Instytut Techniczny Uzbrojenia

Instytut Techniczny Uzbrojenia
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1939
	Tradycje
Rodowód	Artyleryjska Komisja Doświadczalna; Instytut Badań Artylerii; Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia
Kontynuacja	Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
	Organizacja
Dyslokacja	garnizon Warszawa
Podległość	Departament Uzbrojenia

Instytut Techniczny Uzbrojenia – instytucja naukowo-doświadczalna Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

W programach badawczych Instytutu Technicznego Uzbrojenia ważną pozycję zajmowały prace i studia nad bronią artyleryjską oraz doświadczenia i próby z amunicją karabinową i działową. Przedmiotem zainteresowań instytutu były też sprawy zamówień części i przyrządów uzbrojenia^[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

gen. Józef Leśniewski, szef MSWoj, rozkazem nr 2232 z 24 czerwca 1919 roku powołał Instytut Wojskowo - Techniczny.

"Celem zwiększenia sprawności M.S.W. na polu organizacyjno-administracyjnym, łączy się wszystkie sprawy wojskowe o charakterze czysto przyrodniczo-technicznym i technologicznym w Instytucie Wojskowo-Technicznym.

Instytut ten będzie najwyższym zakładem w kraju dla pielęgnowania i rozwoju wszystkich gałęzi techniki wojennej, dla opracowywania odnośnych zadań i dla rozstrzygania odnośnych zagadnień. Pod tym względem będzie on czynnikiem pomocniczo-doradczym M.S.W. w całej dziedzinie techniki wojennej"

6 marca 1926 r. Departament III MSWoj rozkazem L. dz. 615/tj. Og.Org.Mob przeorganizował Radę Artyleryjską Instytutu w Instytut Badań Artylerii (IBA)

Z dniem 7 kwietnia 1927 Instytut Badań Artylerii został przemianowany na Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia. W lipcu 1932 roku komórka instytutu – Centrala Badań Poligonowych zmieniła nazwę na Centrum Badań Balistycznych, a 28 czerwca 1935 Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia został przekształcony w Instytut Techniczny Uzbrojenia^[1].

Osobny artykuł: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia.

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Struktura w 1926^[1]:

kierownictwo
Centrala Badań Poligonowych^[a]
Centrala Badań Laboratoryjnych^[b]
redakcja „Przeglądu Artyleryjskiego”
biuro techniczne

Struktura w 1935^[1]:

sekretariat
oddział ogólno-techniczny
oddział artylerii
oddział broni małokalibrowej
oddział chemiczny
oddział konstrukcyjny
samodzielny referat administracyjny
komisja normalizacyjna
dział badań pirotechnicznych
Centrum Badań Balistycznych

Kadra instytutu[edytuj | edytuj kod]

Kierownicy instytutu

płk uzbr. Eugeniusz Szpręglewski (XII 1930 – III 1932)
ppłk / płk uzbr. inż. Stanisław IV Witkowski (III 1932 – 1938)
ppłk uzbr. inż. Andrzej Pomaski (1939)

Kadra oficerska w 1932 roku^[2]^[c]

ppłk uzbr. inż. Stanisław Witkowski – komendant
płk uzbr. inż. Gerard Długowski
ppłk dr Tadeusz Felsztyn
ppłk uzbr. Aleksander Kiek
ppłk dypl. inż. Czesław Kunert*
ppłk uzbr. inż. Henryk Rakowski*
ppłk uzbr. Aleksander Tupaj-Isertinger
ppłk uzbr. Wacław Antoni Vorbrodt
mjr uzbr. inż. Michał Dembiński
mjr uzbr. Witold Karolewski
mjr uzbr. Roman Jan Kornella
mjr uzbr. inż. Lucjan Marceli Małachowski
mjr uzbr. inż. Stanisław Wojciech Mroczkowski*
mjr uzbr. Franciszek Ostruszka
mjr art. Józef Pyrek
mjr uzbr. inż. Józef Sarnecki
mjr uzbr. inż. Apolinary Żebrowski
kpt. uzbr. Kazimierz Bełdowski
kpt. uzbr. inż. Konstanty Borozdin
kpt. uzbr. inż. Jan VI Dąbrowski
kpt. uzbr. Franciszek Jan Gadowski
kpt. uzbr. Romuald Wacław Kamiński
kpt. uzbr. Antoni Kowalczewski
kpt. uzbr. Roman Wincenty Krajewski
kpt. uzbr. Adolf Łojkiewicz
kpt. uzbr. inż. Marian Szczepan Mikołajski
kpt. uzbr. Bolesław Pietraszewski
kpt. uzbr. Edward Rutta
kpt. uzbr. inż. Stefan I Szymański
kpt. uzbr. Janusz Jan Adolf Ryszard Tomaszewicz
kpt. uzbr. inż. Piotr Paweł Wojtczak
kpt. uzbr. Józef Zenon Zabłocki
kpt. art. Witold Zygmunt Zapaśnik
por. uzbr. Stanisław Cywiński
por. uzbr. Bronisław Edward Gillern
por. art. Konrad Marian Roman Pawikowski
por. uzbr. Stanisław Sieczyński
por. uzbr. Mieczysław Euzebiusz Sydry
por. art. Aleksander Tyszkiewicz
por. uzbr. Jerzy Wyhowski

