Jeholodens

	Jeholodens
	Q. Ji, Luo & S. Ji, 1999
	; Skamieniałość Jeholodens jenkinsi (Hong Kong Science Museum)
	; Artystyczna rekonstrukcja Jeholodens
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	trykonodonty
Rodzina	Jeholodentidae
Rodzaj	Jeholodens
	Typ nomenklatoryczny
	Jeholodens jenkinsi Q. Ji, Luo & S. Ji, 1999
Gatunki
	J. jenkinsi Q. Ji, Luo & S. Ji, 1999;
	J. jenkinsi Q. Ji, Luo & S. Ji, 1999;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jeholodens – wymarły rodzaj niewielkiego, prymitywnego ssaka z rodziny Jeholodentidae w obrębie rzędu trykonodontów (Triconodonta). Żył we wczesnej kredzie na terenach współczesnej Azji.

Budowa[edytuj | edytuj kod]

Jeholodens osiągał niewielkie rozmiary – długość od czubka pyska do kloaki wynosi około 5 cm. Czaszka była w przybliżeniu trójkątna, o szerokiej tylnej części i wąskim pysku. Ogon stosunkowo dość długi. Kończyny przednie i obręcz barkowa cechują się zaawansowaną budową, podczas gdy kończyny tylne i obręcz miedniczna są prymitywnie zbudowane. Wzór zębowy wynosi ${\tfrac {4123}{4124}}$ ^[1].

Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]

Jeholodens wykazuje kombinację cech zaawansowanych upodabniających go do ssaków żyworodnych i cech prymitywnych, występujących również u bardziej bazalnych ssaków. Ji i in. sugerowali, że jest on przedstawicielem trykonodontów, które według nich nie są szczególnie blisko spokrewnione z którąkolwiek grupą współczesnych ssaków^[1]. W 2007 roku opisany został rodzaj Yanoconodon, który według przeprowadzonej według Luo i współpracowników analizy filogenetycznej jest taksonem siostrzanym dla Jeholodens. Kladowi obejmującemu te dwa rodzaje nadano nazwę Jeholodentidae. Podobnie jak Ji i wsp., uznali grupę tę za trykonodonty, jednak według ich analizy Triconodonta są bliżej spokrewnione ze ssakami żyworodnymi niż z jajorodnymi^[2].

Paleobiologia[edytuj | edytuj kod]

Uzębienie Jeholodens jenkinsi sugeruje, że ssak ten żywił się owadami. Ji i in. zrekonstruowali go jako palcochodne zwierzę o kończynach rozstawionych na boki i stosunkowo mobilnej obręczy barkowej. Budowa kończyn wskazuje, że prawdopodobnie Jeholodens kopał nory w ziemi^[1].

Historia odkryć[edytuj | edytuj kod]

Holotyp (GMV 2139a) Jeholodens obejmuje część czaszki i kompletny szkielet pozaczaszkowy. Został odkryty w osadach formacji Yixian w chińskiej prowincji Liaoning przez zespół złożony z amerykańskich i chińskich naukowców. Opisali go Zhe-Xi Luo z Carnegie Museum of Natural History oraz Ji Qiang i Ji Shu’an z Chińskiego Narodowego Muzeum Geologicznego. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, Jeholodens jenkinsi, pochodzi od Jehol – starożytnego określenia zachodniego Liaoning oraz fauny grupy Jehol, do której należał m.in. Jeholodens – łacińskiego słowa odens („ząb”) i nazwiska Farisha A. Jenkinsa juniora, amerykańskiego badacza osteologii ssaków^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Ji Qiang, Zhe-Xi Luo, Ji Shu'an. A Chinese triconodont mammal and mosaic evolution of the mammalian skeleton. „Nature”. 398, s. 326–330, 1999. DOI: 10.1038/18665. (ang.).
↑ Zhe-Xi Luo, Chen Peiji, Li Gang, Chen Meng. A new eutriconodont mammal and evolutionary development in early mammals. „Nature”. 446, s. 288–293, 2007. DOI: 10.1038/nature05627. (ang.).

[nature99-1] Ji Qiang, Zhe-Xi Luo, Ji Shu'an. A Chinese triconodont mammal and mosaic evolution of the mammalian skeleton. „Nature”. 398, s. 326–330, 1999. DOI: 10.1038/18665. (ang.).

[nature07-2] Zhe-Xi Luo, Chen Peiji, Li Gang, Chen Meng. A new eutriconodont mammal and evolutionary development in early mammals. „Nature”. 446, s. 288–293, 2007. DOI: 10.1038/nature05627. (ang.).

[1]

[2]