W 1564 roku Ferdynand I Habsburg wydał przywilej pozwalający raciborzanom na budowę czerpadła na kole młyńskim, które przelewało wodę do zbiornika pełniącego rolę wieży ciśnień. Było to pierwsze tego typu urządzenie na Górnym Śląsku, a Racibórz w tym czasie nadal był jedynym górnośląskim miastem posiadającym wodociągi. Mapa Raciborza z 1831 roku ukazuje z kolei przebieg drewnianego rurociągu, do którego wodę dostarczano ze źródeł w lesie Obora. W 1874 roku powstał miejski zakład wodociągów. W 1906 roku otwarto ujęcie wody w Studziennej. Dalsze lata przyniosły rozwój sieci wodociągowej. W latach 1933–1936 wybudowano nową wieżę ciśnień, która ostatecznie nie została jednak użyta zgodnie z przeznaczeniem. Po II wojnie światowej, pod nową administracją przystąpiono do odbudowy miejskiej sieci. W latach 2005–2010 dzięki wsparciu unijnego Funduszu Spójności zrealizowano w Raciborzu duży projekt pod nazwą „Gospodarka wodno-ściekowa w Raciborzu”, który przyczynił się do znacznego rozwoju infrastruktury wodociągowej miasta. Więcej...

Marzec 2011

Ulica Wileńska w Raciborzu – ulicę wytyczono w 1903 roku, prawdopodobnie pod wpływem parafii ewangelickiej która zamierzała na przyległych do niej gruntach wybudować swój kościół. Świątynia ta, wraz z budynkiem plebanii i domem parafialnym została wybudowana w latach 1909–1911. Nowej ulicy nadano nazwę Hohenzollernstraße (ulica Hohenzollernów). W 1934 roku oddano do użytku budynek dzisiejszego Zespółu Szkół Budowlanych i Rzemiosł Różnych. Wcześniej, bo w 1900 roku powstał budynek Zespołu Szkół Zawodowych. Kamienice znajdujące się przy ulicy pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. W latach 30. XX wieku powstał także budynek służący dziś PWSZ, zwany popularnie „Słoneczkiem”. Po II wojnie światowej ulica otrzymała za patrona Franklina Delano Roosevelta. Wkrótce zmieniono ją jednak na Małgorzaty Fornalskiej. Ulicę często błędnie nazywano wtedy Fornalską. W okresie PRL rozebrano kościół ewangelicki, a także wybudowano kilka bloków mieszkalnych. W latach 1973–1978 w miejsce dawnego kościoła postawiono gmach Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia. W roku 1992, w ramach akcji zmieniania nazw pod wpływem przemiany ustrojowej zmieniono nazwę ulicy na Wileńską. W 2002 roku skrzyżowanie z ulicą Ogrodową przebudowano na skromne rondo, w związku z częstymi stłuczkami i wypadkami do jakich na nim dochodziło. W 2010 roku oddano do użytku Orlik 2012. Więcej...

Luty 2011

Willa Sobtzicków w Raciborzu – pierwszym znanym właścicielem działki, która znajdowała się między ul. Górnych Wałów, a ul. Kolejową był sędzia Panstczick. Zakupił ją w 1817 roku. Kolejnym właścicielem była Jeanette von Hippel, która pochodziła ze znanej rodziny Strachwitz. W 1883 roku teren ten znalazł się w rękach rodziny Samoje. To oni w latach 80. XIX wieku wznieśli dom mieszkalny. 23 listopada 1899 roku został odkupiony od wdowy po Maksymilianie Samoje przez właściciela fabryki czekolady Franza Sobtzicka. Dokonał on przebudowy budynku na willę reprezentacyjną. Willa zwana była przez raciborzan Sobtzick-Villa.

W 1915 roku w spadku willę otrzymała Anna Sobtzick, która była wdową po radcy handlowym Franzu juniorze. W 1918 roku budynek zajął Herman Sobtzick, syn Franza, który był jednym z właścicieli zakładów Roka, dawnej fabryki czekolady Franza Sobtzicka. Więcej...

Styczeń 2011

Demografia Raciborza – pierwsza wzmianka o Raciborzu pochodzi z 1108 roku, lecz liczba osób zamieszkujących miasto w tamtym okresie jest trudna do określenia. W połowie XIV wieku Racibórz liczył około 3 100 mieszkańców i był wtedy jednym z najludniejszych miast na Górnym Śląsku. Podobną liczbę mieszkańców Racibórz miał u końca XVIII wieku. Od XIX wieku następowało zwiększanie liczby mieszkańców. Pod koniec tego stulecia w mieście mieszkało już ponad 21 000 osób. W XX wieku wzrost liczby ludności dodatkowo spotęgowało włączanie do granic miasta kolejnych ościennych miejscowości. Już na początku dwudziestego stulecia liczba mieszkańców przekroczyła 30 000 i Racibórz stał się powiatem grodzkim. Na przełomie lat 20. i 30. liczba ta doszła do 50 000. W latach 30. nie obserwowano już jednak wzrostu tej liczby, zaczęła ona nawet maleć. Koniec II wojny światowej zastał Racibórz jedynie z trzema tysiącami mieszkańców, liczba ta półtora roku później wynosiła już jednak niemal 20 000, a w II połowie lat 50. przekroczyła 30 000. W dalszych latach Racibórz stale zwiększał liczbę swych mieszkańców, osiągając kulminacyjny punkt w 1991 roku, kiedy to wyniosła ona 65 300. Od tego czasu liczba ta zmalała i według danych z 31 grudnia 2009 roku wynosi 56 484 mieszkańców, co daje 81. miejsce w Polsce pod względem liczby ludności. W świetle prognozy demograficznej przeprowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny liczba ta dalej będzie maleć, po 2015 roku spadnie poniżej 50 000, a w 2030 roku wyniesie 41 115. Więcej...

