Pomnik ofiar mordu katyńskiego w Osowcu-Twierdzy
Monument – pomnik ofiar mordu katyńskiego | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ obiektu | |
Fundator |
kadra i pracownicy wojska garnizonu |
Całkowita wysokość |
ok. 1,7 m |
Data budowy |
2010 |
Data odsłonięcia | |
Położenie na mapie Polski | |
53°28′22,00″N 22°39′47,75″E/53,472778 22,663264 |
Pomnik ofiar mordu katyńskiego w Osowcu-Twierdzy – kompozycja tworząca jedną całość architektoniczną w formie pomnika, powstała z połączenia monumentu oraz z zielonego pomnika przyrody upamiętniającego 70 rocznicę zbrodni katyńskiej na obywatelach polskich – jeńcach wojennych osadzonych w specjalnych obozach jenieckich NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. W skład tej grupy wchodzili m.in. zarówno oficerowie Wojska Polskiego – w tym pochodzący z rezerwy[1], jak również oficerowie i podoficerowie Korpusu Ochrony Pogranicza (zgrupowani w obozie w Ostaszkowie).
Uroczystości odsłonięcia pomnika[edytuj | edytuj kod]
W dniu 16 kwietnia 2010 r., w ramach obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, na terenie Fortu I (Centralnego) Twierdzy Osowiec należącym do Jednostki Wojskowej dokonano odsłonięcia „Pomnika ofiar mordu katyńskiego”. Uroczystą polową mszę św. koncelebrował ks. abp senior archidiecezji białostockiej Stanisław Szymecki w asyście ks. prał. ppłk Jana Wołyńca z Olsztyna oraz ks. kan. ppłk Jana Szklanko kapelana, proboszcza parafii Matki Boskiej Anielskiej w Downarach, do której należy miejscowość Osowiec-Twierdza.
Wojskowa msza polowa[edytuj | edytuj kod]
Liturgia sprawowana była w intencji tych, którzy oddali swoje życie 70 lat temu oraz tych, którzy zginęli pod Smoleńskiem w dniu 10 kwietnia 2010 r. Uroczystości upamiętniające te wydarzenia odbyły się zgodnie z ceremoniałem wojskowym. Wartę honorową przy pomniku pełnili żołnierze zawodowi w asyście Grupy Rekonstrukcyjnej CSPodof. KOP-u.
Udział w uroczystościach wzięli przedstawiciele: MON-u – Inspektoratu Wsparcia SZ, 9 i 11 RBM, Straży Granicznej, organizacji kombatanckich, władz województwa podlaskiego, powiatu monieckiego i gminy Goniądz, Biebrzańskiego Parku Narodowego, mieszkańcy Osowca, harcerze i młodzież szkolna. Podczas uroczystości okolicznościowe przemówienie w imieniu władz państwowych wygłosił wicewojewoda podlaski Wojciech Dzierzgowski, który powiedział[2];
Kiedy w marcu otrzymałem zaproszenie na tę uroczystość wróciły wspomnienia historyczne, które budzą żal i trwogę w umyśle każdego Polaka. Ja i nikt inny wówczas nie przypuszczał, że tego kielicha żalu dopełni tragedia pod Smoleńskiem. Jestem z Państwem dziś po to, aby oddać należny hołd i szacunek tym, którzy oddali swoje życie 70 lat temu, ale również tym, którzy zginęli tragicznie 10 kwietnia 2010 roku.
Nieobecni[edytuj | edytuj kod]
W uroczystościach mieli wziąć udział zaproszeni goście: biskup polowy WP gen. dywizji Tadeusz Płoski, prawosławny ordynariusz WP gen. brygady Miron Chodakowski i szef sztabu generalnego WP gen. Franciszek Gągor – nie przybyli, zginęli w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem[3][4]. Nie przybył ks abp metropolita białostocki Edward Ozorowski – przewodniczył mszy żałobnej za zmarłego tragicznie ostatniego Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.
