Madagascarchaea

Madagascarchaea
Wood et Scharff, 2018
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Podrząd	Opisthothelae
Infrarząd	Araneomorphae
Rodzina	Archaeidae
Rodzaj	Madagascarchaea
Typ nomenklatoryczny
Archaea gracilicollis Millot, 1948

Madagascarchaea – rodzaj pająków z rodziny Archaeidae. Występuje endemicznie w krainie madagaskarskiej. Obejmuje 18 opisanych dotąd gatunków.

Morfologia

Pająki te osiągają od 1,46 do 2,87 mm długości ciała. Ubarwienie karapaksu i sternum jest rudobrązowe. Na karapaksie występują rozgałęziające się szeregi białych, umieszczonych na małych wzgórkach szczecinek. Część głowowa karapaksu jest wydłużona ku górze i niżej przewężona, przypominając głowę na długiej szyi. Na szczycie głowy leży sześć wypustek (po parze przednich, bocznych i tylnych), zaopatrzonych w pojedyncze niewielkie kolce i formujących wraz z nimi koronę – cecha ta wyróżnia Madagascarchaea na tle całej rodziny. Na przedzie szyjowatego przewężenia występuje szczelina, biegnąca od nasad szczękoczułków do wargi górnej. Środkowe pary oczu rozmieszczone są na planie szerszego z przodu trapezu. Oczy przednio-boczne stykają się z tylno-bocznymi. W pobliżu oczu tylno-środkowych i bocznych leży krótki kolec. Sternum jest dłuższe niż szerokie i powykrawane wokół bioder, porośnięte białymi szczecinkami poosadzanymi na guzkach. Endyty są zbieżne i zaopatrzone w spiczastą serrulę. Przy nasadach szczękoczułków występuje para małych, okrągławych sklerytów, a między szczękoczułkami jeden skleryt trójkątny. Szczękoczułki mają na przedzie guzek ze skierowaną ku dołowi i pogrubioną szczecinką, a na bokach listewki służące strydulacji wraz z włoskami na przednio-bocznych częściach nogogłaszczków. Odnóża kroczne są jasnobrązowe do rudobrązowych, porośnięte rzadko rozmieszczonymi szczecinkami. Kolejność par odnóży od najdłuższej do najkrótszej to: I, II, IV, III. Uda ostatniej pary są wyraźnie zakrzywione. Na spodach nadstopi dwóch ostatnich par występują grupki zmodyfikowanych szczecinek.

Opistosoma może być z tyłu zaokrąglona, spłaszczona lub wklęśnięta. Oprócz szczecinek grubych i białych mogą na niej występować cieńsze szczecinki czarne. Płytka płciowa i wieczka płuc książkowych są płaskie i zesklerotyzowane. Kądziołki przędne otoczone są pierścieniem. Kądziołki pary przednio-bocznej mają pólka przędne podzielone na część środkową z jednym dużym gruczołem ampułkowatym większym i część boczną z u samic piętnastoma, a u samców mniejszą liczbą mniejszych gruczołów przędnych gruszkowatych. Kądziołki pary tylno-środkowej u samicy mają duży gruczoł ampułkowaty mniejszy, trzy bocznie położone gruczoły przędne groniaste i z tyłu położony gruczoł cylindryczny. U samca kądziołki tej pary mają tylko dwa bocznie położone gruczoły przędne groniaste i pozbawione są gruczołu cylindrycznego. Kądziołki pary tylno-bocznej mają cztery gruczoły przędne groniaste umieszczone w jednym szeregu, a u samic ponadto dwa większe gruczoły cylindryczne. Stożeczek jest rozwinięty.

Nogogłaszczki samców wyróżniają się na tle rodziny obecnością na rzepce apofizy retrolateralnej. Bulbus zawiera różnie wykształcone: zesklerotyzowaną część grzbietową, skleryt boczny i wyrostek proapikalny. Ta pierwsza część połączona jest wewnętrznie z embolusem, który może mieć rozdwojony wierzchołek. Samice cechują się torebką kopulacyjną zawierającą grzbietową płytkę zesklerotyzowaną, która może być mała lub powiększona i wówczas wyposażona w boczne, spłaszczone skrzydełka.

Ekologia i występowanie

Rodzaj ten występuje endemicznie na Madagaskarze. Jego przedstawicieli spotyka się w pierwotnych górskich i nizinnych lasach deszczowych, lasach galeriowych, suchych lasach tropikalnych, madagaskarskich lasach ciernistych, górskich zakrzewieniach. Dwa gatunki znajdywano również w lasach zaburzonych ludzką działalnością.

Pająki te nie wykorzystują przędzy do chwytania ofiar, a jedynie do zwisania i budowy kokonów jajowych. Wyspecjalizowane są w polowaniu na inne pająki i potrafią pochwycić ofiarę swoich rozmiarów. Do wykrywania ofiary służą im powolne, koliste ruchy najdłuższej, pierwszej pary odnóży. Gdy wejdą w kontakt z pająkiem, wydłużone szczękoczułki są błyskawicznie prostowane do przodu i ofiara nadziewa się na nie. Później jeden szczękoczułek obniża się, a drugi pozostaje wyciągnięty z ofiarą nabitą na jego pazur jadowy. Dopiero gdy ta przestanie się poruszać, obniżana jest ku otworowi gębowemu.

W trakcie zalotów obie płcie strydulują. W czasie kopulacji partnerzy zwróceni są ku sobie brzusznymi stronami ciała, ale przodami ciała w przeciwnych kierunkach. Samica nosi ze sobą kokon za pomocą trzeciej pary odnóży do czasu wylęgu młodych.

Taksonomia

Rodzaj ten wprowadzony został w 2018 roku przez Hannę M. Wood i Nikolaja Scharffa. Wcześniej odpowiadający mu klad klasyfikowany był w obrębie rodzaju Eriauchenius, jako grupa gatunków Eriauchenius gracilicollis, a jego opis podała Wood w 2008 roku. Wyniki molekularno-morfologicznej analizy filogenetycznej wskazują, że rodzaj Madagascarchaea stanowi grupę siostrzaną dla kladu obejmującego rodzaje Eriauchenius i Afrarchaea.

Nazwa rodzajowa to połączenie nazwy wyspy (Madagascar) z nazwą nominatywnego rodzaju rodziny, Archaea.

Do rodzaju tego zalicza się 18 opisanych dotąd gatunków:

• Madagascarchaea ambre (Wood, 2008)
• Madagascarchaea anabohazo (Wood, 2008)
• Madagascarchaea borimontsina (Wood, 2008)
• Madagascarchaea fohy Wood et Scharff, 2018
• Madagascarchaea gracilicollis (Millot, 1948)
• Madagascarchaea griswoldi (Wood, 2008)
• Madagascarchaea halambohitra (Wood, 2008)
• Madagascarchaea jeanneli (Millot, 1948)
• Madagascarchaea lavatenda (Wood, 2008)
• Madagascarchaea legendrei (Platnick, 1991)
• Madagascarchaea lotzi Wood et Scharff, 2018
• Madagascarchaea moramora Wood et Scharff, 2018
• Madagascarchaea namoroka (Wood, 2008)
• Madagascarchaea rabesahala Wood et Scharff, 2018
• Madagascarchaea spiceri (Wood, 2008)
• Madagascarchaea tsingyensis (Lotz, 2003)
• Madagascarchaea vadoni (Millot, 1948)
• Madagascarchaea voronakely (Wood, 2008)