Mediusella bernieri
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Mediusella |
| Gatunek |
Mediusella bernieri |
| Nazwa systematyczna | |
| Mediusella bernieri (Baill.) Hutch. Fam. Fl. Pl., ed. 3: 348 (1973)[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Mediusella bernieri (Baill.) Hutch. – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Mediusella (Cavaco) Hutchinson, należącego do rodziny Sarcolaenaceae, występujący endemicznie w północno-wschodniej części Madagaskaru[5], na obszarze od masywu Ankotekona do miasta Vohemar[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Małe drzewka lub krzewy o wysokości do 8 m. Pień o średnicy do 20 cm. Młode gałązki spłaszczone, nagie; starsze nagie, z białymi przetchlinkami[6].
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Liście skórzaste, nagie, o wielkości 3–6 × 2–4 cm, jasnozielone z wierzchu i matowozielone do białawych w części spodniej, o blaszce drobno ząbkowanej, szeroko jajowatej, nasadzie zaokrąglonej do sercowatej i wierzchołku tępym do zaokrąglonego, czasami ostrym. Użyłkowanie liścia pierzaste, żyłka główna żółtawa, żyłki boczne 5–12 z każdej strony. Ogonek liściowy o długości 6–11 mm. Przylistki brązowe, nagie, występujące w parach, wolne, wcześnie zrzucane[6].
- Kwiaty
- Kwiaty zebrane po 2-3 w wierzchotkę, rzadko pojedyncze. Szypułka o długości 1-2 mm. Wsparte nagą, zieloną, urnowatą okrywą, o długości 3–10 mm i szerokości 3–8 mm, zakończoną 8–10 trójkątnymi ząbkami. Okwiat o długości 1,4–2,2 cm. Działki kielicha trzy, zielone, odwrotnie jajowate, głęboko wcięte, trwałe, nachodzące na siebie, doosiowo często owłosione, odosiowo nagie, zamknięte w okrywie. Pięć płatków korony białych do jasnożółtych, jajowatych, głęboko wciętych, trwałych, wykrzywionych, wyrastających ponad okrywę na długość 7–11 mm. Od 20 do 50 pręcików o długości 6–12 mm, położonych w 1–2 okółkach, na białych do zieleniejących nitkach, wolnych, smukłych, o nierównej długości. Pylniki żółte, z dwoma woreczkami pyłkowymi, pękające przez podłużną szczelinę. Słupek górny, zalążnia jajowata, trójkomorowa, rowkowana, owłosiona, o wysokości 3–7 mm. Szyjka słupka zielona, smukła, naga, o długości 4–8 mm. Znamię żółte, główkowate, o szerokości 2 mm[6].
- Owoce
- Jajowate, rowkowane, o wielkości 6–11 × 4–9 mm, zwykle częściowo zamknięte w cienkiej okrywie, zawierające od 2 do 3 nasion[6].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Wieloletnie fanerofity i nanofanerofity[5]. Kwitną i owocują od lutego do lipca[6].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
- Siedlisko
- Lasy kserofityczne, na piaskowcach, wapieniach oraz skałach metamorficznych i magmowych, na wysokości od 50 do 300 m n.p.m.[6]
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek z monotypowego rodzaju Mediusella (Cavaco) Hutchinson, w rodzinie Sarcolaenaceae[3]. W niektórych ujęciach w obrębie rodzaju wyróżniany jest też gatunek Mediusella arenaria (F. Gérard) Hong-Wa[6], w innych uznawany za synonim Leptolaena arenaria (F.Gérard) Cavaco[7]. Rodzaj Mediusella jest siostrzany dla Xerochlamys[6].
Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzaju pochodzi od łacińskiego słowa medius, oznaczającego „średni” oraz zdrobniającego formantu -ella i odnosi się do wielkości roślin[8].
Lokalna nazwa tych roślin w języku malgaskim to zahana[6].
- Leptolaena bernieri Baill., Bull. Mens. Soc. Linn. Paris 1: 564 (1886)
- Xerochlamys bernieri (Baill.) H.Perrier, Bull. Soc. Bot. France 78: 59 (1931).
Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Gatunek zagrożony wyginięciem. Ujęty w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN (2020.2) ze statusem EN. Roślina występuje w 5 lokalizacjach na obszarze 108 km². Znanych jest 9 subpopulacji tego gatunku, z których cztery występują na obszarach chronionych. Odnotowywany jest ciągły spadek liczebności roślin tego gatunku z powodu niszczenia siedlisk w wyniku działalności rolniczej, pożarów i eksploatacji drewna[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-16] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).
- ↑ a b M. Rabarimanarivo, Mediusella bernieri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-16] (ang.).
- ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Cynthia Hong Wa. Endemic families of Madagascar. XII. Resurrection and taxonomic revision of the genera Mediusella (Cavaco) Hutchinson and Xerochlamys Baker (Sarcolaenaceae). „Adansonia”. 31 (2), s. 311-339, 2009. DOI: 10.5252/a2009n2a7.
- ↑ Mediusella arenaria. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-07-18].
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-86645-3.