2010

Grudzień 2010

Pomniki przyrody w Raciborzu – pierwszymi obiektami w Raciborzu uznanymi za pomniki przyrody były głaz narzutowy z epoki lodowcowej na placu Wolności (1960), sosna Sosienka w Brzeziu (1963) oraz Dąb Sobieskiego w Łężczaku (1967), choć te dwa ostatnie w granicach Raciborza znalazły się dopiero w latach 70. XX wieku, po przyłączeniu do miasta Brzezia (1975) i Markowic (1977). W 1992 roku uchwała Rady Miasta do rangi pomników przyrody zakwalifikowała kolejnych 9 pojedynczych drzew, jedną grupę drzew oraz jedno pnącze. W roku 2000 z kolei wycięto brzeską sosnę, po tym jak została podpalona. W sporządzonej w roku 2006 waloryzacji przyrodniczej miasta Racibórz wskazano 17 nowych obiektów, z których po analizie postanowiono objąć ochroną 6 następnych (przy czym z 9 proponowanych drzew z terenu dawnego szpitala przy ul. Bema jedno odrzucono, a pozostałe 8 połączono w grupę i uznano jako jeden pomnik przyrody). Ponadto pozytywnie rozpatrzono wniosek osoby fizycznej o uznanie za pomnik przyrody jesionu wyniosłego przy ul. Babickiej. Ostatecznie uchwała Rady Miasta z 2008 roku zatwierdziła poszerzoną listę 18 obiektów, którą uzupełniają wspomniany już wcześniej dąb szypułkowy i głaz narzutowy. Więcej...

Listopad 2010

Pomnik Zgody w Raciborzu – tradycja przekazana przez Jana Długosza mówi, iż pomnik Zgody stanął dokładnie w miejscu pojednania między Henrykiem a Tomaszem. Pierwotnie zgodę upamiętniała niewielka budowla z obrazem, która rozpadła się w XVIII stuleciu. W XIX wieku w miejscu zawarcia zgody ponownie ustawiono stojącą w tym miejscu do dziś statuę, obraz zastępując figurką św. Jana Nepomucena. Jest to murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny słup na rzucie kwadratu. Część dolna posiada nacięte narożniki i jest zamknięta gzymsem, w części górnej znajduje się wymieniona już figurka (ściślej – jej kopia, gdyż oryginał przeniesiono do lokalnego muzeum) nakryta daszkiem namiotowym z czerwoną dachówką. Całość zwieńczona jest niewielkim krzyżem na szczycie dachu. W 1994 r. pomnik został odremontowany. Więcej...

Październik 2010

Głaz narzutowy na placu Wolności w Raciborzu – głaz pochodzi ze Skandynawii i został przyniesiony do Kotliny Raciborskiej przez lodowiec w epoce lodowcowej. Został odkryty w 1927 roku w piaskowni Karola Popelli w Wojnowicach. W 1929 roku, całkowicie go odsłonięto, a w roku 1934, za radą jednego z Wojnowickich nauczycieli, Alfonsa Nentwiga mimo olbrzymich rozmiarów i wagi, został przetransportowany do Raciborza na obecne miejsce, wówczas zwane placem Adolfa Polko (niem. Polkoplatz). Operacja przeniesienia głazu była w owym czasie sporym przedsięwzięciem. Podwozie, na którym przetransportowano głaz zostało wypożyczone z fabryki dywanów w Kietrzu. Na podwoziu umieszczono z kolei specjalnie wyprodukowany na ten cel kocioł z firmy Siemens-Plania Werke (obecnie SGL Carbon, dawny ZEW S.A.). Do zamocowania obiektu użyto uchwytów i lin udostępnionych przez firmę Fröhlich, a raciborska kolej użyczyła szyn oraz podkładów kolejowych. Jako środka transportu użyto platformy ciągniętej przez dwa lokomobile parowe, wypożyczone przez hrabiego Lichnowskiego z Kuchelnej. Na swoje miejsce dotarł ostatecznie 6 czerwca 1934 roku Po ustawieniu go na miejscu otoczono go niewielkim murkiem, przegrodzonym tabliczkami nazwiskami bojowników ruchu narodowo-socjalistycznego. Zastąpił stojącą wcześniej w tym miejscu pierwszą w historii Raciborza publiczną fontannę, ufundowaną przez Adolfa Polko. Uroczystej inauguracji dokonano 1 lipca 1934 roku. W roku 1945 murek zlikwidowano. Więcej...

