Gąska ostra
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska ostra |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma sciodes (Pers.) C. Martín Add. Lichenogr. Antill.: 51 (1919) | |
_C._Mart%C3%ADn_(396913).jpg)
.JPG)
Gąska ostra (Tricholoma sciodes (Pers.) C. Martín) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus myomyces ? sciodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1919 r. Charles-Édouard Martin, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1].
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r[2]. Niektóre synonimy łacińskie[3]:
- Agaricus myomyces ? sciodes Pers. 1801
- Tricholoma sciodellum P.D. Orton 1999)
- Tricholoma sciodes (Pers.) C. Martín 1919 var. sciodes
- Tricholoma sciodes var. virgatoides Bon 1974
- Tricholoma virgatum var. sciodes (Pers.) Konrad 1929
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3-8 cm, na młodych owocnikach stożkowato-dzwonkowaty, później łukowaty, w końcu płaski z tępym wybrzuszeniem. Brzeg jest ostry, gładki i długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia młodych owocników gładka, jedwabiście błyszcząca, starszych włóknista i czasami delikatnie łuseczkowata. W warunkach wilgotnych ma ciemnoszary kolor z fioletowym odcieniem i staje się kleista, zaś u starszych owocników brązowoszara[4].
Szerokie. Mają białoszary kolor z lekkim różowym odcieniem, ich ostrza u młodych owocników są białawe, później stają się czarne i karbowane[4].
Wysokość 3-8 cm, grubość 0,7-1,8 cm, walcowaty i nieco rozszerzający się ku dołowi. Powierzchnia gładka, matowa, o barwie od białej do szarej ze słabym różowym odcieniem[4].
Szarobiały z różowawym odcieniem. Ma ziemisty zapach, w smaku jest ostry[4].
Zarodniki gładkie, elipsoidalnym (6-8) x (5-6,5) µm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Gąska ostra występuje tylko w Europie[6]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym do 2003 r. podano tylko 3 jej stanowiska na terenach górskich i podgórskich[2].
Rośnie w lasach na ziemi, pod bukami i jodłami. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[2]. Jest niejadalny z powodu ostrego smaku[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Jest kilka gatunków gąsek o podobnym, siwoczarnym ubarwieniu:
- gąska pieprzna (Tricholoma virgatum). Ma kapelusz ostrostożkowaty, bez włókienek i jest pikantna w smaku[4],
- gąska czarnołuskowa (Tricholoma atrosquamosum) ma na kapeluszu czarniawe łuski. Jest rzadka[4],
- gąska niekształtna (Tricholoma portentosum) ma kapelusz bez łuseczek, żółtawy trzon i łagodny, orzechowy smak[4],
- gąska ziemistoblaszkowa (Tricholoma terreum) ma kapelusz włóknisty i łagodny smak[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2012-01-02].
- ↑ a b c d e f g h i j Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Tricholoma sciodes. [dostęp 2014-02-19].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].