Maria Chludzińska-Józefowicz
Maria Concetta Chludzińska-Józefowicz (ur. 27 listopada 1894 w Smoleńsku, zm. 15 kwietnia 1936 w Warszawie) – polska pielęgniarka Czerwonego Krzyża. Jedna z najbardziej zasłużonych na polu pielęgniarskim postaci z czasów I wojny światowej i międzywojennej epoki.
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Pochodziła ze starej ziemiańskiej rodziny na Białej Rusi (córka Władysława Chludzińskiego i Emmy z domu Paulucci). W młodocianym wieku poświęciła się w majątku rodzinnym na Witebszczyźnie pracy społecznej wśród włościan; w Dreźnie doskonaliła się w muzyce, uczęszczając jednocześnie na kursy Czerwonego Krzyża[1]
Działalność jako sanitariuszka[edytuj | edytuj kod]
Przed wojną jeszcze ukończyła wyższe kursy sanitarne (m.in. szkołę pielęgniarek w Wenecji[2]), a z jej wybuchem, nie mogąc wrócić do kraju, jako sanitariuszka Włoskiego Czerwonego Krzyża, udała się na front i tam pracowała z zapałem, niezwykłą odwagą i poświęceniem. Za wstawiennictwem między innymi księżnej D’Aosta (głównej inspektorki Włoskiego Czerwonego Krzyża), po ukończeniu z odznaczeniem kursów sanitarnych przyjęta została do służby sanitarnej w wojsku. Wkrótce otrzymała srebrny medal za ratowanie chorych i rannych, których wynosiła na własnych barkach z palącego się szpitala. Brała udział w pamiętnej bitwie nad Isonzo[3]. Po dziesięciu dniach jej trwania, na posterunku oddział austriacki (mimo konwencji genewskiej) aresztował ją pod zarzutem szpiegostwa (Polka na włoskiej służbie) i umieścił w podziemnych kazamatach twierdzy w Lublanie.
Otrzymała wiele odznaczeń, a między nimi pierwsza jako kobieta wojenny medal włoski: „Medaglia d’argento al valore” oraz najwyższą międzynarodową odznakę dla pielęgniarek „Florence Nightingale”, którą jedna z pierwszych w czasie wojny otrzymała. Po powstaniu Polski wróciła do wolnej ojczyzny, którą wkrótce czekała wojna z bolszewikami. Jako sanitariuszka, udała się na front, aby nieść pomoc żołnierzowi polskiemu, oraz walczyć z epidemią tyfusu na Wołyniu. Z nastaniem pokoju, została wydelegowana z Polski do Londynu na roczny międzynarodowy kurs dla pielęgniarek, który ukończyła w 1921 r. W Krakowie z pomocą Amerykańskiego Czerwonego Krzyża organizowała roczne kursy dla pielęgniarek. W 1922 r. przyjechała do Warszawy i razem z Polskim Czerwonym Krzyżem i przedstawicielką Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, miss Helen Bridge, współdziałała w zorganizowaniu „Zawodowej szkoły pielęgniarek”[4]. Po otwarciu Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa została zatrudniona jako instruktorka i pracowała w tejże szkole od 1 maja 1922 r. do 14 kwietnia 1923, oraz jako instruktorka w placówkach szpitalnych szkolenia praktycznego[5]
Śmierć[edytuj | edytuj kod]
Zmarła na Starym Mieście w Warszawie. Pozostawiła po sobie owdowiałego męża Wacława Józefowicza. Pochowana została w grobowcu na warszawskich Powązkach z Alojzym Chludzińskim (dziadkiem), rodzonym bratem bł. Celiny Borzęckiej. Na płycie nagrobnej widnieje napis: MARIA CONCETTA CHLUDZIŃSKA SIOSTRA CZERWONEGO KRZYŻA WŁOSKIEGO I POLSKIEGO.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Romer, Polka bohaterką włoską, „Polonia-Italia”, Warszawa 1936, nr 5 (20 maja 1936), s. 20.
- ↑ S. Krzywoszewski (red.), W ofiarnej służbie, „Świat: pismo tygodniowe ilustrowane”, R. 31, nr 34 (22 sierpnia 1936), s. 13.
- ↑ A. Romer, Polka bohaterką włoską, s. 20.
- ↑ M. Gromanowa, Śp. Marja Concetta z Chludzińskich Józefowiczowa, „Kurjer Warszawski”, R. 116, nr 111,(23 kwietnia 1936) – wydanie wieczorne, s. 11–12.
- ↑ M. B. Jezierska (red.), Pochylone nad człowiekiem: z dziejów Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa 1921-1945,Wydawnictwo Naukowe PWN 1991, s. 46.