Wrzesień 2010

RTP Unia Racibórz – w sezonie 2002/03 Unia Racibórz przejęła kobiecy zespół RKP Rybnik, który po rundzie jesiennej wycofał się z rozgrywek. Od rundy wiosennej tego sezonu Unitki przystąpiły więc do gry w II lidze, przejmując jesienny dorobek drużyny z Rybnika. Trenerem został Remigiusz Trawiński. Sezon ten raciborzanki zakończyły na przedostatnim miejscu w tabeli.

Rok później były o krok do awansu do baraży o udział w najwyższej klasie rozgrywkowej, ustępując w tabeli niekorzystnym bilansem bramkowym Unii Opole. Awans przyszedł sezon później, ale ze względu na zmianę w organizacji rozgrywek, I liga do której awansowały Unitki, znów była tylko zapleczem najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce. W tym samym sezonie udało się także awansować ze szczebla regionalnego do rozgrywek Pucharu Polski, gdzie jednak już w pierwszej rundzie (1/8 finału) zespół przegrał 2:7 z ówczesnym mistrzem Polski, AZS Wrocław. W kolejnym sezonie Unia zajęła drugie miejsce w tabeli, ale do pierwszego miejsca premiowanego barażami o awans zabrakło 13 punktów. Za to w Pucharze Polski zawodniczki dotarły aż do półfinału, choć w 1/8 i 1/4 awans uzyskały dzięki walkowerom.

Sezon 2006/07 przyniósł awans do Ekstraligi. Zawodniczki Unii zdominowały rozgrywki w swojej grupie, uzyskując 26 punktów przewagi nad drugim zespołem w tabeli, a w spotkaniu barażowym nie dały szans Sparcie Lubliniec, wygrywając 3:0. W Pucharze swą grę raciborzanki zakończyły na ćwierćfinale. Więcej...

Sierpień 20110

Klasztor Dominikanów w Raciborzu – dokument założycielski klasztoru został wydany 14 kwietnia 1258 roku przez księcia Władysława, który ufundował klasztor w imieniu swoim, swojej matki Wioli i nieżyjącego brata Mieszka Otyłego, zmarłego 22 października 1246 roku. W Raciborzu w owych czasach obradowała kapituła toteż przy wydawaniu dokumentu założycielskiego było obecnych wielu rycerzy, osób duchownych i świeckich, m.in. palatyn opolski komes Mroczek, notariusz Godhard, kasztelanowie Opola, Mikołowa i Siewierza, wójt raciborski Gottschalk, a przede wszystkim biskup wrocławski Tomasz I, który złożył swoją pieczęć pod dokumentem. W dokumencie widnieje zapis, że dla zakonu miał być postawiony dom przy kościele św. Jakuba. Książę oddał w ręce dominikanów pożytki i dochody z odnogi rzeki Psinki wraz z młynem oraz należne mu daniny od ław rzeźniczych. Natomiast cech rzeźników dostarczał także łój do wiecznej lampy kościoła św. Jakuba aż do 1811 roku. W 1546 roku pożar strawił całe zabudowania klasztorne. Klasztor został odbudowany w 1573 roku, a już w 1574 roku kolejny pożar dotknął konwent. W 1810 roku rząd pruski przeprowadził sekularyzację dóbr kościelnych. Majątek raciborskiego klasztoru bez wartości budynków oszacowano na 14 590 florenów, z czego same kapitały pieniężne wynosiły 13 479 florenów. Niestety, budowle klasztorne zostały rozebrane. Więcej...

Lipiec 2010

Racibórz-Zamek – obszar dworski (niem. Gutsbezirke) Ostróg powstał podczas pruskiej reformy administracyjnej w 1871 r. Spis statystyczny z tego samego roku wykazał, że na tym obszarze znajdowały się 3 domy mieszkalne, w których mieszkało 7 rodzin. Mieszkańców było wtedy 170, z czego 160 to byli mężczyźni, a większość z nich to załoga koszarów ułańskich. Wśród wszystkich mieszkańców tylko dwóch urodziło się na terenie obszaru wiejskiego. Spis wykazywał, że obszar dworski Ostróg zamieszkiwało 155 katolików oraz 15 ewangelików. 106 mieszkańców powyżej 10 roku życia potrafiło czytać i pisać, a tylko 7 było analfabetami.

W 1885 r. przeprowadzono kolejny spis, według którego obszar dworski zamieszkiwały 184 osoby, z czego 170 mężczyzn. Wśród mieszkańców 158 mężczyzn było wojskowymi, a 26 osób cywilami. Spis wykazywał, że obszar zamieszkiwało 131 katolików oraz 53 protestantów (głównie wśród wojskowych). Obszar dworski miał powierzchnię 178 ha, w tym 109 ha gruntów ornych, 52 ha łąk i 8 ha zadrzewionych. W skład obszaru dworskiego Ostróg wchodził folwark ostrogski, tzw. Brzuchom, do którego należało większość gruntów.

