Moritz Julius Bonn
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 czerwca 1873 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 stycznia 1965 |
| Zawód, zajęcie |
ekonomista, politolog |
Moritz Julius Bonn (ur. 28 czerwca 1873 we Frankfurcie nad Menem, zm. 25 stycznia 1965 w Londynie) – niemiecki ekonomista i politolog, wykładowca akademicki, współpracownik niemieckiej delegacji negocjującej traktat wersalski, na emigracji od 1933 do śmierci, brytyjski agent wpływu w Stanach Zjednoczonych w okresie II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Moritz Julius Bonn urodził się 28 czerwca 1873 w rodzinie zasymilowanych Żydów we Frankfurcie nad Menem[1][2][3]. Studiował ekonomię w Monachium i Wiedniu[2]. W 1895 obronił pracę doktorską Spaniens Niedergang während der Preisrevolution des 16. Jahrhunderts napisaną pod kierunkiem Lujo Brentano (1844–1931)[2]. Następnie studiował w London School of Economics[2]. W 1905 uzyskał habilitację (na podstawie pracy Die englische Kolonisation in Irland) na Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana w Monachium[1][2]. W 1906 poślubił angielską sufrażystkę Theresę Cubitt[3]. Od 1910 był wykładowcą i rektorem Wyższej Szkoły Handlowej w Monachium (Handelshochschule München, w 1946 włączonej do Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana)[1].
W latach 1914–1917 prowadził wykłady gościnne na amerykańskich uczelniach[1]. Oprócz pracy akademickiej, agitował na rzecz nieangażowania się Stanów Zjednoczonych w wojnę w Europie[3]. Do Niemiec powrócił po zerwaniu przez to państwo stosunków dyplomatycznych ze Stanami Zjednoczonymi w 1917[2]. Został doradcą cesarza do spraw amerykańskich[3].
Po I wojnie światowej, w latach 1920–1922, był ekspertem do spraw reparacji wojennych w Kancelarii Rzeszy[2]; współpracował z niemiecką delegacją negocjującą traktat wersalski w Paryżu i uczestniczył w konferencji w Spa[1]. Był członkiem założycielem Niemieckiej Partii Demokratycznej (Deutsche Demokratische Partei)[4].
Po 1920 został wykładowcą Wyższej Szkoły Handlowej w Berlinie i kierownikiem założonego przez siebie Instytutu Finansów, a w 1931 rektorem tej szkoły[1][2]. W latach 1924–1926 wykładał na Williams College w Stanach Zjednoczonych[2].
W latach 1930–1932 był członkiem tzw. delegacji do spraw złota, powołanej przez Ligę Narodów do analizy rzadkości złota i jej wpływu na waluty oparte na złocie[1].
Po dojściu nazistów do władzy w 1933 został wyrzucony z pracy i uciekł do Londynu, gdzie w latach 1933–1938 wykładał w Londyńskiej Szkole Ekonomii[1]. W czasie II wojny światowej pracował na uczelniach amerykańskich, gdzie prowadził działania na rzecz Wielkiej Brytanii jako agent wpływu[3]. W 1946 powrócił do Londynu[1].
Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]
Jego zainteresowania naukowe obejmowały zagadnienia dotyczące imperializmu[3]. Dzięki swoim znakomitym kontaktom w Wielkiej Brytanii otrzymał kontrakt na przetłumaczenie na język niemiecki i wydanie dzieła Johna Maynarda Keynesa (1883–1946) Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza (1936)[3].
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- 1918 – Irland und die irische Frage[2]
- 1925 – Die Krisis der europäischen Demokratie[2]
- 1932 – Kapitalismus oder Feudalismus?[2]
- 1953 – So macht man Geschichte. Bilanz eines Lebens (autobiografia)[5]
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- 1956 – tytuł doctor honoris causa przyznany przez Wolny Uniwersytet Berliński[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Bundesarchiv: Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik online: Bonn, Moritz Julius. [dostęp 2016-10-02]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Freie Universität Berlin: Prof. Dr. Moritz Julius Bonn. [dostęp 2016-10-02]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g Patricia Clavin: 'A Wondering Scholar’ in Britain and the USA, 1933–1945: The Life and Work of Moritz Bonn. W: Anthony Grenville: Refugees from the Third Reich in Britain. Rodopi, 2002, s. 27–42. ISBN 978-90-420-1104-5. [dostęp 2016-10-02]. (ang.).
- ↑ Jens Hacke. Moritz Julius Bonn – ein vergessener Verteidiger der Vernunft. Zum Liberalismus in der Krise der Zwischenkriegszeit. „Mittelweg 36”, s. 26–59, 2010. (niem.).
- ↑ Nikola Becker: Autobiographien (Weimarer Republik). W: Historisches Lexikon Bayerns. 2006-05-11. [dostęp 2016-10-02]. (niem.).