Józef Kołodziejczyk
Data i miejsce urodzenia |
15 lipca 1892 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
21 grudnia 1963 |
Zawód, zajęcie |
działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), krajoznawca, nauczyciel, urzędnik państwowy |
Odznaczenia | |
Józef Kołodziejczyk (ur. 15 lipca 1892 w Warszawie, zm. 21 grudnia 1963 tamże) – polski krajoznawca, nauczyciel, urzędnik państwowy, organizator muzeów regionalnych i społecznej opieki nad zabytkami[1]. Działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), członek honorowy PTTK[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Absolwent Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie (1911)[2]. W 1910 nawiązał współpracę z działaczami Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) i w 1916 wszedł w skład władz PTK[2]. Od 1916 uczył krajoznawstwa, geografii i przyrody w warszawskich szkołach, w latach 1919–1939 urzędnik Wydziału Oświaty Pozaszkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[2]. W 1939 pełnił funkcję sekretarza Zarządu Głównego PTK[2]. W latach 1940–1945 kierował referatem personalnym Rady Głównej Opiekuńczej[2].
W latach 1946–1949 pracował w Ministerstwie Oświaty w dziale opieki nad dzieckiem[2]. Od 1950 działacz utworzonego w tym samym roku Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK)[2], członek Zarządu Głównego[1]. W 1962 przeszedł na emeryturę[2], pozostając we władzach PTTK[1]. Zginął w wypadku tramwajowym w Warszawie[2]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 282 wprost, rząd 2, miejsce 22)[3].
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
Był uczniem i kontynuatorem działalności Aleksandra Janowskiego (1986–1944), pioniera polskiego krajoznawstwa, oraz współpracownikiem twórców PTK, m.in. Mikołaja Wisznickiego (1870–1954)[1]. Po 1920 pracował społecznie w Towarzystwie Uniwersytetów Robotniczych, propagując krajoznawstwo wśród młodzieży robotniczej[2]. W latach 1920–1927 nadzorował z ramienia PTK budowę schroniska w Pucku i w 1927 wygłosił we wsiach powiatu puckiego cykl prelekcji o Polsce[2]. W 1948 zorganizował w kraju obóz dla 3000 dzieci polskich emigrantów[2].
Odbył liczne podróże po Polsce, szerząc świadomość potrzeby ochrony zabytków; wiele z nich zawdzięcza mu ocalenie i wpis do rejestrów konserwatorskich[1]. Po II wojnie światowej stworzył sieć społecznych opiekunów zabytkow PTTK; w 1962 ich liczba wynosiła 1250 i opiekowali się przeszło 5000 obiektami[2]. Działał na rzecz odbudowy i rozbudowy sieci muzeów regionalnych PTK i PTTK; w latach 1945–1962 liczba tych muzeów wzrosła z 8 do 14, a dalszych 5 znajdowało się w stadium organizacji[2]. Był twórcą i organizatorem zbiorów regionalno-krajoznawczych, autorem artykułów i przewodników turystycznych, m.in. po Warszawie (1938, wraz z R. Danysz-Fleszarową), Suwalszczyźnie (1951), okolicach Warszawy (1953, wraz z J. Wardasem) i pojezierzu Brodnickim (1955)[1][2].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Syn Walentego Kołodziejczyka (ok. 1858–1917) i Stanisławy Leonory z Główczyńskich (ok. 1856–1910), brat Tadeusza Różyckiego-Kołodziejczyka (1887–1953)[4]. Zawarł związek małżeński z Władysławą z d. Hajdrychowską, z którą miał syna Jacka[2].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[2]
- Złoty Krzyż Zasługi[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi[2]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”[2]
- Honorowa odznaka PTK[1]
- Złota Odznaka PTTK[2]
- Dyplom Honorowego Organizatora Turystyki Oddziału PTTK Gdańsk[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Zdzisław Bieniecki. Józef Kołodziejczyk 1892–1963. „Ochrona Zabytków”. Nr 1 (1964), s. 70, 1964. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. ISSN 0029-8247. [dostęp 2024-04-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Stanisław Konarski , Józef Kołodziejczyk, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1967–1968 [dostęp 2024-04-12] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAWA KOŁODZIEJCZYKOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-04-12] .
- ↑ Józef Kołodziejczyk. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-12].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Konarski , Józef Kołodziejczyk, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1967–1968 [dostęp 2024-04-12] .
- Zdzisław Bieniecki. Józef Kołodziejczyk 1892–1963. „Ochrona Zabytków”. Nr 1 (1964), s. 70, 1964. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. ISSN 0029-8247. [dostęp 2024-04-12].
- Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie
- Autorzy przewodników turystycznych
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
- Członkowie Rady Głównej Opiekuńczej 1939–1945
- Działacze Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
- Honorowi członkowie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Nauczyciele związani z Warszawą
- Odznaczeni Honorową Odznaką PTTK
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy muzealnicy
- Polscy nauczyciele geografii
- Polskie ofiary wypadków drogowych
- Urodzeni w 1892
- Urzędnicy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
- Urzędnicy ministerstw Polski Ludowej
- Varsavianiści
- Zmarli w 1963