Lotnisko polowe Poniatów

Lotnisko polowe w Poniatowie – polskie polowe lotnisko wojskowe które funkcjonowało na początku Kampanii wrześniowej w Poniatowie. Startowały stamtąd samoloty 113 Eskadry Myśliwskiej, 114 Eskadry Myśliwskiej i 123 Eskadry Myśliwskiej, a po ich odejściu lotnictwo Armii Modlin.

Dawne Lotnisko w Poniatowie teraz

Historia

Lotnisko polowe w Poniatowie zostało przygotowane parę tygodni przed wybuchem wojny. Wyboru terenu dokonało dowództwo 1 Pułku Lotniczego. 27 sierpnia do Poniatowa przybyli pierwsi żołnierze, samochody przywiozły całe potrzebne wyposażenie. W warunkach pełnej konspiracji ukryto w lesie skład amunicji i zakopano połowe z przywiezionych beczek z benzyną, urządzono też stanowiska obrony przeciwlotniczej. 29 sierpnia wieczorem przyleciały maszyny dwóch eskadr i zostały schowane pomiędzy drzewami. 1 września z samego rana doleciały jeszcze maszyny trzeciej eskadry która miała stacjonować na lotnisku w Poniatowie. W Poniatowie wtedy było 48 lotników i 32 maszyny (PZL P.11 i PZL P.7). Około godziny 6:50 rozpoczął się czas sygnału alarmowego chwile później wystartowały już pierwsze maszyny. Tego dnia polscy lotnicy odnieśli sukcesy i porażki. Pierwszego polskiego zestrzelenia niemieckiej maszyny dokonał por. Aleksander Gabszewicz, którego maszyna po południu została zestrzelona i spadła w okolicach Olszewnicy, sam wyskoczył na spadochronie i wrócił później na lotnisko. Mimo przewagi technicznej niemieckich samolotów Polacy dokonali kilka zestrzeleń. Kilku lądowało przymusowo z uszkodzeniami, kilku też ratowało się skacząc na spadochronach. Tego dnia swój ostatni lot w życiu wykonał kpt. Mieczysław Leonard Olszewski, którego maszyna spadła w Stanisławowie oraz por. Piotrowski którego maszyna spadła w Choszczówce. 2 września dzięki wysiłkom mechaników mimo braków w częściach zamiennych liczba myśliwców w Poniatowie wynosiła 16 P.11 i 5 P.7. Łącznie po pierwszym dniu ubyło 11 maszyn. 3 września lotnicy dostali rozkaz przeniesienia się na lotnisko w Radzikowie. Potem na lotnisku stacjonowali piloci Armii Modlin do 7 września.

Zwycięstwa pilotów z Poniatowa

Lista zestrzeleń dokonanych przez pilotów z IV/1 Dywizjonu stacjonującego w Poniatowie według J. Cynka:

• kpt. Adam Kowalczyk – d-ca IV/1 Dywizjonu – 1 Do 17 rejonie Otwocka(?)
• kpt. Juliusz Frey – d-ca 114 Eskadry (razem ze 152 esk. Armii Modlin) – He 111
• ppor. Jan Borowski – 113 Eskadra – 1 Bf 109 – Las Kabacki
• pchor. Jerzy Radomski – 113 Eskadra – 1 Bf 109
• ppor. Włodzimierz Miksa razem z plut. Władysławem Kiedrzyńskim – 114 Eskadra – 1 Bf 109 Ostrołęka/Stawiski
• ppor. Włodzimierz Miksa razem z plut. Władysławem Kiedrzyńskim – 114 Eskadra – 1 Bf 109 – Ostrołęka/Stawiski
• ppor. Tadeusz Sawicz – 114 Eskadra – 1 Bf 109
• ppłk Leopold Pamuła – z-ca d-cy Brygady Pościgowej start z lotniska Poniatów na samolocie IV/1 Dywizjonu – 1 Bf 109 – Jabłonna(?)

Ciężko jest potwierdzić te dane i wiele raportów z tym związanych dzielą duże rozbieżności z powodu trudności ustalenia stanu faktycznego zwycięstw lotników

Przyczyny opuszczenia lotniska przez Brygadę Pościgową

Polscy lotnicy obawiali się wykrycia przez niemieckich żołnierzy. Podejrzewali miejscowy wiatrak jako obiekt szpiegowski, byli ofiarami wielu sabotaży: spuszczenia benzyny z cystern kolejowych które miały trafić do lotników, ostrzeliwania polskich samolotów podczas startu przez niemieckich pobliskich mieszkańców i umyślne zakłócenia fali radiowych przez Niemców. We znaki lotnikom dawały się też braki w wyposażeniu i częściach zamiennych.

Eskadry w Poniatowie

Brygada Pościgowa: 29 sierpnia – 3 września

• 114 Eskadra Myśliwska
• 113 Eskadra Myśliwska
• 123 Eskadra Myśliwska

Łącznie: 48 lotników, 32 maszyny (PZL P.11 i PZL P.7)

Lotnictwo Armii Modlin: 4 września – 7 września

• III/5 dywizjon myśliwski
• 152 Eskadra Myśliwska

Mieczysław Leonard Olszewski

Mieczysław Leonard Olszewski dowódca 123 Eskadry Myśliwskiej stacjonującej w Poniatowie. Urodzony 12 sierpnia 1906 poległ podczas pierwszego dnia walki wykonując swój ostatni lot w życiu z lotniska w Poniatowie. Podczas walki nad folwarkiem Michałów poszedł korkociągiem do ziemi i rozbił swoją maszynę w okolicach Stanisławowa.

Aleksander Gabszewicz

Aleksander Gabszewicz autor pierwszego polskiego zestrzelenia przez lotników z Poniatowa. Urodzony 6 grudnia 1911 r., zmarł 10 października 1983 r. Zdobywca wielu odznaczeń. W 1960 r. odwiedził Poniatów i dawne lotnisko. Zgodnie z jego wolą 9 września 1992 r. jego prochy zostały sprowadzone do Polski i rozsypane nad lotniskiem w Poniatowie gdzie odbył swój chrzest bojowy.