Galago akacjowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Galago akacjowy
Galago moholi
A. Smith, 1836[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

lemurowe

Rodzina

galagowate

Rodzaj

galago

Gatunek

galago akacjowy

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Galago akacjowy[11] (Galago moholi) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny galagowatych (Galagidae), pochodzący z lasów mezoklimatycznych na południu krainy paleotropikalnej. Z wyglądu jest bardzo podobny do galago senegalskiego i był wcześniej uważany za jego południową odmianę. Jednak te dwa gatunki różnią się znacznie pod względem biologii. Nie stwierdzono żadnych osobników w niewoli[12].

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1836 roku szkocki zoolog Andrew Smith, nadając mu nazwę Galago Moholi[1]. Miejsce typowe to brzegi rzek Marikwa i Limpopo, Botswana[13][14][15]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH 1855.12.24.47) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[16].

We wcześniejszych ujęciach systematycznych traktowany jako podgatunek G. senegalensis[17]. Niektóre ujęcia rozpoznają podgatunek bradfieldi[12][18], jednak osobniki z zachodniej i wschodniej strony zasięgu występowania są małe, natomiast te z części środkowej większe i dostępnych jest niewiele dodatkowych informacji umożliwiających rozróżnienie tych dwóch form[19][15][20]. G. moholi jest sympatryczny z G. senegalensis w środkowej i południowej Tanzanii i prawdopodobnie z G. matschiei w Burundi i Rwandzie[15].

Autorzy Handbook of the Mammals of the World, Illustrated Checklist of the Mammals of the World i All Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[19][15][20].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Jest średniej wielkości gatunkiem: długość ciała (bez ogona) 12–17 cm, ogona 16–28 cm; masa ciała samic 95–200 g, samców 160–255 g[19][20]. Jego głowa jest szeroka, z krótkim pyskiem i pomarańczowymi oczami, otoczonymi czarnymi pierścieniami w kształcie rombu. Występuje białawy pasek na nosie; uszy są duże, szare. Grzbiet pokryty szaro-brązową sierścią, od spodu biały, czasem z żółtawym odcieniem. Po bokach, na wewnętrznej stronie kończyn, dłoniach i stopach także kolor żółtawy. Palce u rąk i nóg są łopatowato zakończone. Ogon – o niezbyt krzaczastej strukturze włosów – ciemniejszy niż reszta futra[23].

Obszar występowania[edytuj | edytuj kod]

Galago akacjowy występuje w południowo-wschodniej Demokratycznej Republice Konga, Angoli, Zambii, Malawi i Zimbabwe po północną Namibię, północną i wschodnią Botswanę oraz zachodni Mozambik, na południe aż do rzek Oranje i Limpopo w północno-wschodniej Afryce Południowej; być może występuje w północno-zachodniej (Jezioro Wiktorii) i zachodniej Tanzanii, Rwandzie i Burundi[15][20][18][10].

Populacje lęgowe tego gatunku występują na przedmieściach Johannesburga i Pretorii. Niektóre z tych osobników uciekły lub zostały wypuszczone na wolność, a inne przybyły tam z cieplejszych regionów[24].

Odżywianie[edytuj | edytuj kod]

Galago akacjowy żywi się głównie owadami i żywicą wydzielaną przez drzewa z rodzaju Acacia. W celu jej pozyskania zwierzęta wykonują w pniu nakłucia. Preferują żywicę Acacia karroo i Acacia tortilis. Zimą osobniki poruszają się między drzewami po gruncie, w czasie wilgotnych ciepłych okresów nie schodzą na ziemię. Wzrasta wówczas znacznie odsetek bezkręgowców w ich diecie. Na żer udają się tuż po zachodzie słońca, sporadycznie trwa to całą noc[23].

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[10].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Galago moholi A. Smith, 1838.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b A. Smith: Report of the Expedition for Exploring Central Africa, from the Cape of Good Hope, June 23, 1834, under the Superintendence of Dr. A. Smith. Cape Town: Government Gazette Office, 1836, s. 42. (ang.).
  2. ↑ L. Fraser. Exhibition of a Specimen of the Gralcigo Senegalensis and description of a New Species of Shrew from Fernando Po. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 12, s. 201, 1843. (ang.). 
  3. ↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Note sur plusieurs espèces nouvelles de Mammifères, de l’ordre des Primates. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 31, s. 876, 1850. (fr.). 
  4. ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 5: Die Affen, Bahnlücker, Beutelthiere, Susthiere, Tusettenfresser und Sandflüger. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1855, s. 158. (niem.).
  5. ↑ J.E. Gray. Revision of the species of lemuroid animals, with the description of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1863, s. 146, 1863. (ang.). 
  6. ↑ W. Peters. Über die von dem verstorbenen Professor Dr. Reinhold Buchbolz in Westafrika gesammelten Säugethiere. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1876, s. 473, 1876. (niem.). 
  7. ↑ A. Roberts. New forms of South African mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 14 (3), s. 227, 1931. (ang.). 
  8. ↑ Monard 1931 ↓, s. 67.
  9. ↑ Monard 1931 ↓, s. 68.
  10. ↑ a b c Bearder i inni, Galago moholi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2022-2 [dostęp 2023-09-22] (ang.).
  11. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 34. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  12. ↑ a b Jonathan Kingdon: Mammals of Africa. London: Bloomsbury Publishing, 2013, s. 430–433. ISBN 978-1-4081-8996-2.
  13. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Galago moholi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-26].
  14. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Galago moholi A. Smith, 1836. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-07]. (ang.).
  15. ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 164. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  16. ↑ 1855.12.24.47. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-07]. (ang.).
  17. ↑ G.M. Allen. A checklist of African mammals. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 83, s. 120, 1939. (ang.). 
  18. ↑ a b Grubb, P., Butynski, T.M., Oates, J.F. et al. Assessment of the diversity of African primates. „International Journal of Primatology”. 24 (6), s. 1301–1357, 2003. DOI: 10.1023/B:IJOP.0000005994.86792.b9. 
  19. ↑ a b c K.A.-I. Nekaris: Family Galagidae (Galagos). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 201–202. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  20. ↑ a b c d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 104. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  21. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 287, 1904. (ang.). 
  22. ↑ P. Grubb. English Common Names for Subspecies and Species of African Primates. „Primate Conservation”. 2006 (20), s. 65, 2006. DOI: 10.1896/0898-6207.20.1.65. (ang.). 
  23. ↑ a b Jonathan Kingdon, David Happold: Mammals of Africa. A&C Black, 2013, s. 430–434. ISBN 978-1-4081-8996-2.
  24. ↑ Bushbaby SOS [online], Fairly Wild [zarchiwizowane z adresu 2018-09-03].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A. Monard. Mission scientifique suisse dans l’Angola resultats scientifiques. Mammiferes. Part I: Carnivores. „Bulletin de la Société neuchâteloise des sciences naturelles”. 55, s. 51–71, 1931. (fr.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Galago_akacjowy&oldid=71323521”