Według spisu powszechnego z 1895 r. obszar dworski posiadał 3 budynki mieszkalne, które były zamieszkiwane przez 146 osób. Wśród nich było 128 mężczyzn, z czego 109 było wojskowymi. Mieszkańcy obszaru dworskiego podlegali pod urząd stanu cywilnego w Ostrogu oraz pod obwód urzędowy (niem. Amtsvorsteher) w Bosaczu do 1902 r. W 1902 r. została zmieniona nazwa obszaru dworskiego Ostróg na obszar dworski Racibórz-Zamek. Wtedy też utworzono tutaj obwód urzędowy, pod który podlegał Ostróg oraz Płonia. Obszar dworski wzbogacił się również o osobny urząd stanu cywilnego, podobnie jak miały go Płonia i Ostróg. Więcej...

Czerwiec 2010

Zarządcy Raciborza – od 1742 r. miastem kierowali burmistrzowie. W 1889 r. burmistrz Raciborza otrzymał prawo do używania tytułu nadburmistrza (jest to tożsame z polskim prezydentem miasta). 1 kwietnia 1903 r. po osiągnięciu 30 tys. mieszkańców miasto staje się powiatem grodzkim, którym zarządza nadburmistrz. Prezydenci zaczęli kierować miastem po 1945 r., kiedy władzę przejęła polska administracja. Stanowisko to przetrwało do 9 maja 1950 r., kiedy miastem zaczęli zarządzać przewodniczący prezydium miejskiej rady narodowej. W 1973 r. nastąpiły kolejne zmiany administracyjne i miastem kierowali jednoosobowi naczelnicy miast kierować. Stanowisko prezydenta przywrócono 1 lipca 1973 roku. Do tej pory miasto miało 11 prezydentów, 5 przewodniczących prezydium rady miejskiej i 2 naczelników miasta. Obecnym prezydentem miasta jest Mirosław Lenk. Więcej...

Maj 2010

Kościół św. Jakuba w Raciborzu – dzisiejszy główny układ architektoniczny powstał w wyniku obudowy zakończonej w roku 1655, po pożarze z 1637 roku. Data odbudowy wraz z herbem Odrowążów, z których wywodzą się śląscy dominikanie – św. Jacek i błogosławiony Czesław widnieją na kamiennej ościeżnicy drzwi prowadzących od północnej strony na chór. W tym roku powstała również kaplica grobowa rodziny hrabiów von Gaschin oraz Matki Boskiej Szkaplerznej, poprzez poprzez podwyższenie i postawienie filarów w zachodnim przęśle nawy. W 1810 roku po kasacji klasztoru dominikanów również kościół przyklasztorny miał zostać zlikwidowany. Jednak w wyniku zabiegów duchowieństwa 24 sierpnia 1811 roku zawarto porozumienie. Mówiło ono, że w kościele św. Jakuba będą odprawiane nabożeństwa w języku polskim. Królewski Urząd Skarbowy przeznaczył 926 talarów na utrzymanie dwóch duchownych i kościelnego, a także na zakup sprzętów liturgicznych. Nabożeństwa w języku polskim odprawiane były w tym kościele do 1938 roku. Podczas renowacji kościoła w latach 1822–1823 wymieniono między innymi gonty na niepalny dach. W 1874 roku przebudowano elewację kościoła. Więcej...

Kwiecień 2010

Wieża ciśnień przy ulicy Starowiejskiej w Raciborzu – usytuowana jest na wzniesieniu leżącym 216 m n.p.m., a jej wysokość wynosi 45 m. Posiada dwa zbiorniki na wodę o łącznej pojemności 1200 m³. Została również wyposażona w mieszkania dla rodzin pracowników. Miała zaspokoić rosnące potrzeby miasta, którym nie potrafiła sprostać wieża ciśnień przy obecnej ulicy 1 Maja. Okazało się iż wytwarza zbyt wysokie ciśnienie i dlatego zastosowano ją tylko do zaopatrywania wyżej położonych Ocic, pozostałą zaś część miasta obsługiwała nadal stara wieża ciśnień. Aż do końca II wojny światowej zaopatrywała Ocice poprzez rurociąg ciśnieniowy o długości 3 km i średnicy 40 cm, którego budowa kosztowała 170 tys. marek. W przedwojennych publikacjach była opisywana jako 'wieża nadgraniczna’ (niem.: Der Grenzlandturm).

Nie brak było w niej oznak faszystowskiej propagandy. Na parterze mieściło się miejsce kultu nieznanego żołnierza. Na niewielkim podwyższeniu umieszczono sarkofag z napisem Sie starben für uns (tłum.: 'Zginęli za nas'). Wokół rozwieszono flagi ze swastykami oraz portret Adolfa Hitlera. W wieży znajdował się ośrodek szkoleniowy dla 50 osób z sypialniami oraz salami wykładowymi, było także zaplecze kuchenne i socjalne.

