PS1-10afx
| Odkrywca |
Pan-STARRS |
|---|---|
| Data odkrycia |
31 sierpnia 2010 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór |
Wodnika |
| Rektascensja |
22h 11m 24,162s |
| Deklinacja |
+00° 09′ 43,49″ |
| Odległość |
~10 miliardów ly |
| Największa jasność |
21,7m |
| Charakterystyka fizyczna | |
PS1-10afx – supernowa położona w gwiazdozbiorze Wodnika, odkryta w ramach programu Pan-STARRS. Widziana z Ziemi, supernowa osiągnęła jasność rzędu dziesięć do dwudziestu razy większą niż typowa supernowa typu Ia, jej jasność została spotęgowana przez soczewkowanie grawitacyjne galaktyki położonej pomiędzy nią a Ziemią. Według wcześniejszych hipotez, podejrzewano, że mógł być to także nietypowy wybuch typu hydrogen-poor super-luminous supernova (SLSN).
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Wybuch został odkryty w ramach programu Pan-STARRS. Supernowa gwałtownie pojaśniała w ciągu 12 dni osiągając wielkość gwiazdową 21,7 mag, co przy odległości około dziewięciu miliardów lat świetlnych (z=1,388) czyniłoby ją jedną z najjaśniejszych znanych supernowych o absolutnej wielkości -22,3 mag[1]. Całkowita jasność supernowej została określona na 4,1×1044 erg/s[1]. Po osiągnięciu maksymalnej jasności supernowa bardzo szybko pociemniała[1]. Widmo supernowej było bardzo zbliżone do widma typowego wybuchu typu Ia[1].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Odkrywcy supernowej byli w stanie wykluczyć kilka możliwych mechanizmów powstania takiej supernowej, ale nie byli w stanie do końca wytłumaczyć co na pewno mogło ją spowodować; wykluczono między innymi modele z szybko spowalniającym magnetarem czy z falą uderzeniową poruszającą się przez gęsty materiał gwiazdowy i powodującą zwiększenie jasności wybuchu[1]. Z powodu bardzo dużej jasności wybuchu naukowcy stworzyli hipotezę, że był to nietypowy wybuch typu SLSN[1]. W odróżnieniu od innych znanych wybuchów tego typu ten osiągnął maksymalną jasność przy długości promieniowania około 6800 K, a widma innych znanych SLSN są najjaśniejsze w zakresie promieniowania ultrafioletowego[1].
Według powstałej później hipotezy, supernowa PS1-10afx była zwykłym wybuchem typu Ia, którego jasność została pozornie wzmocniona przez soczewkowanie grawitacyjne[2]. Według tej hipotezy, pomiędzy PS1-10afx a Ziemią miała się znajdować supermasywna czarna dziura lub stosunkowo niewielkie halo ciemnej materii, które zagięło promieniowanie emitowane przez PS1-10afx kierując je ku Ziemi i pozornie wzmacniając[2].
Hipoteza soczewkowania grawitacyjnego została potwierdzona w 2014, kiedy pomiędzy supernową a Ziemią odkryto nieznaną wcześniej galaktykę[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Ryan Chornock, E. Berger, A. Rest, D. Milisavljevic, R. Lunnan, R.J. Foley, A.M. Soderberg, S.J. Smartt, A.J. Burgasser, P. Challis, L. Chomiuk, I. Czekala, M. Drout, W. Fong, M.E. Huber, R.P. Kirshner, C. Leibler, B. McLeod, G.H. Marion, G. Narayan, A.G. Riess, K.C. Roth, N.E. Sanders, D. Scolnic, K. Smith, C. W. Stubbs, J.L. Tonry, S. Valenti, W.S. Burgett, K.C. Chambers, K.W. Hodapp, N. Kaiser, R.-P. Kudritzki, P.A. Price: PS1-10afx at z=1.388: Pan-STARRS1 Discovery of a New Type of Superluminous Supernova. arxiv.org, 2013-01-31. [dostęp 2013-03-03]. (ang.).
- ↑ a b Robert M. Quimby, Marcus C. Werner, Masamune Oguri, Surhud More, Anupreeta More, Masayuki Tanaka, Ken'ichi Nomoto, Takashi J. Moriya, Gaston Folatelli, Keiichi Maeda, Melina Bersten: Extraordinary Magnification of the Ordinary Type Ia Supernova PS1-10afx. arxiv.org, 2013-02-12. [dostęp 2013-03-03]. (ang.).
- ↑ Bill Andrews: Mystery Solved: Supernova Lies Behind Cosmic ‘Magnifying Glass’. blogs.discovermagazine.com, 2014-04-24. [dostęp 2014-04-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Anil Ananthaswamy: Astrophile: Super-bright supernova hints at dark lens. newscientist.com, 2013-03-01. [dostęp 2013-03-03]. (ang.).
- PS1-10afx w bazie SIMBAD (ang.)