HMCS Dunver
 „Dunver” w latach 40. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
5 maja 1942 |
| Wodowanie |
10 listopada 1942 |
 Royal Canadian Navy
| |
| Nazwa |
„Verdun” → „Dunver” |
| Wejście do służby |
11 września 1943 |
| Wycofanie ze służby |
23 stycznia 1946 |
| Zatopiony |
jako falochron w 1948 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1310–1460 ton |
| Długość |
całkowita: 91,8 metra |
| Szerokość |
11,2 m |
| Zanurzenie |
3,61–3,89 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5500 KM 2 kotły, 2 śruby | |
| Prędkość |
20 węzłów |
| Zasięg |
7200 Mm przy prędkości 12 węzłów |
| Sensory | |
| radary Typ 271 lub 272, 291 sonary | |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 102 mm (2 x I) 4–6 działek plot. kal. 20 mm (4–6 x I) 1 miotacz Hedgehog 8 mbg, 2 zrzutnie bg | |
| Załoga |
140 |
HMCS Dunver (K03) – kanadyjska fregata z okresu II wojny światowej, jedna ze 135 zbudowanych jednostek typu River. Okręt został zwodowany 10 listopada 1942 roku w stoczni Morton Engineering and Dry Dock Company w Québec jako „Verdun”, a do służby w Royal Canadian Navy wszedł 11 września 1943 roku, już jako „Dunver”, z numerem burtowym K03. Podczas działań wojennych HMCS „Dunver” uczestniczył w eskorcie 22 konwojów. Jednostka została wycofana ze służby 23 stycznia 1946 roku i sprzedana w roku następnym, a jej kadłub został zatopiony jako falochron w 1948 roku u brzegów wyspy Vancouver.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Projekt okrętu powstał na skutek konieczności budowy jednostek eskortowych przeznaczonych do ochrony konwojów o lepszych parametrach od korwet typu Flower, budowanych masowo w początkowym okresie II wojny światowej[1]. Bazując na rozwiązaniach konstrukcyjnych tych ostatnich, inżynier William Reed zaprojektował jednostki znacznie dłuższe, szersze, wyposażone w siłownię o większej mocy z dwiema śrubami (lecz nadal była to maszyna parowa, znacznie tańsza od nowocześniejszych turbin parowych), co w konsekwencji spowodowało wzrost zasięgu, dzielności morskiej, prędkości i ilości przenoszonego uzbrojenia[1][2]. Wykorzystanie cywilnych metod budowy i podzespołów dało możliwość masowej i taniej produkcji okrętów nawet w małych stoczniach, w wyniku czego powstało aż 135 fregat typu River[1]. Nowy typ jednostki zwalczania okrętów podwodnych był pierwszym, który został sklasyfikowany jako fregata[2].
HMCS[a] „Dunver” zbudowany został w stoczni Morton Engineering and Dry Dock Company w Québec[3][4]. Stępkę okrętu pod nazwą „Verdun” (pochodzącą od kanadyjskiego miasta)[5] położono 5 maja 1942 roku, a zwodowany został 10 listopada 1942 roku[6][7].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był oceaniczną fregatą, przeznaczoną głównie do zwalczania okrętów podwodnych[8]. Długość całkowita wynosiła 91,8 metra (86,3 metra między pionami), szerokość 11,2 metra i zanurzenie maksymalne 3,89 metra[6][8]. Wyporność standardowa wynosiła pomiędzy 1310 a 1460 ton, zaś pełna 1920–2180 ton[6][8]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 5500 KM, do których parę dostarczały dwa trójwalczakowe kotły Admiralicji[6][8]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 20 węzłów[6][8]. Okręt zabierał maksymalnie zapas 646 ton mazutu, co zapewniało zasięg wynoszący 7200 Mm przy prędkości 12 węzłów (lub 5400 Mm przy prędkości 15 węzłów)[6][9].