Po wojnie polskie władze zrezygnowały z przywrócenia jej do normalnego użytku ze względu na zbyt wysokie ciśnienie, jakie wytwarzała. Dziś znajdują się w niej pomieszczenia biurowe zakładu Mieszko S.A. Swego czasu swoją siedzibę miało w niej również Radio Vanessa. Więcej...

Marzec 2010

Basen miejski przy ulicy gen. Józefa Bema w Raciborzu– Racibórz, jedno z pierwszych miast na Górnym Śląsku, posiadał otwarte kąpielisko, które znajdowało się nad Odrą przy ul. 1 Maja. Połączone było z rzeką, co warunkowało możliwość korzystania z niego w zależności od poziomu wody w Odrze. Ograniczenia w użytkowaniu kąpieliska spowodowały powstanie koncepcji wybudowania nowej pływalni. 9 września 1923 roku uchwałą rady miejskiej zdecydowano o powstaniu nowego kąpieliska. Budowa rozpoczęła się w 1924 roku, a zakończyła rok później. W lipcu 1925 roku dokonano oficjalnego otwarcia nowego obiektu. Koszt budowy kąpieliska wyniósł 240 tys. marek niemieckich.

Kąpielisko miejskie było wykorzystywane podczas I Olimpiady Górnośląskiej, która odbyła się we wrześniu 1925 roku.

Po II wojnie światowej kąpielisko nadal służyło mieszkańcom, aż do powodzi w 1997 roku, podczas której zostało zniszczone i w związku z tym zamknięte. Władze miasta uznały, że uszkodzenia są zbyt wielkie, aby można było obiekt odbudować. W zamian powstało kąpielisko miejskie w Oborze. W 2008 roku władze miasta sprzedały teren byłego kąpieliska prywatnemu inwestorowi, który postawi na jego miejscu osiedle mieszkaniowe. Obecnie wszystkie zabudowania zostały zburzone, a pozostały jedynie fragmenty dużego basenu. Więcej...

Luty 2010

Plac Wolności w Raciborzu – w miejscu styku dzisiejszego placu Wolności oraz ulicy Długiej stała kiedyś Brama Wielka, jedna z trzech bram prowadzących do grodu raciborskiego, opasanego dawniej w całości murami obronnymi. Stąd też plac mieści się dzisiaj na skraju starego miasta w ścisłym centrum Raciborza, w odległości ok. 400 m od rynku. Brama rozebrana została w 1818 r.

W XIX wieku na placu znajdowało się targowisko zwierzęce. Zmienił to dopiero zasłużony dla miasta radny i przedsiębiorca, Adolf Polko, który na własny koszt zajął się przebudową skweru, czyniąc z niego jedno z najbardziej malowniczych miejsc Raciborza. Dokonaniem radnego było m.in. sprowadzenie rzadkich gatunków drzew, czy też postawienie pierwszej w Raciborzu publicznej fontanny.

W 1884 r. uchwałą Rady Miejskiej plac otrzymał, po swym fundatorze nazwę Polko-Platz. W przeszłości zwany był także zwyczajnie placem przed Bramą Wielką, później znany też jako Targ Drzewny (niem.: Holzmarkt), a następnie plac Międzymurza (Zwingerplatz). W 1933 r. w miejsce fontanny ustawiono głaz narzutowy, jako „tysiącletni monument ruchu narodowo-socjalistycznego”. Niedługo później zmieniono nazwę placu na Horst-Wessel-Platz na cześć Horsta Wessela, młodego niemieckiego nazisty zastrzelonego podczas napadu, autora pieśni „Die Fahne Hoch” (Wznieście sztandary). W 1945 r. usunięto odwołania nazistowskie otaczające głaz. Więcej...

Styczeń 2010

Szpital miejski przy ulicy gen. Józefa Bema w Raciborzu – 1877 r. raciborski magistrat nabył tereny pomiędzy cmentarzem ewangelickim a ul. Stanisława Staszica. Na zakupionym terenie miał powstać nowy szpital, bowiem ówczesny szpital miejski przy ulicy Leczniczej nie zaspokajał potrzeb miasta. Nowy szpital miał znajdować się przy spokojnej ulicy, w związku z tym wybrano polną drogę (dzisiejsza ul. Bema), która przebiegała obok pól, terenów ogrodniczych i nieużytków.

1 września 1895 r. rozpoczęła się budowa nowego szpitala dla miasta. Do budowy wykorzystano klinkierowe cegły z cegielni przy ul. Cegielnianej na Starej Wsi, a piasek pozyskiwano z nieużytków, które znajdowały się przy dzisiejszych ul. Rostka i Marty. Budynek powstał bez wykorzystania jakichkolwiek dźwigów, wyłącznie pracą ludzkich rąk. W maju 1897 r. ukończona została budowa centralnego, dwukondygnacyjnego gmachu. Suterena i poddasze zostały zaadaptowane na mieszkania. Koszt budowy obiekty wyniósł 146 140 marek.

