Lista śmigłowców Wojska Polskiego

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ratowniczy W-3 „Anakonda” wykorzystywany w Marynarce Wojennej
Polskie Mi-24 w Afganistanie

Lista śmigłowców Wojska Polskiego – śmigłowce znajdują się na wyposażeniu Wojska Polskiego od roku 1957. Poniższa lista zawiera wykaz typów śmigłowców, które służyły w ludowym Wojsku Polskim oraz Siłach Zbrojnych RP.

Wojsko Polskie zainteresowało się wojskowym wykorzystaniem śmigłowców w latach 50. XX wieku. Pierwszymi jednostkami, do których trafiały śmigłowce były eskadry łącznikowe oraz jednostki sanitarne. Były to śmigłowce typu SM-1, później uzupełniane śmigłowcami SM-2. Oba te wiropłaty produkowane były w WSK Świdnik. Pod koniec lat 50. XX wieku w ZSRR zakupiono śmigłowce transportowe Mi-4. W tym okresie śmigłowce stosowano ostrożnie, wykorzystując je do prostych zadań transportowo-łącznikowych. Z czasem pojawiły się zastosowania taktyczne, np. w rozpoznaniu i desancie[1].

Specjalistyczne wersje śmigłowców SM-1, SM-2 oraz Mi-4 używano także w Marynarce Wojennej. W przypadku SM-1 i SM-2 były to wersje dźwigowe wykorzystywane do celów ratowniczych, natomiast Mi-4ME służyły do zwalczania okrętów podwodnych[2][3].

W latach 60. XX wieku rozpoczął się proces zastępowania śmigłowców z silnikami tłokowymi, maszynami z silnikami turbinowymi. Skok technologiczny, który spowodował masowe użycie śmigłowców w Wojsku Polskim nastąpił w latach 60. XX wieku. Typową maszyną wielozadaniową stał się śmigłowiec Mi-2, produkowany w bardzo wielu wariantach. Mi-2, był także pierwszym polskim wiropłatem wyposażonym w stałe uzbrojenie. Powstała m.in. wersja uzbrojona w przeciwpancerne pociski kierowane „Malutka”[4]. Pod koniec lat 70. XX wieku do lotnictwa wojsk lądowych wprowadzono ciężkie śmigłowce bojowe Mi-24D, co podniosło wartość bojową lotnictwa wojsk lądowych[5][1].

W 1968 roku w Wojsku Polskim pojawiły się średnie śmigłowce transportowe Mi-8, zastępując starsze Mi-4. Maszyny te stały się podstawowym środkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywały zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowało także śmigłowcami Mi-8 w wersji „salonka” przeznaczone do transportu VIPów[6].

Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR śmigłowce morskie Mi-14. Do celów ratowniczych służyły Mi-14PS, a do zwalczania okrętów podwodnych – Mi-14PŁ. Zastąpiły one używane do tych celów maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczność wycofania Mi-14PS (ze względu na skończony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa śmigłowce Mi-14PŁ przystosowując je do wykonywania zadań ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej były cztery śmigłowce pokładowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stanów Zjednoczonych[7][8][9].

Pod koniec lat 80. XX wieku, w wyniku planowanej modernizacji lotnictwa wojsk lądowych, zakupiono od ZSRR śmigłowce Mi-17 oraz Mi-24W. Ponadto w tym czasie do służby w Wojsku Polskim trafiły także pierwsze śmigłowce W-3 Sokół i ich pochodne W-3 Anakonda. Natomiast w latach 90. XX wieku otrzymano nieodpłatnie od Niemiec kilkanaście maszyn Mi-24D, kontynuowano także zakupy Sokołów i Anakond[10][11].

W roku 2006 do celów szkoleniowych zakupiono śmigłowce SW-4 Puszczyk, zastąpiły one dotąd stosowane w tym celu Mi-2. W tym samym czasie zakupiono na Ukrainie 7 nieuzbrojonych śmigłowców Mi-8MTW-1. Początkowo za pośrednictwem Bumaru miały one trafić do Iraku, jednakże ze względu na odmowę odbiorcy wprowadzono je na uzbrojenie Lotnictwa Wojsk Lądowych pod oznaczeniem Mi-17. W celu wsparcia dla PKW Afganistan w latach 2010–2011 zakupiono kolejne śmigłowce Mi-17[12][13][14].