Uzbrojenie artyleryjskie jednostki składało się z dwóch pojedynczych dział uniwersalnych kal. 102 mm (4 cale) QF HA Mark XIX L/40[6][8]. Uzbrojenie przeciwlotnicze składało się z 4–6 pojedynczych działek automatycznych Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark II/IV[6]. Broń ZOP stanowiły: miotacz Hedgehog oraz osiem miotaczy i dwie zrzutnie bomb głębinowych (z łącznym zapasem do 150 bg)[6]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało radary Typ 271 lub 272, 291 oraz sonary[6].
Załoga okrętu składała się z 140 oficerów, podoficerów i marynarzy[6][8][b].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Okręt wszedł do służby w Royal Canadian Navy 11 września 1943 roku, otrzymując nazwę „Dunver” i numer taktyczny K03[4][7]. Podczas wojny jednostka uczestniczyła w eskorcie 22 konwojów: HX-268 (grudzień 1943 roku), ON-217 (grudzień 1943 roku – styczeń 1944 roku), HX-274 (styczeń), ON-222 (styczeń – luty), SC-153 (luty – marzec), ONS-31 (marzec), HX-285 (kwiecień), ON-233 (kwiecień – maj), HX-290 (maj), ON-238 (maj – czerwiec), HX-295 (czerwiec), ON-243 (lipiec), HX-300 (lipiec – sierpień), ON-248S (sierpień), HX-305 (sierpień – wrzesień), ON-255 (wrzesień – październik), HX-347 (marzec – kwiecień 1945 roku), HX-349 (kwiecień), HX-351, HX-352, HX-353 (kwiecień – maj), HX-357 (maj – czerwiec)[10].
W 1944 roku wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze jednostki, instalując dodatkowe działka kal. 20 mm (od tego momentu fregata była uzbrojona w 10-12 działek Oerlikon kal. 20 mm L/70 Mark II/IV (sześć podwójnych lub cztery podwójne i dwa pojedyncze)[6][11]. W 1945 roku dokonano kolejnej modyfikacji uzbrojenia: zdemontowano dwa pojedyncze działa kal. 102 mm, instalując w zamian podwójny zestaw QF Mark XVI L/45 tego samego kalibru[6][11].
Jednostka została wycofana ze służby 23 stycznia 1946 roku i następnie sprzedana 13 grudnia 1947 roku[5][7]. Kadłub został zatopiony jako falochron w 1948 roku u brzegów wyspy Vancouver[4][5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ HMCS – His/Her Majesty’s Canadian Ship – Kanadyjski Okręt Jego/Jej Królewskiej Mości.
- ↑ Borowiak 2013 ↓, s. 341 podaje, że załoga liczyła między 114 a 141 osób.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Borowiak 2013 ↓, s. 340.
- ↑ a b Jackson 2001 ↓, s. 276.
- ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 59.
- ↑ a b c Lenton 1974 ↓, s. 48.
- ↑ a b c Colledge i Warlow 2006 ↓, s. 106.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gogin 2018C ↓.
- ↑ a b c Friedman 2012 ↓, s. 571.
- ↑ a b c d e f g Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 58.
- ↑ Borowiak 2013 ↓, s. 341.
- ↑ Kindell 2011 ↓.
- ↑ a b Gogin 2018B ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mariusz Borowiak: Zabójcy U-Bootów. Bitwa o Atlantyk 1939-1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2013. ISBN 978-83-7020-471-6.
- J.J. Colledge, Ben Warlow: Ships of the Royal Navy: The Complete Record of all Fighting Ships of the Royal Navy. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-281-8. (ang.).
- Norman Friedman: British Destroyers and Frigates: The Second World War and After. Barnsley: Seaforth Publishing, 2012. ISBN 978-184832-015-4. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: early River frigates (1943, 1943-1944/1944). Navypedia. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).
- Ivan Gogin: "RIVER" (British- and early Canadian-built) frigates (1942 - 1944). Navypedia. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Don Kindell: Convoy Escort Movements of Royal and Dominion Navy Vessels - RIVER-CLASS FRIGATES, Part 4 of 6, Royal Australian & Canadian Navies. Naval History Homepage, 2011. [dostęp 2018-07-16]. (ang.).
- H.T. Lenton: British Escort Ships. New York: Arco Publishing Company, Inc., 1974. ISBN 0-668-03507-2. (ang.).