Głaz narzutowy przy ulicy Wojska Polskiego w Sulechowie
 pomnik przyrody ustanowiony 19 maja 2006
| |
 Głaz narzutowy przy ulicy Wojska Polskiego w Sulechowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Nazwa systematyczna | |
| Obwód |
1120 cm |
Położenie na mapie Sulechowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego  | |
Położenie na mapie gminy Sulechów  | |
 52°05′40,949″N 15°37′35,346″E/52,094708 15,626485
| |
Głaz narzutowy przy ulicy Wojska Polskiego w Sulechowie, czasem nazywany także Kamieniem Schrecka – granitowy głaz narzutowy znajdujący się na skwerze między ulicami Wojska Polskiego i Zielonej w Sulechowie. Decyzją wojewody lubuskiego nr 29 z dnia 19 maja 2006 roku głaz został objęty ochroną jako pomnik przyrody.
Głaz narzutowy przy ulicy Wojska Polskiego w Sulechowie jest jednym ze 102 pomników przyrody znajdujących się na terenie gminy Sulechów, w tym jednym z 14 tego typu obiektów w mieście (jest także jedynym głazem narzutowym w mieście, który został uznany za pomnik przyrody)[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Głaz narzutowy znajduje się na skwerze u zbiegu ulic Wojska Polskiego i Zielonej na terenie działki numer 464 w Sulechowie. Ma 1120 centymetrów obwodu i 165 centymetrów wysokości, co czyni go drugim pod względem rozmiarów głazem na terenie gminy[2]. Eratyk jest średnioziarnistym granitem różowym. W jego skład mineralny wchodzą: kwarc przezroczysty, jasnoszary, skalenie różowe, izometryczne, oraz niewielkie ilości blaszek biotytu[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze pisemne wzmianki o głazie pojawiły się w kronice miasta z 1756 roku[2]. Początkowo znajdował się na północnym odcinku obecnej ulicy Brzozowej w Sulechowie. W 1938 roku, kierując się poprawą estetyki miasta, a w szczególności rejonu w pobliżu obiektów wojskowych, władze podjęły decyzję o zmianie jego położenia i przetransportowaniu w pobliże sulechowskich koszar. W celu przesunięcia eratyka skonstruowano cztery drewniane płozy (o przekroju poprzecznym 30 × 30 cm), które przesuwały się po metalowych rolkach o średnicy 6 cm. Do załadowania głazu sprowadzono cztery wciągarki, których udźwig (każdej z osobna) wynosił około 10 ton. W czasie podnoszenia kamienia dokonano pomiaru jego wagi, która wyniosła około 650 cetnarów. Do przesuwania wykorzystano 1 maszynę i 2 ciągniki gąsienicowe, a pod metalowe wałki wkładano drewniane bale, który umożliwiały przesuwanie głazu. W sumie w ten sposób przesunięto go o około 500 metrów i umiejscowiono na skwerze, gdzie obecnie się znajduje[4].
W latach 70. XX wieku na szczycie głazu dobudowano, skonstruowaną z otoczaków, miniaturę zamku z murem obronnym[5]. W zamyśle twórców miała ona zdobić eratyk, a swoją formą przypominać budowlę z czasów legendarnego Schrecka[4].
Podstawę prawną dla ochrony pomnikowej głazu stanowi decyzja wojewody lubuskiego Marka Asta o numerze 29 z dnia 19 maja 2006 roku[6].
Legenda[edytuj | edytuj kod]
Z głazem związana jest legenda, mówiąca o jego pochodzeniu i pierwotnym położeniu. Została ona opublikowana w 1926 roku w dziele Abriss zur Heimatkunde des Kreises Züllichau – Schwiebus autorstwa Gustava Zerndta. Mówi ona o olbrzymie Schrecku, mającym niegdyś zamieszkiwać tereny w pobliżu Sulechowa. Schreck miał przez długi czas nosić w swoim bucie głaz, aż podczas jednego ze spacerów zauważył, że ten go uciska. Wówczas to ściągnął but i wytrząsnął z niego kamień, który wylądował na północnym odcinku obecnej ulicy Brzozowej w Sulechowie[7]. Od tej opowieści początek swój wzięła nieoficjalna nazwa głazu – „Kamień Schrecka”[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Walory turystyczne gminy. sulechow.pl. [dostęp 2012-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-03)]. (pol.).
- ↑ a b c Głaz narzutowy. miedzyodraabobrem.pl. [dostęp 2012-06-16]. (pol.).
- ↑ Marek Maćkowiak: Walory przyrodnicze gminy Sulechów. sth-stowarzyszenie.za.pl. s. 2. [dostęp 2012-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)]. (pol.).
- ↑ a b L. Okowiński, Środowisko geograficzno-przyrodnicze gminy Sulechów s. 99–100.
- ↑ Pomniki przyrody. sulechow.pl. [dostęp 2012-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-11)]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie nr 29 Wojewody Lubuskiego. „Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego”, s. 8–10, 2006-06-05. Wojewoda Lubuski. ISSN 0860-2042. (pol.).
- ↑ Co opowiadało się o olbrzymie Schrecku. „Biuletyn Informacyjny Miasta i Gminy Sulechów”, s. 2, 2007. ISSN 1642-4506.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leon Okowiński: Środowisko geograficzno-przyrodnicze gminy Sulechów. Sulechów: ZM Druk Zenon Makowski, 2002. ISBN 83-917045-1-3.