W 2019 zamówiono cztery śmigłowce S-70i na potrzeby Wojsk Specjalnych. Maszyny odebrano 20 grudnia 2019 roku[15].

Lista[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie Nazwa Kraj produkcji Typ Lata służby Warianty Liczba Ogólna liczba Uwagi Przypis
SM-1  ZSRR
 Polska 		Lekki śmigłowiec wielozadaniowy 1957–1983 SM-1
SM-1Sz
SM-1S 		85[16] Produkowane na licencji w WSK Świdnik [17]
SM-2  Polska Lekki śmigłowiec wielozadaniowy 1960–1979 SM-2 ok. 70 Polska głęboka modernizacja śmigłowca Mi-1 (SM-1) [18]
Mi-4  ZSRR Śmigłowiec wielozadaniowy 1958–1984 Mi-4
Mi-4A
Mi-4ME 		ok.28[a] [3][19][20]
Mi-2  ZSRR
 Polska 		Średni śmigłowiec wielozadaniowy Od 1968 Wiele wersji 311[b] Produkowane jedynie w WSK Świdnik [21][22][23]
Mi-8  ZSRR Śmigłowiec wielozadaniowy Od 1968 Mi-8T
Mi-8PS
Mi-8RL
Mi-8P
Mi-8PPD 		38
6
4
1
4 		53[c] [6][24][13]
Mi-24  ZSRR Ciężki śmigłowiec bojowy Od 1978 Mi-24D
Mi-24W 		33
17 		50[d] [11][25][5]
Mi-14  ZSRR Wielozadaniowy śmigłowiec morski Od 1981 Mi-14PŁ
Mi-14PS
Mi-14PX
Mi-14PŁ/R 		12
5
1
2 		17[e] W roku 2010 dwa polskie śmigłowce Mi-14PŁ przystosowano do wykonywania zadań ratowniczych. Zmodernizowane śmigłowce oznaczono jako Mi-14PŁ/R[7]. [8]
Mi-6  ZSRR Ciężki śmigłowiec transportowy 1986–1990 Mi-6A 3 3 [26][27]
Mi-17  ZSRR Śmigłowiec wielozadaniowy Od 1988 Mi-17
Mi-17AE
Mi-8MTW-1
Mi-17-1W 		6
2
1
12 		21[f] [12][24][13]
W-3 Sokół/W-3 Anakonda  Polska Śmigłowiec wielozadaniowy Od 1989 W-3
W-3T
W-3RR
W-3WA
W-3W
W-3P
W-3RL
W-3RM
W-3WARM
W-3PL
W-3AE
W-3PPD
W-3WA VIP 		ok.70[g] [10][28]
Bell 412  Stany Zjednoczone Lekki śmigłowiec wielozadaniowy 1991 i 1993–2011 Bell 412SP
Bell 412HP 		2
1 		3 W roku 1991 na czas wizyty papieża Jana Pawła II zamówione zostały 2 śmigłowce (później na drugi zabrakło środków). Bell 412SP, nr boczny 01 i nim latał Papież oraz Bell 412HP (znajdujący się w produkcji, a później dostarczony w zamian za 01). Na czas pielgrzymki wypożyczony zostały 1 śmigłowce Bell 412SP (nr boczny 02, który potem latał w dawnej Jugosławii). W latach 1993-2011 w Wojsku Polskim służył jeden śmigłowiec Bell 412HP. W roku 2011 został przekazany Policji. [29]
Kaman SH-2G Super Seasprite  Stany Zjednoczone Wielozadaniowy śmigłowiec morski Od 2002 SH-2G Super Seasprite 4 4 W latach 2002-2003 Polska w darze otrzymała od USA cztery śmigłowce SH-2 Seasprite. [9]
SW-4 Puszczyk  Polska Lekki śmigłowiec Od 2006 SW-4 Puszczyk 24 24 [30]
Sikorsky S-70i Black Hawk  Stany Zjednoczone
 Polska 		Śmigłowiec wielozadaniowy Od 2019 S-70i 6 6/8[31] Użytkowane w Wojskach Specjalnych. Wyprodukowane w PZL Mielec.

15 grudnia 2021 roku podpisano umowę na dostawy kolejnych 4 maszyn z dostawami do końca 2023 roku[32].

