Hrvatska ratna mornarica
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
12 września 1991 |
| Bandera |
|
| Proporzec |
|
Hrvatska ratna mornarica (pol. Chorwacka marynarka wojenna) – marynarka wojenna Chorwacji, część sił zbrojnych tego państwa. Utworzona 12 września 1991 roku, po powstaniu niepodległej Chorwacji.
Częścią marynarki jest Straż Wybrzeża. Główną bazą marynarki jest Split, a pozostałymi są Pula i Ploče. Głównymi okrętami bojowymi marynarki jest pięć dużych kutrów rakietowych (stan na 2024).
Historia[edytuj | edytuj kod]
XX wiek do 1991 roku[edytuj | edytuj kod]
Chorwacja z uwagi na położenie ma długie tradycje morskie, a do XI wieku Królestwo Chorwacji posiadało marynarkę na Adriatyku[1]. W czasach najnowszych Chorwacja była przez większość czasu niesamodzielną częścią większych organizmów państwowych, jak Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji w składzie Cesarstwa Austro-Węgier (do 1918 roku) i Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, a następnie Jugosławia (między 1918 a 1991 rokiem). Jako taka, nie posiadała własnej marynarki wojennej, aczkolwiek wybrzeże chorwackie i dalmatyńskie stanowiło główny dostęp Austro-Węgier do morza i zlokalizowano tam bazy Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej. Chorwaci stanowili też największą część załóg marynarki zarówno Austro-Węgier, jak i Jugosławii[1].
W okresie II wojny światowej powstało marionetkowe faszystowskie Niepodległe Państwo Chorwackie, sprzymierzone z państwami Osi, które utworzyło w kwietniu 1941 roku Marynarkę Chorwacką (Hrvatska mornarica)[2]. Jej wyposażenie stanowiły niewielkie przybrzeżne jednostki patrolowe oraz okręty rzeczne na Dunaju i Sawie[2]. Dopiero od końca 1943 roku otrzymała większe jednostki dawnej marynarki jugosłowiańskiej[2]. 1 stycznia 1945 roku Marynarka Chorwacka została zlikwidowana przez Niemców[2]. Koniec wojny przyniósł kres Niepodległego Państwa Chorwackiego, a Chorwacja nadal była częścią Jugosławii. Stan ten trwał do rozpadu Jugosławii i ogłoszenia niepodległości przez Chorwację w lipcu 1991 roku[3].
Od 1991 roku[edytuj | edytuj kod]
Chorwacka marynarka wojenna niepodległej Chorwacji została utworzona 12 września 1991 roku[4]. Większość jej jednostek pochodziła początkowo z przejęcia lub zdobycia części okrętów marynarki jugosłowiańskiej[4]. Chorwacja nie przejęła jednak żadnych większych okrętów bojowych, a trzon floty na początku stanowiły trzy kutry rakietowe, w tym tylko jeden nowoczesny typu Končar („Šibenik”) i dwa przestarzałe typu Osa (jeden uszkodzony), oraz jeden kuter torpedowy projektu 201[3][5]. Oprócz tego, marynarka przejęła tylko cztery okręty patrolowe typu Mirna oraz nieliczne trałowce i niewielkie jednostki desantowe, częściowo uszkodzone na skutek wojny domowej i wyremontowane[3][6].
Na skutek przejęcia i ukończenia okrętów znajdujących się w budowie, marynarka otrzymała w 1992 i 2001 roku dwa nowe duże kutry rakietowe typu Kralj[7]. Wraz z odkupionymi w 2008 roku dwoma fińskimi kutrami rakietowymi typu Helsinki, trzy kutry rakietowe typów Kralj i Končar stanowiły rdzeń okrętów bojowych marynarki Chorwacji w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku[6]. Nowymi większymi okrętami były dwa okręty desantowe typu Silba, budowane dla marynarki Jugosławii i ukończone do połowy lat 90[3][6]. Okrętem szkolnym i patrolowym oraz jedną z największych jednostek stał się były okręt hydrograficzny „Andrija Mohorovičić”[6]. Chorwacja nie miała w służbie okrętów podwodnych z wyjątkiem przejętego po Jugosławii miniaturowego okrętu podwodnego „Velebit” służącego do transportu płetwonurków[4]. W 2007 roku w strukturach marynarki utworzono Straż Wybrzeża, która przejęła jednostki patrolowe[6].
Organizacja[edytuj | edytuj kod]
Marynarka chorwacka jest zorganizowana, według stanu na 2016 rok w:[8]
- dowództwo
- Flotyllę
- Straż Wybrzeża
- brzegowy batalion dozorowania
- centrum szkolne
- bazę morską Split.
Główną bazą marynarki i siedzibą dowództwa jest Split, drugorzędną bazą jest Ploče, a w przypadku Straży Wybrzeża Pula[8]. Byłą bazą na początku XXI wieku był również Szybenik[4]. W 2016 roku marynarka liczyła 1743 osoby personelu, w tym 396 oficerów[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zvonimir Freivogel. Chorwacki Legion Morski na Morzu Czarnym. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2000(36), s. 25, 2000.
- ↑ a b c d Patianin i Barabanow 2007 ↓, s. 45.
- ↑ a b c d Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 649.
- ↑ a b c d Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 157.
- ↑ Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 158–159.
- ↑ a b c d e Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 186-190.
- ↑ Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 187.
- ↑ a b c Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 186.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Siergiej Patianin, Michaił Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria. „Morskaja Kampanija”. 3/2007, 2007. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).