Osiotr (1901)
 Okręt we Francji | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia |
Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée, |
| Położenie stępki |
1899 |
| Wodowanie |
23 stycznia 1901 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Osiotr” → „Wnuszytielnyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
marzec 1901 |
| Zatopiony |
25 lutego 1904 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 312 ton |
| Długość |
56,6 metra |
| Szerokość |
5,9 metra |
| Zanurzenie |
3,02 metra |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 5200 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
26,5 węzła |
| Zasięg |
1250 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 381 mm (2 × I) |
| Załoga |
57–59 |
Osiotr (ros. Осётр) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z pięciu jednostek typu Foriel. Okręt został zwodowany 23 stycznia 1901 roku we francuskiej stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w Hawrze, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w marcu 1901 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Wnuszytielnyj” (ros. „Внушительный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została zatopiona 25 lutego 1904 roku nieopodal Port Artur przez japońskie krążowniki.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Osiotr” był jednym z pięciu niszczycieli zamówionych i zbudowanych we Francji[1][2]. Okręty były ulepszoną wersją pierwszego typu francuskich niszczycieli – Durandal, z odmiennym rozmieszczeniem kominów w dwóch parach po dwa[1][2].
Okręt zbudowany został w stoczni Société Nouvelle des Forges et Chantiers de la Méditerranée w Hawrze[1][3][a]. Stępkę jednostki położono w 1899 roku, a zwodowany został 23 stycznia 1901 roku[2][b].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem[1][2]. Długość całkowita wynosiła 56,6 metra, szerokość 5,9 metra i maksymalne zanurzenie 3,02 metra[1][2][c]. Wyporność normalna wynosiła 312 ton, zaś pełna 347 ton[1][2][d]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5200 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Normand[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 82 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1250 Mm przy prędkości 13 węzłów[2][e].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: umieszczone na nadbudówce dziobowej pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[1][2]. Jednostka wyposażona była w dwie pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na pokładzie za pierwszą i drugą parą kominów[1][2].
Załoga okrętu liczyła 57–59 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][4][f].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Osiotr” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w marcu 1901 roku[2]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[3]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Wnuszytielnyj” (ros. „Внушительный”)[2]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[3][5].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[6][7]. 27 stycznia?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur[8][9]. 12 lutego?/25 lutego dowodzony przez kmdra por. Liwena zespół niszczycieli („Wnuszytielnyj”, „Biesstrasznyj”, „Bditielnyj” i „Lejtienant Burakow”) udał się na patrol u północno-zachodnich wybrzeży półwyspu Kwantung[10]. Powracając zespół natknął się na okręty japońskiego 1. dywizjonu niszczycieli i podczas walki „Wnuszytielnyj” i „Biesstrasznyj” oddzieliły się od pozostałych dwóch jednostek, chroniąc się na wodach Zatoki Gołębiej[11]. Rano oba niszczyciele udały się w kierunku bazy, jednak na ich drodze stanęły okręty 3. dywizjonu krążowników kontradmirała Shigeto Dewy (krążowniki pancernopokładowe „Chitose”, „Kasagi”, „Takasago” i „Yoshino”)[12]. Na pomoc niszczycielom wyszły z Port Artur krążowniki „Bajan”, „Askold” i „Nowik”, co wykorzystał „Biesstrasznyj” docierając na redę Port Artur[11]. Spóźniony, pozostały w Zatoce Gołębiej „Wnuszytielnyj” stał się około południa celem ognia artyleryjskiego japońskich krążowników, w wyniku którego stracił jednego członka załogi i ze zniszczony kotłem i przestrzelonym kadłubem wyrzucił się na brzeg[11][13]. Wrak został 40 minut później zniszczony przez „Yoshino”, a załoga niszczyciela dotarła drogą lądową do bazy[11][13].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Identycznie podają Brassey 1903 ↓, s. 343 i Olender 2012 ↓, s. 248. Natomiast Gogin 2022 ↓ podaje, że okręt powstał w stoczni Chantiers et Ateliers Augustin Normand w Hawrze.
- ↑ Rok wodowania 1901 potwierdza Olender 2012 ↓, s. 248. Natomiast Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207 podaje, że stępkę okrętu położono w 1898 roku, a zwodowany został w 1900 roku.
- ↑ Olender 2012 ↓, s. 248 podaje, że długość wynosiła 55,8 metra, szerokość 6,3 metra i zanurzenie 2 metry.
- ↑ Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343 podają wyporność 300 ton.
- ↑ Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207 podaje, że okręt zabierał 60–70 ton węgla.
- ↑ Gogin 2022 ↓ podaje, że załoga liczyła 64 osoby.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 207.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 59-60.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1985 ↓, s. 353.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 70.
- ↑ a b c d Dyskant 1996 ↓, s. 71.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 30, 71.
- ↑ a b Olender 2011 ↓, s. 35.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: FOREL torpedo boats (1901 - 1902). Navypedia. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