[33]
AgustaWestland AW101  Wielka Brytania Włochy Śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych i ratownictwa morskiego Od 2023 AW101 3 3/4 [34]
AgustaWestland AW149  Włochy Śmigłowiec wielozadaniowy Od 2023 AW149 3 3/32[35] [36]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W tym ok. 24 Mi-4A oraz 4 Mi-4ME
  2. ↑ Ogółem w latach 1968-1984 do Wojska Polskiego dostarczono 311 maszyn Mi-2 w wielu wariantach. Według stanu na 31 stycznia 2010 roku w służbie pozostawały 73 śmigłowce, w tym 25 należących do Sił Powietrznych, 46 do Wojsk Lądowych i 3 do Marynarki Wojennej.
  3. ↑ Z tego jeden śmigłowiec został rozbity w katastrofie, a pięć wycofano w roku 1989. W ogólnej liczbie 38 śmigłowców w wersji Mi-8T, 6 w wersji Mi-8PS, 4 w wersji Mi-8RL, 1 w wersji Mi-8P oraz 4 w wersji Mi-8PPD.
  4. ↑ W tym 33 Mi-24D i 17 Mi-24W. Z tego stracono w wypadkach 5 Mi-24D i 2 Mi-24W oraz wycofano 12 Mi-24D. Jeden Mi-24D po wyeksploatowaniu i usunięciu wyposażenia został zniszczony przez polskich saperów w Iraku
  5. ↑ W tym dostarczono z ZSRR 12 Mi-14PŁ i 5 Mi-14PS. W wypadkach stracono 2 Mi-14PŁ i 2 Mi-14PS. Utracone maszyny ratownicze wymusiły przystosowanie jednego śmigłowca do czasowego pełnienia zadań ratowniczych (MI-14PX). W roku 2010 z uwagi wyczerpanie resursu śmigłowców Mi-14PS i ich wycofanie przebudowano dwa Mi-14PŁ do wersji poszukiwawczo-ratowniczej (Mi-14PŁ/R)
  6. ↑ W tym jeden, nieuzbrojony Mi-8MTW-1 ufundowany przez PetroBaltic używany w Marynarce Wojennej, siedem Mi-17 zakupione od Bumaru w 2006 roku oraz pięć Mi-17 zakupione dla potrzeb PKW Afganistan. W ogólnej liczbie 6 śmigłowców w wersji Mi-17, 2 w wersji Mi-17AE, 1 w wersji Mi-8MTW-1 oraz 12 w wersji Mi-17-1W.
  7. ↑ W tym 8 śmigłowców ratownictwa morskiego W-3 Anakonda. Trzy śmigłowce uległy zniszczeniu w wypadkach.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kazimierz Pogorzelski. Lotnictwo Wojsk Lądowych – 45 lat w polskich siłach zbrojnych. „Lotnictwo”. 04/2012, s. 68-76, kwiecień 2012. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1732-5323. 
  2. ↑ Kirschenstein Krzysztof: Śmiglowce SM-1 i SM-2 w lotnictwie polskim. aviateam.pl, 2011-02-23. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  3. ↑ a b Kirschenstein Krzysztof: Śmigłowiec Mi-4. aviateam.pl, 2011-08-21. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  4. ↑ Łukasz Męczykowski: Mi-2. Polski hoplita. [w:] 2009-06-25 [on-line]. Histmag.org. [dostęp 2011-01-08].
  5. ↑ a b Miłosz Rusiecki. Śmigłowiec Mi-24D w polskim lotnictwie wojskowym. „Lotnictwo”. 04/2012, s. 30-43, 2012. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. [dostęp 2013-03-26]. (pol.). 
  6. ↑ a b Andrzej Morgała: Polskie Samoloty Wojskowe 1945-1980. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981, s. 240-247. ISBN 83-11-06483-0. (pol.).
  7. ↑ a b Sławomir Kasjaniuk, Ratowniczy Mi-14PŁ/R w powietrzu [online], lotniczapolska.pl, 22 grudnia 2010 [dostęp 2013-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-28] (pol.).
  8. ↑ a b Adam Gołąbek, Andrzej Wrona. Śmigłowce Mi-14PŁ/R w służbie. „Lotnictwo”. 07/2007, s. 40-47, 2007. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. (pol.). 
  9. ↑ a b Łukasz Pacholski, Śmigłowce Kaman SH-2G Super Seasprite w służbie Marynarki Wojennej [online], defence24.pl, 13 marca 2013 [dostęp 2013-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2013-03-28] (pol.).