W 1887 r. oprócz lekarza naczelnego (niem. Chefarzt) utworzono stanowisko lekarza-asystenta, który miał wspomóc lekarza naczelnego. Polną drogę utwardzono, aby ułatwić dojazd do szpitala i nazwano ją ul. Augusty (niem. Augustastraße, dzisiejsza ul. Bema). Przypuszcza się, że nazwa związana jest z cesarzową Augustą Wiktorią von Schleswig-Holstein (1858–1921), bowiem magistrat chciał uzyskać od cesarza subwencję na budowę szpitala. Nie istnieją jednak żadne dowody na temat przyznania tejże subwencji. Więcej...

2009

Grudzień 2009

Pomnik Josepha von Eichendorffa w Raciborzu – pomnik przedstawia Josepha von Eichendorffa siedzącego na dębowym pniu (jest to nawiązanie do nazwiska poety – Eiche po niemiecku znaczy „dąb”), trzymającego w lewej ręce zamknięty zeszyt, w prawej zaś ołówek. Został odlany z brązu w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Jest wysoki na 245 cm, ponadto osadzony na cokole z czerwonego granitu, otoczony niewielkim metalowym ogrodzeniem. Łącznie z cokołem mierzy 410 cm. Na oryginalnym cokole mieścił się napis: Joseph Freiherr von Eichendorff 1788 bis 1857 (niem.: „Baron Joseph von Eichendorff 1788 – 1857”), a na tylnej stronie zamieszczono dedykację: Dem Sänger des deutschen Waldes errichtet von deutschen Sängern und Sangesfreunden. Enthüllt am 75-jährigen Stiftungsfeste des M.G.V. Liedertafel Ratibor, am 26. September 1906 („Piewcy niemieckiego lasu, wzniesiony przez niemieckich śpiewaków i przyjaciół pieśni. Odsłonięto w uroczystości 75-lecia założenia Męskiego Towarzystwa Śpiewaczego „Liedertafel” w Raciborzu, dn. 26 września 1909 r.”). Więcej...

Listopad 2009

Kolumna Matki Boskiej w Raciborzu – w 1724 roku zmarła Maria Elżbieta von Gaschin pozostawiając testament, w którym zobowiązała swojego syna Karola Ludwika do sprzedania swojego domu, a za otrzymaną sumę ma zbudować na rynku kamienną kolumnę poświęconą Matce Boskiej Niepokalanego Poczęcia oraz spowodować odprawienie nabożeństw. Miało to być wotum dziękczynne za opuszczenie zarazy, która dotknęła miasto w 1715 roku. 24 kwietnia 1726 roku została zawarta umowa między magistratem a Johannem Melchiorem Österreichem, który za sumę 600 guldenów miał wykonać pomnik według opisu. Z tych pieniędzy artysta miał opłacić materiał oraz wynagrodzenia dla kamieniarzy i pracowników kamieniołomów. Rzeźba została ukończona w 1727 roku, a powstała na miejscu średniowiecznego domu kupców. Więcej...

Październik 2009

Rezerwat przyrody Łężczak – najstarsze wzmianki historyczne o tych terenach pochodzą z XIII wieku według których miejscowa ludność uprawiała tutaj gospodarkę stawową. Ze źródeł historycznych wynika, że oprócz hodowli ryb przez majątki dworskie, w niektórych stawach ryby hodowały także gospodarstwa chłopskie. W XIV wieku ziemie te przeszły w ręce zakonu cystersów z Rud. Cystersi wykorzystali starorzecze Odry tworząc system sztucznych zbiorników poprzez budowę śluz i grobli. Oprócz stworzenia nowych zbiorników uregulowali także te już istniejące.

W 1683 roku król Jan III Sobieski zmierzając na Wiedeń przejeżdżał drogą między stawami i prawdopodobnie posadził tutaj kilka dębów. Na upamiętnienie tego wydarzenia przez Łężczok biegnie czerwony szlak Husarii Polskiej. W 1783 roku Cystersi postawili przy drodze przebiegającej przez las dworek myśliwski. Dzięki Cystersom rozwinęła się na tych terenach gospodarka rybna. Więcej...

Wrzesień 2009

Mumia Dżed-Amonet-ius-anch – kobieta, której mumię można dziś oglądać w raciborskim muzeum pochodziła z zamożnej rodziny. Przyszła na świat ok. 800 lat p.n.e. (w okresie panowania XXII/XXIII dynastii). Ojciec dziewczyny, Anch-Chonsu piastował bliżej nieznane stanowisko w Tebach. Jej imię, popularne w tamtym okresie, rodzice nadali jeszcze przed narodzeniem. Oczekując na narodziny, udali się do wyroczni bogini Amonet. Ta odpowiedziała „ona będzie żyć” i stąd też wywodzi się imię, gdyż Dżed-Amonet-ius-anch oznacza dosłownie „Mówi Amonet ona będzie żyć”. Niewiele wiadomo o samym życiu kobiety, zachowała się jednak informacja, iż po wyjściu za mąż otrzymała tytuł „pani majątku” przysługujący bogatym mężatkom, wiadomo również iż przynajmniej dwukrotnie zostawała matką. Wiek, w którym zmarła szacuje się na około 19–20 lat. Śmierć prawdopodobnie nastąpiła w wyniku porodu. Więcej...