Obsada personalna instytutu w 1939 roku

Pokojowa obsada personalna instytutu w marcu 1939 roku^[4]^[d]:

kierownik instytutu – ppłk inż. Andrzej Pomaski
zastępca kierownika instytutu – ppłk inż. Lucjan Marceli Małachowski
kierownik oddziału ogólno-technicznego – ppłk dr Tadeusz Felsztyn
kierownik referatu ewidencyjno-statystycznego – kpt. Karol Wacław Michał Veltze
kierownik oddziału artyleryjskiego – ppłk Aleksander Tupaj-Isertingen
kierownik działu broni artyleryjskiej – ppłk inż. Stefan I Szymański
kierownik referatu dział i trakcji – kpt. inż. Stanisław Karol Jarzębiński
referent – kpt. inż. Aleksander Romuald Czekalski
kierownik referatu artylerii specjalnej i okopowej – kpt. uzbr. Eugeniusz Bagieński †1940 Katyń^[6]
kierownik działu amunicji artyleryjskiej – kpt. Mikołaj Tarnowski
kierownik referatu amunicji artyleryjskiej – mjr Tadeusz Kuphal
referent – kpt. inż. Józef Stanisław Powroźnik
kierownik referatu amunicji specjalnej i okopowej – kpt. Edward Łopatto
kierownik oddziału broni małokalibrowej – ppłk inż. Tadeusz Edmund Stanisław Łukaszewski
kierownik referatu broni maszynowej – mjr inż. Konstanty Borozdin
referent – por. Janusz Zgierski
kierownik referatu broni ręcznej – mjr Edward Rutta
referent – kpt. Zdzisław Tułodziecki
kierownik oddziału chemicznego – ppłk Jan I Świderski
kierownik laboratorium analizy materiałów wybuchowych – mjr Witold Aleksander Karolewski
kierownik laboratorium prochów – mjr inż. Jan VI Dąbrowski
kierownik oddziału konstrukcji – mjr Ludwik Bezezowski

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Była Artyleryjska Komisja Doświadczalna w Rembertowie^[1].
↑ Była Pracownia Chemiczno-Metalograficzna Departamentu III Artylerii w Warszawie^[1].
↑ Gwiazdką przy nazwisku oznaczono oficerów przeniesionych w stan spoczynku w 1935 roku^[3]
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Akta CAW ↓.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 847.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 87-88.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 501.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 147.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Danuta Skrzypczak: Akta wojskowych instytutów i biur technicznych z lat 1915—1939. [dostęp 2019-03-04].

[2] Była Artyleryjska Komisja Doświadczalna w Rembertowie^[1].

[3] Była Pracownia Chemiczno-Metalograficzna Departamentu III Artylerii w Warszawie^[1].

[6] Gwiazdką przy nazwisku oznaczono oficerów przeniesionych w stan spoczynku w 1935 roku^[3]

[9] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[5].

[CITEREFAkta_CAW-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Akta CAW ↓.

[CITEREFRocznik_Oficerski1932847-4] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 847.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_10_z_4_lipca_1935_roku,_s._87-88-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 87-88.

[CITEREFRocznik_oficerski1939501-7] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 501.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-8] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[CITEREFУбиты_в_Катыни2015147-10] Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 147.

[1]

[a]

[b]

[2]

[c]

[4]

[d]

[6]

[3]

[5]