  10. ↑ a b PZL W-3 Sokół w Wojsku Polskim. gdziewojsko.wordpress.com. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  11. ↑ a b Mil Mi-24, 1969. www.samolotypolskie.pl. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  12. ↑ a b Co najmniej 51 śmigłowców dla SZ RP?. www.altair.com.pl, 2008-04-11. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  13. ↑ a b c Mil Mi-8 i Mi-17 w Wojsku Polskim. gdziewojsko.wordpress.com. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  14. ↑ Mil Mi-8/Mi-9/Mi-17/Mi-171/Mi-172, 1961. www.samolotypolskie.pl. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  15. ↑ Specjalsi odebrali Black Hawki [online], DEFENCE24, 20 grudnia 2019 [dostęp 2019-12-20] (pol.).
  16. ↑ Śmigłowiec: WSK SM-1 (lic. Mi-1). www.muzeumlotnictwa.pl. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  17. ↑ Marian Mikołajczuk. Śmigłowce Mi-1/SM-1/SM-2 w polskim lotnictwie wojskowym (cz. I). „Lotnictwo”. 11/2009, s. 88-96, 2009. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. [dostęp 2013-03-26]. [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03]. (pol.). 
  18. ↑ Marian Mikołajczuk. Śmigłowce Mi-1/SM-1/SM-2 w polskim lotnictwie wojskowym (cz. II). „Lotnictwo”. 12/2009, s. 84-90, 2009. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1732-5323. [dostęp 2013-03-26]. (pol.). 
  19. ↑ Mil Mi-4, 1952. www.samolotypolskie.pl. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  20. ↑ Andrzej Morgała: Polskie Samoloty Wojskowe 1945-1980. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981, s. 205. ISBN 83-11-06483-0. (pol.).
  21. ↑ PZL Mi-2, 1965. www.samolotypolskie.pl. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  22. ↑ PZL Mi-2 w Wojsku Polskim. gdziewojsko.wordpress.com. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  23. ↑ płk Tadeusz Wnuk. Perspektywy śmigłowców Mi-2. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 7/2010, s. 15-20, lipiec 2010. Warszawa: Redakcja Wojskowa. ISSN 1897-8428. (pol.). 
  24. ↑ a b Robert Rochowicz. Śmigłowiec do wszystkiego. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/2005, s. 29, październik 2005. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655. (pol.). 
  25. ↑ Andrzej Morgała: Polskie Samoloty Wojskowe 1945-1980. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981, s. 248-250. ISBN 83-11-06483-0. (pol.).
  26. ↑ Wacław Hołyś. Największy i najszybszy. „Wiraże”. 06/2005, s. 27, 2005. Warszawa. 
  27. ↑ Mil Mi-6 w Wojsku Polskim. gdziewojsko.wordpress.com. [dostęp 2013-08-28]. (pol.).
  28. ↑ Paweł Kłosiński. Wykorzystanie śmigłowca Sokół (II). „Nowa Technika Wojskowa”. 10/1993, s. 35, październik 1993. Warszawa: Lampart. ISSN 1230-1655. (pol.). 
  29. ↑ Sławomir Kasjaniuk, Bell 412 opuścił Okęcie [online], lotniczapolska.pl, 30 grudnia 2011 [dostęp 2013-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-03] (pol.).
  30. ↑ Piotr Abraszek. Puszczyki dla Sił Powietrznych. „Nowa Technika Wojskowa”. 12/2006, s. 50-51, grudzień 2006. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. 
  31. ↑ Wojska Specjalne otrzymały kolejne dwa S-70i Black Hawk [online], MILMAG, 29 listopada 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  32. ↑ Umowa na kolejne Black Hawki dla Wojsk Specjalnych [online], MILMAG, 15 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-15] (pol.).
  33. ↑ Zbiam, 8,5 mln złotych na szkolenie załóg lotniczych [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 17 lipca 2020 [dostęp 2020-08-17] (pol.).
  34. ↑ AW101 weszły do służby w Marynarce Wojennej RP [online], MILMAG, 8 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-08] (pol.).
  35. ↑ Trzeci AW149 w Wojsku Polskim [online], wojsko-polskie.pl, 15 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-15] (pol.).
  36. ↑ Dostawa pierwszych śmigłowców AW149 do Wojska Polskiego [online], MILMAG, 30 października 2023 [dostęp 2023-12-05] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_śmigłowców_Wojska_Polskiego&oldid=72234292”