Lorika żółtolica
Vini diadema[1] | |||
(J. Verreaux & Des Murs, 1860) | |||
Ilustracja z 1896 | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
lorika żółtolica | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
Lorika żółtolica[3] (Vini diadema) – gatunek małego ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae), podrodziny dam (Loriinae). Występuje endemicznie na Nowej Kaledonii. Brak pewnych stwierdzeń od 1913. IUCN uznaje gatunek za krytycznie zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisali Jules Verreaux i Marc Athanase Parfait Œillet des Murs w 1860 na łamach Revue et magasin de zoologie pure et appliquée. Nie podano, gdzie dokładnie na Nowej Kaledonii odłowiono holotyp. Autorzy nadali nowemu gatunkowi nazwę Psitteuteles diadema[4]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza lorikę żółtolicą w rodzaju Charmosyna[5]. Oprócz holotypu odłowiono też drugi okaz, również samicę – obydwa rok przed opisaniem gatunku. W 1911 jeden okaz pozyskano na Mount Ignambi; nie dotrwał czasów współczesnych[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
U holotypu długość ciała wyniosła 200 mm, długość skrzydła 93 mm, długość ogona 90 mm, długość dzioba 14 mm, skoku – 10 mm[4]. Upierzenie w większości jaskrawozielone. Na ciemieniu i nogawicach pióra niebieskie. Przód głowy żółty, okolice kloaki czerwone, pióra u nasady dzioba czarno-czerwone. Sam dziób wyróżnia żółta końcówka[7].
Zasięg, ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jedyne pewne stwierdzenie pochodzi z Mount Ignambi[6][8]. Niepewne obserwacje miały miejsce na zachód od Mont Panié i w górach centralnej Nowej Kaledonii. Najwcześniejsze doniesienia (1882) mówią, że loriki żółtolice zamieszkiwały lasy i sporadycznie żerowały na koralodrzewiach (Erythrina). Dwa niepewne doniesienia z XX wieku dotyczyły obserwacji z porośniętego Melaleuca ekotonu między wilgotnym lasem a sawanną, a jedna obserwacja z lat 20. XX wieku miała miejsce na obszarze pokrytym niskimi krzewami[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje lorikę żółtolicą za gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered) nieprzerwanie od 2000 (stan w 2020); wcześniej miała ona status gatunku zagrożonego (EN, Endangered). Gatunek nie może zostać uznany za wymarły, ponieważ w latach 50. XX wieku i w 1976 pojawiły się doniesienia o rzekomych obserwacjach. Do tego wszystkie papugi w rodzaju Charmosyna są z reguły trudne do wykrycia ze względu na nomadyczny tryb życia i niezwracanie na siebie uwagi. Poszukiwania w 1998 oraz pomiędzy 2002 a 2011 rokiem nie przyniosły rezultatu. Nawet jeśli ptak ten przetrwał, to jego populacja liczy mniej niż 50 osobników[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Vini diadema, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Vini diadema, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b J. Verreaux & Des Murs. Description d'Oiseaux nouveaux de la Nouvelle-Calédonie et indication de espèces déjà connues de ce pays. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 12, s. 390, 1860.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-10-05]. (ang.).
- ↑ a b Ekstrom, J.M.M., Jones, J.P.G., Willis, J., Tobias, J.A., Dutson, G.C.L. & Barre, N.. New information on the distribution, status and conservation of terrestrial bird species in Grande Terre, New Caledonia. „Emu”. 102 (2), s. 197–207, 2002. DOI: 10.1071/MU01004.
- ↑ a b c New Caledonian Lorikeet Charmosyna diadema. BirdLife International. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ Collar, N. & Sharpe, C.J.: New Caledonian Lorikeet (Charmosyna diadema). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (25 listopada 2016)].