Kamablon
Kamablon (pol. dom mowy) – dom spotkań starszyzny w społeczności Mande z okresu imperium Mali za panowania Sundiaty Keïty[1].
Kamablon w Kangabie z 1653 roku uznawany jest za ostatnią budowlę tego rodzaju[1]. Oryginalny kamablon miał być zbudowany przez Mensę Souleymana po jego powrocie z pielgrzymki do Mekki w 1352, by przechowywać święte księgi przywiezione z podroży[2]. Po upadku imperium Mali w 1670 roku kamablon był miejscem przechowywania przedmiotów związanych z kulturą Mande, a w 1840 roku przywrócono jego muzułmański charakter[2].
Kamablon w Kangabie to budynek na planie koła o średnicy 4 metrów i wysokości 5 metrów, zlokalizowany pośrodku głównego placu wioski[1]. Strażnikami dziedzictwa kamablonu i organizatorami ceremonii są członkowie klanu Keïta oraz grioci i mężczyźni z klanu Diabate[1]. Kamablon zbudowany jest z niepalonych cegieł a jego dach pokrywa strzecha[1]. Jego ściany, drzwi i dach są bogato zdobione a symboliczne ornamenty nawiązują do historii, filozofii, religii i światopoglądu strażników[1]. Koło Kamablonu znajdują się: studnia, trzy drzewa wełniaka, kwadratowa platforma wasi, grób budowniczego i pierwszego strażnika kamablonu[1].
Co siedem lat, budynek otrzymuje nowy dach, co jest okazją do świętowania dla lokalnej społeczności[1]. Przez pięć dni (od poniedziałku do piątku), młodzi mężczyźni w wieku od 20 do 21 lat z klanu Keïta zdejmują stary dach i pokrywają dom nowym[1]. Prace nadzoruje starszyzna. W tym czasie grioci z pobliskiej wsi Kela opowiadają historie regionu Manden i wspominają króla Sundiatę[1], m.in. recytowany jest epos o Sundiacie[3].. Podczas uroczystości starszyzna dzieli się swoją wiedzą na temat historii i tradycji ludu Mande, zażegnywane są konflikty i stawiane prognozy na kolejne siedem lat[1].
W 2009 roku ceremonia zmiany dachu kamablonu w Kangabie została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k UNESCO: Nomination for inscription on the Representative list in 2009 (Reference No. 00190). [dostęp 2014-08-02]. (ang.).
- ↑ a b Barbara G. Hoffman: Griots at War: Conflict, Conciliation, and Caste in Mande. Indiana University Press, 2001, s. 39. ISBN 978-0-253-10893-7. [dostęp 2014-08-02].
- ↑ Bamba Suso, Banna Kanute: Sunjata: Gambian Versions of the Mande Epic. Penguin UK, 1999. ISBN 978-0-14-190634-8. [dostęp 2014-08-02].
- ↑ UNESCO ICH: Septennial re-roofing ceremony of the Kamablon, sacred house of Kangaba. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Issa Fakaba SISSOKO: Réfection septennale du «Kamablon» : Le jour J. [w:] Journaldumali.com [on-line]. 20-04-2012. [dostęp 2014-08-02]. (fr.).