Sierpień 2009

Zamek w Raciborzu – przypuszcza się, że pierwsza wzmianka o raciborskim grodzie powstała około 845 r. w nocie zwanej Geografem Bawarskim. Wspomina ona o plemieniu Gołężyców (org. Golensizi) zamieszkującym dorzecze Górnej Odry, i którzy posiadali tam pięć grodów. W wyniku badań przypuszcza się, że jednym z tych grodów był właśnie Racibórz. Domniema się także, że mogło tu być Eburium, legendarna stolica Kwadów.

Raciborski gród po raz pierwszy wzmiankowany jest w Kronice Galla Anonima pod rokiem 1108. Znajdowała się tutaj wtedy przygraniczna twierdza kasztelańska. Według informacji tam zawartych gród należał do Morawian, a rycerze Bolesława Krzywoustego zdobyli go bez walki.

Gdy więc Bolesław stał na straży kraju i wszelkimi siłami dbał o sławę ojczyzny, zdarzyło się właśnie, że zjawili się Morawianie, chcąc ubiec gród Koźle w tajemnicy przed Polakami. Wówczas to Bolesław wysłał pewnych zacnych rycerzy celem zajęcia, jeśliby to było możliwe, Raciborza, sam jednak dla tej przyczyny nie zaniechał łowów i wypoczynku. Owi zaś zacni rycerze odeszli i stoczyli walkę z Morawianami, w której kilku zacnych spośród Polaków padło w boju, jednak ich towarzysze odzierżyli pole zwycięskiej bitwy i gród. Tak to wybici zostali Morawianie w walce, a owi w grodzie, nie wiedząc o niczym, zostali zagarnięci.

Gall Anonim, Kronika polska

Więcej...

Lipiec 2009

Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Raciborzu powstała w latach 80. XIII wieku (w latach 1288–1293) w wyniku wzniesienia nowego, murowanego zamku. Obiekt wybudowany został prawdopodobnie na miejscu romańskiej rotundy. Wskazywały na to prace archeologiczne prowadzone w latach 60. i 80. XX wieku w kaplicy. Poprzednia świątynia była prawdopodobnie pod wezwaniem Jana Chrzciciela, które następnie zostało przeniesione na wzmiankowany w 1307 r. kościół na Ostrogu. Wzniesiona została około XII wieku przez Mieszka Plątonogiego. Fundacja nowej świątyni nie mogła jednak nastąpić później niż w 1292 r., po czym przystąpiono do budowy obiektu, którą sfinansował Przemysław raciborski. Aktu poświęcenia najprawdopodobniej dokonał Tomasz II, który w tym czasie schronił się w Raciborzu przed księciem Henrykiem IV Probusem. Jednakże dokładna data konsekracji tej świątyni nie jest znana. W 1288 r. biskup wrocławski Tomasz II ufundował przy kaplicy zamkowej kapitułę kolegiacką, która była wyrazem wdzięczności za okazaną gościnność. Wydarzenie to zostało opisane przez Jana Długosza w „Rocznikach czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego”. Więcej...

Czerwiec 2009

Oswald Malura urodził się 9 października 1906 roku w Bolesławiu koło Raciborza jako najmłodsze dziecko biednego rolnika Thomasa Malury (z zawodu murarza) i jego żony Anny (z domu Kaschny). W latach 1912–1920 kształcił się w szkole powszechnej w Bolesławiu. Jako młody chłopiec marzył o byciu malarzem. W wieku 15 lat udał się do Raciborza, gdzie rozpoczął trwającą ponad trzy lata naukę malarstwa u malarza-dekoratora. Lekcje pobierane u wspomnianego nauczyciela okazały się dla Malury rozczarowaniem. Wykonując obowiązki ucznia, był skazany na ciężką pracę. W 1925 wyruszył na południe Niemiec, gdzie zatrudnił się w charakterze malarza fasadowego w Tegernsee. Dzięki zarobionym pieniądzom mógł w kolejnym roku podjąć naukę w monachijskiej Akademii Sztuki. Po dwóch latach nauki awansował do tytułu najlepszego ucznia Hermanna Groebera. Rok później udało mu się uzyskać stypendium Monsa, które wykorzystał na podróż przez Cejlon do Indii. Malura za granicą przebywał w latach 1930–1933. Podczas swego pobytu w Indiach namalował wiele obrazów, nawiązał także wiele kontaktów m.in. z Johnem Hagenbeckiem, Annie Besant, Bruno Paulem, Mahatmą Gandhim oraz Rabindranathem Tagore. W 1933 nakręcił film dokumentalny na temat Indii. Po powrocie do kraju ponownie osiadł w Monachium, gdzie pracował jako malarz. W latach 1934–1937 wystawiał swoje prace w Monachium, Raciborzu oraz Oldenburskim Towarzystwie Sztuki. W latach 1940–1945 był wcielony do służby wojskowej. W 1942 wziął ślub z Anną-Friedą Ankenbrand. Więcej...