Pomnik – Monument[edytuj | edytuj kod]
Idea budowy pomnika[edytuj | edytuj kod]
Z inicjatywy dowódcy garnizonu mjr Bogdana Oźlańskiego oraz żołnierzy i pracowników wojska Składu Osowiec wchodzącego w skład 11 RBM[5], przy współudziale burmistrza Goniądza oraz Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego podjęto decyzję o upamiętnieniu 70 rocznicy zbrodni stalinowskiej dokonanej na polskich żołnierzach, którzy zostali pogrzebani w zbiorowych mogiłach – w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje koło Tweru lub w Piatichatkach na przedmieściu Charkowa.
Symbolika pomnika[edytuj | edytuj kod]
Pomnik poświęcony ofiarom mordu katyńskiego to fragment szyn zamontowanych na drewnianych podkładach ułożonych na podsypanym tłuczniem podtorzu. Bieg torów kolejowych kończący się na elemencie żelbetonowego sklepienia pochodzącego z polskiego schronu bojowego zniszczonego w czasie II wojny światowej, który jest ogrodzony drutami kolczastymi rozciągniętymi pomiędzy słupami. Tory kolejowe od fundamentów pomnika odzdziela łańcuch rozciągnięty pomiędzy metalowymi słupkami. W cokole monumentu została wmurowana lista kolatorów pomnika.
Poszczególne elementy pomnika nawiązują do symboliki męczeńskiej śmierci 21.473 oficerów Wojska Polskiego, oficerów i podoficerów Policji Państwowej oraz KOP-u, a także pracowników innych instytucji państwowych (inteligencji), którzy znaleźli się na terenach zajętych w wyniku agresji ZSRR na Polskę, a następnie zostali pomordowani w sowieckich kaźniach na tej „nieludzkiej ziemi” przez NKWD.
Konotacja symboliki pomnika;
- tory kolejowe – symbolizują ostatni konwój odbywany przez ofiary do stacji kolejowej Gniezdowo lub innych miejsc straceń,
- podkłady kolejowe – liczba podkładów kolejowych (10 szt.) nawiązuje do ilości upamiętnionych „Dębami Pamięci” pomordowanych oficerów,
- zapięty łańcuch – wejść żywym – można, wyjść żywym – nigdy, koniec „podróży życia”,
- druty kolczaste – symbolizują cierpienie, zniewolenie, męczeńską śmierć,
Pomnik – Dęby Pamięci[edytuj | edytuj kod]
Posadzenie „Dębów Pamięci” w Osowcu było odzewem na apel o. Józefa Jońca SChP, prezesa Stowarzyszenia Parafiada im. św. Józefa Kalasancjusza realizującego program „Katyń… ocalić od zapomnienia” – pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Pana Lecha Kaczyńskiego[6]. Według zasady każdy posadzony Dąb Pamięci upamiętnia jedno nazwisko, czyli konkretną osobę, która została zamordowana przez NKWD na rozkaz Stalina w Katyniu, Twerze lub Charkowie. W ramach tego programu posadzonych zostało 10 szt. dębów upamiętniających męczeńską śmierć oficerów, którzy byli związani z Centralną Szkołą Podoficerską Korpusu Ochrony Pogranicza (CSPodof. KOP) istniejącą w okresie międzywojennym w Osowcu lub stacjonującymi wojskami (m.in. 135 pp. rez., Batalionu KOP-u „Osowiec”) w Twierdzy Osowiec w momencie wybuchu II wojny światowej.
Upamiętnieni Dębami Pamięci[edytuj | edytuj kod]
W lutym 2010 r. Stowarzyszenie Parafiada zweryfikowało pozytywnie listę zamordowanych oficerów, którzy byli związani z Osowiecką twierdzą poprzez służbę wojskową lub byli słuchaczami CSPodof. KOP. Wystawionych zostało 10 ceryfikatów oraz wykonano 10 tabliczek do Dębów Pamięci na żołnierzy-oficerów, którzy dotychczas nie mieli jeszcze posadzonych dębów upamiętniających ich męczeńską śmierć.
