Notacanthus

	Notacanthus
	Bloch, 1788
	; N. sexspinis na ilustracji z 1896 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	nowopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Nadrząd	elopsopodobne
Rząd	łuskaczokształtne
Rodzina	łuskaczowate
Rodzaj	Notacanthus
	Typ nomenklatoryczny
	Notacanthus chemnitzii Bloch, 1788
Synonimy
	Kampylodon Fabricius, 1798; Acanthonotus Bloch & Schneider, 1801; Notacanthum — Rafinesque, 1815; Campylodon Cuvier & Valenciennes, 1832; Gigliolia Goode & Bean, 1895;
	Kampylodon Fabricius, 1798; Acanthonotus Bloch & Schneider, 1801; Notacanthum — Rafinesque, 1815; Campylodon Cuvier & Valenciennes, 1832; Gigliolia Goode & Bean, 1895;
Gatunki
	7 gatunków – zobacz opis w tekście
	7 gatunków – zobacz opis w tekście
	Multimedia w Wikimedia Commons

Notacanthus – rodzaj ryb promieniopłetwych z rodziny łuskaczowatych (Notacanthidae).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach Oceanu Arktycznego, Oceanu Atlantyckiego, Oceanu Indyjskiego i Oceanu Spokojnego^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 120 cm^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1788 roku niemiecki przyrodnik Marcus Elieser Bloch w artykule poświęconym dwóm nowym gatunkom ryb opublikowanym w czasopiśmie Abhandlungen der Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) łuskacz (N. chemnitzii).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Notacanthus (Notacanthum): gr. νωτον nōton ‘tył, grzbiet’; ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē ‘punkt’^[9].
Kampylodon (Campylodon): gr. καμπυλος kampulos ‘zgięty’, od καμπτω kamptō ‘zginać’^[10]; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[11]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Campylodon fabricii Reinhardt, 1837 (= Notacanthus chemnitzii Bloch, 1788)^[7].
Acanthonotus: gr. ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē ‘punkt’^[12]; -νωτος -nōtos ‘-tyły, -grzbiety’, od νωτον nōton ‘tył, grzbiet’ ^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Notacanthus nasus Bloch, 1795 (= Notacanthus chemnitzii Bloch, 1788).
Gigliolia: Enrico Hillyer Giglioli (1845–1909), włoski zoolog^[6]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Gigliolia moseleyi Goode & Bean, 1895 (= Notacanthus sexspinis Richardson, 1846).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]:

Notacanthus abbotti Fowler, 1934
Notacanthus arrontei Bañón, Barros-García, Baldó, Cojan & Carlos, 2024
Notacanthus bonaparte Risso, 1840
Notacanthus chemnitzii Bloch, 1788 – łuskacz^[14]
Notacanthus indicus Lloyd, 1909
Notacanthus sexspinis Richardson, 1846
Notacanthus spinosus Garman, 1899

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Notacanthus Bloch, 1788.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Kampylodon Fabricius, 1798.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b M.E. Bloch. Ueber zwey merkwürdige Fischarten. „Abhandlungen der Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften”. 3, s. 278, 1788. (niem.).
↑ O. Fabricius. Beskrivelse over 2de sieldne Grønlandske fiske: bugte-tanden (Kampylodon) og den tornefulde rognkald (Cyclopterus spinosus). „Skrivter af Naturhistorie-selskabet”. 4 (2), s. 22, 1798. (niem.).
↑ M.E. Bloch: Systema Ichthyologiae Iconibus cx Ilustratum. Post obitum auctoris opus inchoatum absolvit, correxit, interpolavit Jo. Gottlob Schneider, Saxo. Berolini: Sumtibus auctoris impressum et Bibliopolio Sanderiano commissum, 1801, s. 390. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 89. (fr.).
↑ G. Cuvier & A. Valenciennes: Histoire naturelle des poissons. T. 8: Des Scombéroïdes. Paris: Chez F. G. Levrault, 1832, s. 465. (fr.).
↑ ^a ^b G.B. Goode & T.H. Bean. Scientific results of explorations by the U. S. Fish Commission steamer Albatross. No.XXIX.—A revision of the order Heteromi, deep-sea fishes, with a description of the new generic types Macdonaldia and Lipogenys. „Proceedings of the United States National Museum”. 17 (1013), s. 464, 1895. (ang.).
↑ ^a ^b ^c RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-03] (ang.).
↑ ^a ^b R. Froese & D. Pauly: Notacanthus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-05-03]. (ang.).
↑ Ch. Scharpf: Family Notacanthidae Rafinesque 1810 (Deep-sea Spiny Eels). The ETYFish Project. [dostęp 2024-05-03]. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 44.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 171.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 4.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 167.
↑ S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo morskie, 1982, s. 232. ISBN 83-215-2103-7.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[4] Niepoprawna późniejsza pisownia Notacanthus Bloch, 1788.

[6] Niepoprawna późniejsza pisownia Kampylodon Fabricius, 1798.

[blo-1] M.E. Bloch. Ueber zwey merkwürdige Fischarten. „Abhandlungen der Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften”. 3, s. 278, 1788. (niem.).

[fab-2] O. Fabricius. Beskrivelse over 2de sieldne Grønlandske fiske: bugte-tanden (Kampylodon) og den tornefulde rognkald (Cyclopterus spinosus). „Skrivter af Naturhistorie-selskabet”. 4 (2), s. 22, 1798. (niem.).

[blo&sch-3] M.E. Bloch: Systema Ichthyologiae Iconibus cx Ilustratum. Post obitum auctoris opus inchoatum absolvit, correxit, interpolavit Jo. Gottlob Schneider, Saxo. Berolini: Sumtibus auctoris impressum et Bibliopolio Sanderiano commissum, 1801, s. 390. (łac.).

[raf-5] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 89. (fr.).

[cuv&val-7] G. Cuvier & A. Valenciennes: Histoire naturelle des poissons. T. 8: Des Scombéroïdes. Paris: Chez F. G. Levrault, 1832, s. 465. (fr.).

[goo&bean-8] G.B. Goode & T.H. Bean. Scientific results of explorations by the U. S. Fish Commission steamer Albatross. No.XXIX.—A revision of the order Heteromi, deep-sea fishes, with a description of the new generic types Macdonaldia and Lipogenys. „Proceedings of the United States National Museum”. 17 (1013), s. 464, 1895. (ang.).

[cof-9] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-03] (ang.).

[fro&pau-10] R. Froese & D. Pauly: Notacanthus. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-05-03]. (ang.).

[ety-11] Ch. Scharpf: Family Notacanthidae Rafinesque 1810 (Deep-sea Spiny Eels). The ETYFish Project. [dostęp 2024-05-03]. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=84_44]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 44.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=211_171]-13] Jaeger 1959 ↓, s. 171.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=44_4]-14] Jaeger 1959 ↓, s. 4.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=207_167]-15] Jaeger 1959 ↓, s. 167.

[rut-16] S. Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo morskie, 1982, s. 232. ISBN 83-215-2103-7.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]