Maj 2009

Geologia Raciborza – Kotlina Raciborska, w której położony jest Racibórz jest zapadliskiem tektonicznym powstałym na północnym przedpolu Karpat podczas orogonezy hercyńskiej (karbon). Ogólnie budowa geologiczna ziemi raciborskiej powiązana jest w dużej mierze z historią geologiczną takich gór jak Sudety, Karpaty, a także Wyżyny Śląskiej. Obszar ziemi raciborskiej uległ wypiętrzeniu wraz z Sudetami w okresie karbonu, a później ulegał zjawisku erozji. Podczas kenozoiku teren ziemi raciborskiej uległ obniżeniu, a następnie został zalany. Po wycofaniu się wody na terenie ziemi raciborskiej pozostały duże pokłady piasków, wapieni, iłu. Zlodowacenia spowodowały, że obszar jest bardzo urozmaicony pod względem ukształtowania powierzchni. Więcej...

Kwiecień 2009

Radio Vanessa – rozgłośnia powstała 5 czerwca 1994 r. Od początku swego istnienia była lokalną stacją o zasięgu wyłącznie regionalnym. Dopiero po wprowadzeniu transmisji internetowej radio zyskało praktycznie ogólnoświatowy zasięg. Nie zmieniło to jednak regionalnego charakteru stacji. Pierwsza siedziba Radia Vanessa znajdowała się na ostatnim piętrze budynku Zakładów Przemysłu Cukierniczego Mieszko S.A. Kilka lat później nastąpiła przeprowadzka na ulicę Bukową w centrum Raciborza, a od 2004 nowa siedziba mieści się przy ulicy Batorego 5. Radio odegrało znaczącą rolę podczas powodzi tysiąclecia w 1997. Przez długi czas było jedynym źródłem wiadomości dla mieszkańców. Współpracując ze sztabem przeciwpowodziowym nieprzerwanie dostarczało mieszkańcom informacji o zalewanych terenach, zaginionych osobach oraz akcjach ewakuacyjnych, na bieżąco relacjonując wydarzenia. Na antenie informacji udzielali przedstawiciele sanepidu, zakładu energetycznego i gazowniczego, a także psycholodzy. Z oczywistych względów zawieszono realizowanie ramówki oraz emisję reklam. Po odejściu fali powodziowej, radio jeszcze długo informowało o usuwaniu skutków powodzi. Za swoją działalność w tamtym okresie zostało uhonorowane w 1997 nagrodą NIPTEL. Więcej...

Marzec 2009

Park im. Miasta Roth w Raciborzu – przed wojną istniał park, zwany Parkiem Eichendorffa (niem. Eichendorffpark), który przylegał do cmentarza. W 1914 roku władze miasta wykupiły od rodziny Zender nieużytki, które znajdowały się obok szpitala miejskiego przy ul. Bema i cmentarza katolicka-ewangelickiego przy ul. Opawskiej. W 1920 roku Sußmann, architekt terenów zielonych z Jeleniej Góry miał za zadanie opracować plan parku, który miał powstać na wykupionych terenach. Na jego planach w centralnej części parku miał się znaleźć staw o powierzchni około jednego hektara, wokół którego poprowadzono alejki wśród drzew. Staw nazwano stawem gondolowym (niem. Gondelteich). Służył on w lecie mieszkańcom do przejażdżek łodziami, a w zimie jako lodowisko. Łodzie znajdowały się przy pomoście od strony ul. Bema. Obok pomostu znajdował się drewniany domek, w którym była piwiarnia oraz kwiaciarnia. Po wojnie w tym domku mieścił się oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Staw zasilały w wodę cztery studnie artezyjskie, tzw. łaźnie Keila przy ul. Warszawskiej. Oprócz tego przy stawie wybudowano murowany budynek, w którym znajdowała się piwiarnia i publiczna toaleta, z której zanieczyszczenia były przepompowywane do miejskiej sieci kanalizacyjnej, a nie do stawu. Budynek posiadał także taras, na którym znajdowały się stoliki oraz specjalne miejsce dla orkiestry dętej, która miała zwyczaj grać tam w niedzielne popołudnie. Więcej...

Luty 2009

Arboretum Bramy Morawskiej usytuowane jest we wschodniej części Raciborza, po prawej stronie rzeki Odry. Oprócz tego kompleks leśny położony jest w południowo-zachodniej części Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Arboretum znajduje się w korytarzu ekologicznym, tzw. Pradolinie Górnej Odry o znaczeniu międzynarodowym.

Ogród botaniczny zajmuję powierzchnię 164 ha, którą można podzielić na dwa zasadnicze obszary. Pierwszy o powierzchni około 35 ha, na której znajduje się zagospodarowany i ogrodzony ogród właściwy, w którym można znaleźć kolekcje roślin i ośrodki dydaktyczne. Drugi obszar to część przyrodniczo-krajobrazowa, która zajmuje pozostałą część powierzchni, gdzie znajdują się fragmenty naturalnej przyrody.

Sieć hydrograficzna arboretum to lewobrzeżne dopływy potoku Łęgoń, którego wody łączą się z Odrą w północno-zachodniej części gminy Nędza. Więcej...