- mjr Henryk Szurlej s. Jana ur. 07-07-1899 r. w Lutczy, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2048/1985/WE/2010),
- kpt. Antoni Jarosiński s. Dionizego, ur. 18-07-1906 r. w Jeziorkach, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2055/2949/WE/2010),
- kpt. Szymon Kacperek s. Piotra, ur. 28-10-1898 r. w Kozienicach, zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2052/2982/WE/2010)
- por. Stanisław Dąbrowski s. Józefa, ur. 03-12-1903 w Stoczku, zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2051/4815/WE/2010”),
- por. Edmund Diem s. Augusta ur. 28-11-1902 r. w Hermanowie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2046/4832/WE/2010)
- por. Stanisław Krzyżanowski s. Wincentego, ur. 10.09.1905 r. w Rudzie Guzowskiej, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2050/5856/WE/2010),
- por. Wacław Machniak s. Jana, ur. 12-12-1912 r. w Jagninie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2053/6128/WE/2010).
- por. Franciszek Majchrzak s. Walentego ur. 24-07-1909 r. w Woli Szkuckiej zamordowany w Charkowie (Certyfikat nr 2047/6144/WE/2010),
- por. Jan Sidorczuk s. Jana ur. 23-11-1911 r. zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2049/7100/WE/2010),
- por. Jan Witkiewicz s. Jana, ur. 01-06-1909 r. w Warszawie, zamordowany w Katyniu (Certyfikat nr 2054/7785/WE/2010),
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wypowiedź dra Andrzeja Kunerta na konferencji prasowej w dniu 6 września 2007 r. poświęconej premierze filmu „Katyń” Andrzeja Wajdy według komunikatu PAP:” ..., że zbrodnia katyńska miała gigantyczne znaczenie dla historii Polski. W Katyniu zginęła elita narodu, połowa ówczesnego korpusu oficerskiego Wojska Polskiego i kwiat kultury polskiej”, dostępne w Internecie, [dostęp 2010-05-10].
- ↑ Strona Podlaskiego UW w Białymstoku. Obchody 70. rocznicy Zbrodni Katynskiej w Osowcu-Twierdzy [dostęp 2010-05-24].
- ↑ Rocznica zbrodni katyńskiej w Twierdzy Osowiec [dostęp 2010-05-24].
- ↑ Komunikat Nr 152/VI kad. Biura Prasowego z dn. 10.04.2010 r.
- ↑ Strona WP. 11 RBM Olsztyn – uroczystości upamiętniające 70-lecie Zbrodni Katyńskiej [dostęp 2010-05-10].
- ↑ Program „Katyń… ocalić od zapomnienia” [dostęp 2010-05-10].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
-
Wojskowy ołtarz polowy zbudowany na uroczystość odsłonięcia pomnika w dniu 16 kwietnia 2010 r.
-
Abp – senior metropolii białostockiej Stanisław Szymecki i D-ca garnizonu Osowiec mjr Bogdan Oźlański
-
Warta honorowa przy Pomniku pełniona przez żołnierzy w asyście GR CSPodof. KOP-u.
-
Tablica upamiętniająca 70-lecie mordu NKWD na polskich żołnierzach
-
Ściana pamięci – certyfikaty Stowarzyszenia Parafiada upamiętniające pomordowanych oficerów
-
Tabliczka do Dębu Pamięci. Upamiętniony mjr Henryk Szurlej
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wniosek szefa NKWD Ławrentija Berii o rozstrzelenie więzionych Polaków. katyn-pamietam.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-10)].
- Katedra polowa WP. Lista polskich oficerów i policjantów zamordowanych w Katyniu, Miednoje i w Charkowie