Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Litwie
Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Litwie – lista miejsc na Litwie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Litwę 31 marca 1992 roku[2].
Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajduje się pięć obiektów o charakterze dziedzictwa kulturowego[2].
Na litewskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Litwa zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się jeden obiekt (stan na 2023 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia litewskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim tłumaczeniem[2];
- Położenie – miasto, rejon, okręg; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 541 | Zespół zabytkowy w Wilnie Vilnius Historic Centre |
|
Wilno, Rejon miejski Wilno, Okręg wileński 54°41′12,0″N 25°17′35,0″E/54,686670 25,293060 |
K (ii)(iv) | 1994 2012 |
Polityczne centrum Wielkiego Księstwa Litewskiego w okresie od XIII do XVIII wieku. Pomimo wielu najazdów i towarzyszącym im zniszczeniom zachowało się wiele budynków zbudowanych w stylach gotyckim, renesansowym i barokowym, jak też średniowieczny układ ulic[5]. |
| 994 | Mierzeja Kurońska Curonian Spit |
|
Rejon neryński, Okręg kłajpedzki 55°16′28,5″N 20°57′44,6″E/55,274580 20,962390 |
K (v) | 2000 | Ten wydłużony półwysep wydmowy, o długości 98 km i szerokości 0,4-4 km, nosi ślady bytności człowieka sięgające czasów prehistorycznych. Przez cały ten okres był zagrożony przez naturalne siły wiatru i fal. Jego przetrwanie do dnia dzisiejszego było możliwe tylko w wyniku nieustannych wysiłków człowieka w celu zwalczania erozji mierzei poprzez projekty stabilizacji i ponownego zalesiania. Wpis transgraniczny z Rosją[6]. |
| 1137 | Stanowisko archeologiczne w Kiernowie (kulturalny rezerwat w Kiernowie) Kernavė Archaeological Site (Cultural Reserve of Kernavė) |
.jpg)
|
Kiernów, Rejon szyrwincki, Okręg wileński 54°53′16″N 24°49′50″E/54,887778 24,830556 |
K (iii)(iv) | 2004 | Stanowisko archeologiczne w Kiernowie, położone około 35 km na północny zachód od Wilna we wschodniej Litwie, stanowi wyjątkowe świadectwo około dziesięciu tysiącleci osadnictwa ludzkiego w tym regionie. Stanowisko, położone w dolinie rzeki Wilii, stanowi złożony zespół obiektów archeologicznych, obejmujący miasto Kiernów, grodziska, nieliczne nieumocnione osady, miejsca pochówku oraz inne zabytki archeologiczne, historyczne i kulturowe z okresu od późnego paleolitu do średniowiecza[7]. |
| 1187 | Południk Struvego Struve Geodetic Arc |
|
Poniemunek, Niemenczyn, Niemież Rejon rakiszecki, Rejon wileński Okręg poniewieski, Okręg wileński 55°54′09″N 25°26′12″E/55,902500 25,436667 54°55′51″N 25°19′00″E/54,930833 25,316667 54°38′04″N 25°25′45″E/54,634444 25,429167 |
K (ii)(iv)(vi) | 2005 | Na Litwie znajdują się 3 z 34 punktów pomiarowych południka Struvego. Zostały one założone w latach 1816–1852 na terenie ówczesnej unii Szwecji i Norwegii oraz Imperium Rosyjskiego, pod nadzorem rosyjskiego naukowca Friedricha Georga Wilhelma von Struvego i rosyjskiego oficera Carla F. Tennera. Wpis transgraniczny z Białorusią, Estonią, Finlandią, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją oraz Ukrainą[8]. |
| 1661 | Modernistyczne Kowno: architektura optymizmu, 1919-1939 Modernist Kaunas: Architecture of Optimism, 1919-1939 |
|
Rejon miejski Kowno, Okręg kowieński 54°54′00″N 23°56′00″E/54,900000 23,933333 |
K (iv) | 2023 | W okresie dwudziestolecia międzywojennego Kowno pełniło funkcję siedziby władz państwowych Litwy. Budynki pochodzące z tego okresu są wybudowane w stylu modernistycznym[9]. |
Obiekty na litewskiej liście informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia obiekty na litewskiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na litewskiej liście informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, rejon, okręg; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1821 | Trocki Historyczny Park Narodowy Trakai Historical National Park |
|
Rejon trocki, Okręg wileński 54°36′00″N 24°54′00″E/54,600000 24,900000 |
K, P | 2003 | Park Narodowy został utworzony w 1991 roku. Zajmuje powierzchnię 8200 ha. Park znajduje się w pobliżu miasta Troki. Pierwsza wzmianka o tym mieście pochodzi z XIV wieku[10]. |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World Heritage Centre, Lithuania - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Litwa [online], www.unesco.pl [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Vilnius Historic Centre [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Curonian Spit [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Kernavė Archaeological Site (Cultural Reserve of Kernavė) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Struve Geodetic Arc [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-12] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Modernist Kaunas: Architecture of Optimism, 1919-1939 [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-09-18] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Trakai Historical National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).