Gonadotropina kosmówkowa
Gonadotropina kosmówkowa (ang. chorionic gonadotropin, CG) (ATC: G 03 GA 01) – hormon zwierzęcy z grupy gonadotropin produkowany w trakcie ciąży przez zarodek (konkretnie syncytiotrofoblast), a potem przez łożysko. Zadaniem gonadotropiny kosmówkowej jest utrzymywanie funkcji ciałka żółtego, struktury, która powstaje w jajniku w miejscu uwolnienia komórki jajowej, a potem podtrzymywanie produkcji progesteronu.
Ludzka gonadotropina kosmówkowa (ang. human chorionic gonadotropin, hCG). Forma dimeryczna hCG złożona jest z podjednostek alfa i beta, które krążą w surowicy również pojedynczo[1]. Podjednostki alfa zwykle oznaczane są α-hCG, alfa-hCG lub a-hCG, natomiast beta jako β-hCG, beta-hCG lub b-hCG.
Największe wydzielanie ludzkiej gonadotropiny łożyskowej przypada na 10. tydzień ciąży (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki) i w następnych tygodniach zaczyna się zmniejszać. Poczynając od 14. tygodnia ciąży aż do dnia porodu zawartość hCG we krwi matki jest kilkakrotnie mniejsza w porównaniu z zawartością w 10. tygodniu ciąży. Pod wpływem hCG ciałko żółte ciążowe wzrasta i wydziela progesteron. Zmniejszeniu wydzielania hCG towarzyszy stopniowe zanikanie ciałka żółtego ciążowego w jajniku[2]. We wczesnej ciąży monitorowany jest poziom βhCG i czas jego podwajania. Według jednego z badań początkowym okresie (10-20 dni od owulacji) ten czas to średnio niecałe półtorej doby (z odchyleniem standardowym 0,40 doby), w drugim okresie (21-30 dni od owulacji) wydłuża się do około 2,5 doby, przy czym jest bardzo zróżnicowany, zwłaszcza u kobiet z indukowaną owulacją, z odchyleniem standardowym dłuższym niż 3 doby, a po miesiącu od owulacji przekracza już średnio 7 dób, z odchyleniem standardowym poniżej 7 dób. W ciążach mnogich zwykle jest nieco krótszy, choć różnica nie jest istotna statystycznie[3].
Oznaczanie obecności gonadotropiny hCG w moczu lub krwi kobiety jest metodą wykorzystywaną w testach ciążowych. Czuły test na ludzką gonadotropinę kosmówkową (hCG), tak zwaną próbę antronową, opracował Howard Beard[4]. Hormon ten daje się wykrywać standardowymi testami od 6 do 12 dnia po zapłodnieniu[5].
hCG jest związkiem produkowanym wyłącznie przez komórki trofoblastu w ciąży oraz przez komórki niektórych nowotworów złośliwych różnego pochodzenia, na przykład ciążowej choroby trofoblastycznej i nowotworu zarodkowego[6]. W takich wypadkach może być markerem zmian chorobowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn[7]. W ciąży pozamacicznej wzrost poziomu βhCG jest na samym początku wolniejszy niż w normalnej ciąży, a kolejnym etapie (21-30 dni po owulacji) jest bardzo zmienny u różnych kobiet, co średnio daje spadek zamiast wzrostu, następnie zaś znowu jest powolny. W ciążach zakończonych poronieniem wzrost poziomu βhCG jest bardzo różny, często wolniejszy niż w ciążach normalnych lub ujemny, ale czasem nieodbiegający od wzoru typowego dla ciąż donoszonych[3].
hCG jest słabym agonistą tyreotropiny, przez co może wywoływać tyreotoksykozę ciążową – stan ustępujący najczęściej samoistnie[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A Kardana, L A Cole, Human chorionic gonadotropin beta-subunit nicking enzymes in pregnancy and cancer patient serum., „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism”, 79 (3), 1994, s. 761–767, DOI: 10.1210/jcem.79.3.7521352, ISSN 0021-972X [dostęp 2024-05-23] (ang.).
- ↑ Władysław Traczyk, Fizjologia człowieka w zarysie, s. 394, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989, ISBN 83-200-1370-4
- ↑ a b J.H. Check, R.M. Weiss, D. Lurie, Analysis of serum human chorionic gonadotrophin levels in normal singleton, multiple and abnormal pregnacies, „Human Reproduction”, 7 (8), 1992, s. 1176-1180 (ang.).
- ↑ Brian Richards, Frank Hourigan, The Even Better Good News about Cancer ISBN 978-1-874069-30-0
- ↑
AJ. Wilcox, DD. Baird, CR. Weinberg. Time of implantation of the conceptus and loss of pregnancy. „N Engl J Med”. 340 (23), s. 1796-1799, 1999. DOI: 10.1056/NEJM199906103402304. PMID: 10362823.
- ↑ Tumor Marker, Markers Information, AFP, CA-125, CA19-9, HCG,. [dostęp 2010-03-18].
- ↑ Anna Szczerba, Piotr Białas, Paweł Piotr Pięta, Anna Jankowska. hCG – related molecules and their measurement. „Ginekol. Pol.”. 87 (1), s. 65-70, 2016. DOI: 10.17772/gp/60981. PMID: 27306471.
- ↑ John Lazarus: Thyroid Regulation and Dysfunction in the Pregnant Patient. Thyroid Disease Manager, 2016-07-21. [dostęp 2016-09-27]. (ang.).
